ស្នេហ៍អមតៈ: តើអ្វីទៅជាការញុះញង់?

Wednesday, September 18, 2013

តើអ្វីទៅជាការញុះញង់?

   ការញុះញង់ តាមន័យធម្មតា ជាការបញ្ចូលចិត្តឲ្យអ្នកណាម្នាក់ធ្វើអ្វីមួយ ដើម្បីឲ្យបានសំរេចគោលបំណងដែលខ្លួនចង់បាន ជាទូទៅជាគោលបំណងអាក្រក់។
ក្នុងន័យច្បាប់ ការញុះញង់ គឺជាការផ្តើមគំនិតឲ្យអ្នកណាមួយប្រព្រឹត្តបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ ឬ បទមជ្ឈិម។ ដូច្នេះ អ្នកញុះញង់មិនប្រព្រឹត្តិបទល្មើសនោះដោយខ្លួនឯងទេ តែគាត់ជាម្ចាស់គំនិត ម្ចាស់ប្រាជ្ញានៅក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើសនេះ។ គេហៅអ្នកញុះញង់ថាជា”ចារីខាងបញ្ញា” រីឯអ្នកប្រព្រឹត្តជា”ចារីខាងអំពើ”។ ក្នុងប្រព័ន្ធច្បាប់បារាំង ក៏ដូចជាប្រព័ន្ធច្បាប់ខ្មែរ គេចាត់ទុកអ្នកញុះញង់ជាអ្នកសមគំនិត មិនមែនជាចារីទេ។
ដោយសារបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌទាមទារឲ្យមានអំពើ( ធាតុផ្សំសត្យានុម័ត) ហើយអ្នកញុះញង់មិនបានប្រព្រឹត្តអំពើដោយផ្ទាល់ ដូច្នេះ គេមិនអាចចាត់ទុកអ្នកញុះញង់ជាជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសទេ ក៏ប៉ុន្តែ ច្បាប់ចាប់ឲ្យអ្នកញុះញង់ទទួលខុសត្រូវដូចជាជនប្រព្រឹត្តដែរ។ មានន័យថា បើជនប្រព្រឹត្តមានទោស អ្នកញុះញង់ក៏មានទោសដែរ។
ឧទាហរណ៍ បើ ក ញុះញង់ឲ្យ ខ ទៅប្លន់ទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកដទៃ បើ ខ ប្លន់បាន នោះ ក ក៏ទទួលខុសត្រូវខាងបទព្រហ្មទណ្ឌដូច ខ ដែរ។
ឧទារហរណ៍មួយទៀត បើ ក ញុះញង់ឲ្យ ខ ទៅកាប់ព្រៃឈើក្នុងព្រៃការពារ តែ ខ មិនបានទៅកាប់ នោះ ក ក៏គ្មានទោសអ្វីដែរ ព្រោះ ខ គ្មានទោសពីបទកាប់ព្រៃខុសច្បាប់។
ឧទាហរណ៍មួយទៀត បើ ក ផ្តើមគំនិតឲ្យ ខ ទៅធ្វើបាតុកម្មទាមទារតម្លើងប្រាក់ខែ ខ បាននាំបាតុករដទៃទៀតធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធីតាមការណែនាំរបស់ ក នោះ ក គ្មានទទួលខុសត្រូវពីបទល្មើសអ្វីទេ ព្រោះថាការធ្វើបាតុកម្មមិនមែនជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌអ្វីទាំងអស់។

និយមន័យនៃការផ្តើមគំនិតដើម្បីញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទល្មើសដែលមានចែងនៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
មាត្រា ២៨៖ និយមន័យនៃអ្នកផ្តើមគំនិត
ត្រូវចាត់ទុកជាអ្នកផ្តើមគំនិតក្នុងបទឧក្រិដ្ឋឬ បទមជ្ឈិម ចំពោះបុគ្គលណាដែល ៖
១.   ជំរុញឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ឬ បទបជ្ឈិមតាមការណែនាំ ឬ ការបញ្ជា។
២.    បង្កឲ្យមានបទឧក្រិដ្ឋ ឬ បទមជ្ឈិមនោះ ដោយផ្តល់អំណោយ ដោយការសន្យា ឬការគំរាមកំហែង ការញុះញង់ ការលួងលោម ឬក៏ដោយការរំលោភអាជ្ញា ឬ អំណាចរបស់ខ្លួន។
អ្នកផ្តើមគំនិតនឹងត្រូវអាចផ្តន្ទាទោសបានលុះត្រាតែបទឧក្រិដ្ឋ ឬ បទមជ្ឈិមត្រូវបានសម្រេច ឬ ប៉ុនប៉ង។
អ្នកផ្តើមគំនិតបទឧក្រិដ្ឋឬបទមជ្ឈិមត្រូវផ្តន្ទាទោសដូចគ្នានឹងចារីដែរ៕
តប តាមមាត្រា២៨ខាងលើបានបញ្ជាក់ថា អ្នកផ្តើមគំនិត គឺជាម្ចាស់ប្រាជ្ញា ម្ចាស់គំនិតដែលញុះញង់ឲ្យអ្នកដទៃប្រព្រឹត្តបទល្មើស ហើយអ្នកផ្តើមគំនិតប្រាប់ទៅអ្នកប្រព្រឹត្តជាសម្ងាត់ពោលគឺគ្មានអ្នកណាក្រៅពីជនប្រព្រឹត្តបានដឹងទេ។
និយមន័យនៃអំពើញុះញង់
មាត្រា៤៩៤៖ លក្ខណ្ឌអត្ថិភាពនៃការញុះញង់ ដើម្បើអនុវត្តផ្នែកនេះ ការញុះញង់អាចត្រូវផ្តន្ទាទោស កាលបើអំពើនេះត្រូវបានប្រព្រឹត្ត៖
១. ដោយសម្ដីតាមប្រភេទណាក៏ដោយ ដែលប្រកាសនៅតាមទីកន្លែងសាធារណៈ ឬនៅក្នុងពេលប្រជុំជាសាធារណៈ។
២. ដោយសំណេរ ឬគំនូរតាមប្រភេទណាក៏ដោយ ដែលត្រូវផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុងចំណោមសាធារណជន ឬ តាំងឲ្យសាធារណជនមើល។
៣. ដោយគ្រប់មធ្យោបាយទូរគមនាគន៍សោតទស្សន៍សម្រាប់សាធារណជន៕
តាមន័យច្បាប់នៃមាត្រា៤៩៤ខាងលើបានបញ្ជាក់ថា អំពើនៃការញុះញង់គឺជាការផ្តើមគំនិតឳ្យអ្នកណាម្នាក់ ឬច្រើននាក់ប្រព្រឹត្តបទល្មើស ព្រហ្មទណ្ឌណាមួយ។ ដូច្នេះអ្នកញុះញង់មិនបានចូលរួមប្រព្រឹត្តបទល្មើសដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់ដៃទេ តែគាត់គ្រាន់តែជាម្ចាល់គំនិត ម្ចាស់ប្រាជ្ញា ដែលផ្តល់ ឬបង្គាប់បញ្ជាដល់អ្នកដទៃឳ្យប្រព្រឹត្តបទល្មើសប៉ុណ្ណោះ ហើយអ្នកញុះញង់ប្រើប្រាស់តាមគ្រប់មធ្យោយបាយទាំង អស់ដែលមានចែងក្នុងមាត្រ៤៩៤ ខាងលើ ពោលគឺជាសាធារណៈមិនលាក់លៀមចំពោះអ្នកណាទេ។ និយាយជារួម អ្នកផ្តើមគំនិត(មាត្រា២៨) និង លក្ខណ្ឌអត្ថិភាពនៃការញុះញង់ (មាត្រា៤៩៤) ត្រូវចាត់ទុកជាអំពើញុះញង់ដូចគ្នា ភាពខុសគ្នាត្រង់ថា អ្នកផ្តើមគំនិត(មាត្រ២៨) ធ្វើសម្មភាពដោយសង្ងាត់ ចំណែកឯលក្ខណ្ឌអត្ថិភាពនៃការញុះញង់(មាត្រា៤៩៤)សម្តែងចេញជាសាធារណៈ៕

តើមានកត្តាអ្វីខ្លះដែលធ្វើឲ្យមនុស្សម្នាក់ទទួលខុសត្រូវពីរការញុះញង់?
យោងតាមមាត្រា ២៨ និង មាត្រា៤៩៤ ខាងលើ ដើម្បីឲ្យមនុស្សម្នាក់ទទួលខុសត្រូវពីការញុះញង់ ត្រូវមានកត្តាចាំបាច់ជាមុន និង កត្តាបន្ទាប់។
កត្តាចាំបាច់ជាមុន ៖ មុននឹងបែរមុខឆ្ពោះទៅរកអ្នកញុះញង់ គេត្រូវរកឲ្យឃើញអ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់សិន មានន័យថា (១) តើអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសបានប្រព្រឹត្ត ឬ ប៉ុនប៉ងប្រព្រឹត្តដែរឬទេ (២) ប្រព្រឹត្តបទល្មើសអ្វី និង (៣) បទល្មើសដែលចោទឡើងនោះមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ដែរឬទេ។ ឧទាហរណ៍ មុននឹងចោទលោក ក ជាអ្នកញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទបំផ្លាញព្រៃឈើ គេត្រូវដឹងឲ្យប្រាកដជាមុនថា (១) មានមនុស្សបានកាប់ព្រៃឈើដែរឬទេ ឬដើមឈើនោះរលំខ្លួនឯង (២) បើមាន តើឈើនោះជាឈើដែលត្រូវហាមឃាត់ ឬជាឈើដែលអនុញ្ញាតឲ្យយកប្រើជាអនុផលព្រៃឈើ និង (៣) បើជាឈើត្រូវហាមឃាត់ តើមាត្រាណានៃច្បាប់ណាដែលហាមឃាត់។ កត្តាចាំបាច់ជាមុននេះ ជាកត្តានីត្យានុកូល។
កត្តាបន្ទាប់៖ គេត្រូវកំណត់ពីទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់ និង អ្នកដែលគេចោទថាបានញុះញង់។ តើមនុស្សដែលត្រូវបានចោទថាញុះញង់នោះ បានធ្វើអ្វីខ្លះដល់អ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់ ទាក់ទងនឹងការប្រព្រឹត្តផ្ទាល់នោះ?។ ឧទាហរណ៍ ក ជាមនុស្សដែលគេចោទថាបានញុះញង់ឲ្យ ខ កាប់ព្រៃឈើហាមឃាត់។ សំណួរត្រូវសួរថា តើ ខ ដែលកាប់ព្រៃឈើហាមឃាត់នោះ (១) គាត់កាប់ដោយសារ ក ញ៉ាំងគាត់ឲ្យទៅកាប់ ឬ (២) គាត់ស្តាប់ពាក្យរបស់ ក មិនយល់ហើយក៏ទៅកាប់ ឬ (៣) គាត់កាប់ដោយចិត្តឯង?។ ខ ត្រូវតែបានរងអំពើញុះញង់មួយពី ក ។

តើអំពើអ្វីខ្លះដែលហៅថាញុះញង់?

តាមមាត្រា ២៨ ខាងលើ មានអំពើពីរដែលចាត់ទុកជាការញុះញង់៖
១.   ការណែនាំ (បារាំងហៅថា Instruction)
២.   ការបង្ក (បារាំងហៅថា Provocation)

    ១.   ការណែនាំ
អ្នកដែលត្រូវចោទថាបានញុះញង់នោះបានឲ្យការណែនាំ ឬ បានបញ្ជាដល់អ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់។ អ្នកនេះជាអ្នកផ្តល់ពត៌មានដល់អ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់ដូចជា ពីរបៀបប្រព្រឹត្ត ពី   ពត៌មាននៃគោលដៅដែលជាកម្មវត្ថុនៃការប្រព្រឹត្ត(ឧទាហរណ៍ ក្នុងករណីលួច ប្រាប់ពីកន្លែងទុករបស់ ម្ចាស់ចេញពីផ្ទះនៅម៉ោងប៉ុន្មាន) និយាយរួមអ្នកនោះប្រាប់ពីពត៌មានដើម្បីសំរួលដល់ការប្រព្រឹត្តផ្ទាល់ នោះ។ និយាយរួមអ្នកញុះញង់ដោយការណែនាំ គឺជាមេប្រាជ្ញា ជាអ្នកផ្តល់ប្រាជ្ញាឲ្យអ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់ឬចារីអាចប្រព្រឹត្ត បទល្មើសមួយបាន។

    ២.   ការបង្ក

ដើម្បីឲ្យការញុះញង់ដោយការបង្ករងការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ ការបង្កនោះត្រូវបំពេញលក្ខខ័ណ្ឌបីគឺ (១) ការបង្កនោះត្រូវធ្វើដោយផ្ទាល់ មានន័យថា គំនិតធ្វើបទល្មើសត្រូវតែបញ្ជាក់ដោយច្បាស់គ្មានព្រលាំដោយអ្នកបង្ក (២) ការបង្កត្រូវតែមានលក្ខណៈជាឯកត្តភូត មានន័យថាសំដៅទៅលើបុគ្គលណាជាក់លាក់ មិនមែនបង្កមនុស្សទូទៅមិនដឹងមុខនោះទេ និង (៣) ការបង្កត្រូវតែមានទម្ងន់ជម្រុញ តាមមធ្យោបាយណាមួយដែលរៀបរាប់ក្នុងមាត្រា ២៨.២ ដូចជា ការផ្តល់អំណោយ ការសន្យា ការគំរាមកំហែង ការញុះញង់ ការលួងលោម ឬការរំលោភអាជ្ញា ឬ អំណាច។
ការបង្កមិនសូវទាក់ទងនឹងការផ្តល់គំនិតដល់ជនប្រព្រឹត្ត ផ្ទាល់ប៉ុន្មានទេ ប៉ុន្តែ វាជាការអន្ទងចិត្ត ជានុយសំរាប់អូសទាញឲ្យអ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់មានទឹកចិត្តនឹង ប្រព្រឹត្ត។ អំពើទាំងនេះមានដូចជាផ្តល់អំណោយ ការសន្យានឹងឲ្យអ្វីមួយ ការលួងលោម បើជនម្នាក់ទៀតមិនមានចេតនាខ្លួនឯងដើម្បីបង្កើតផែនការប្រព្រឹត្ត បទល្មើសមួយទេនោះ។
ឧទាហរណ៍ ក ចង់បំផ្លាញផ្ទះលោក ផ តែមិនហ៊ានចេញមុខធ្វើខ្លួនឯង ក ក៏បញ្ចុះ   បញ្ជូលឲ្យ ខ ទៅដុតផ្ទះនោះចោលដោយសន្យាថានឹងឲ្យប្រាក់មួយចំនួន ឬក៏បញ្ជោ ខ ឲ្យ ដុត។

ការបង្កខ្លះទៀតមានលក្ខណៈជាការគាបសង្កត់ផ្លូវចិត្ត ឬផ្លូវកាយលើអ្នកដែលគ្មានគំនិតជាមុនថានឹងប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយ ។ អំពើទាំងនេះរួមមាន ការគំរាមកំហែង ការរំលោភអាជ្ញា ឬ អំណាចរបស់អ្នកផ្តើមគំនិត។
ឧទាហរណ៍នៃការគំរាមកំហែងមានដូចជា មនុស្សឈ្មោះ ក ទូរស័ព្ទទៅ ខ ហើយប្រាប់ថា ថាបើលោក ខ ឈប់លក់គ្រឿងញៀនឲ្យខ្លួន ខ្លួននឹងសម្លាប់កូនរបស់ ខ។ ឧទាហរណ៍មួយទៀតទាក់ទងនឹងការរំលោភអំណាចគឺ លោក ក ជាប្រធានមន្ទីរដឹកជញ្ជូនមួយ ហើយបានប្រើអ្នកបើកបររបស់គាត់ឲ្យដឹកទំនិញដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាជា ទំនិញខុសច្បាប់។ អ្នកបើកបរមិនហ៊ានប្រកែក ព្រោះខ្លាចប្រធានបញ្ឈប់ពីការងារ។ ក្នុងករណីនេះ លោក ក ជាអ្នកផ្តើមគំនិតឲ្យប្រព្រឹត្តបទល្មើស ដោយបំពានអាជ្ញាឬអំណាចរបស់ខ្លួន ព្រោះ តាមផ្លូវច្បាប់ គាត់គ្មានអំណាចប្រើបុគ្គលិករបស់ខ្លួនហួសពីរង្វង់ការងាររបស់ ក្រសួងទេ។

ខាងលើដែលបានពោលមកនេះជាការរៀបរាប់ពី អំពើឬទង្វើអ្វីខ្លះដែលហៅថាជាអំពើញុះញង់។ ដើម្បីឲ្យអ្នកញុះញង់ទទួលខុសត្រូវចំពោះបទល្មើសដែលប្រព្រឹត្តដោយ មនុស្សម្នាក់ទៀត តើអ្នកញុះញង់នោះត្រូវមានចេតនាប្រព្រឹត្តបទល្មើសដែរឬទេ?

អ្នកញុះញង់ត្រូវមានចេតនា តែមិនមែនចេតនាប្រព្រឹត្តទេ តែជាចេតនាចូលរួមក្នុងការប្រព្រឹត្ត។ នៅក្នុងបទល្មើសមួយដែលបានចោទប្រកាន់ អ្នកញុះញង់មិនបានបញ្ចេញអំពើជាសត្យានុម័តណាមួយដែលជាធាតុផ្សំនៃ បទល្មើសនោះទេ ប៉ុន្តែគាត់បានធ្វើសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងអ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់។ គាត់រួមចំណែកជាចេតនា នៅក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើសដែលត្រូវចោទប្រកាន់នោះ។

នៅក្នុងការញុះញង់ដោយការណែនាំឬការបញ្ជា បើតាមយុត្តិសាស្ត្របារាំង ចេតនារបស់អ្នកញុះញង់គឺ គាត់ផ្តល់”ការណែនាំក្នុងគោលបំណងឲ្យ[មនុស្សម្នាក់ទៀត]ធ្វើ សកម្មភាពមួយដែលចាត់ចូលជាបទឧក្រិដ្ឋឬមជ្ឈិម”។
ការធ្វេសប្រហែស របស់លោក ក នៅក្នុងការនិយាយស្តី ដោយគាត់និយាយទៅលោក ខ ហើយលោកខ យល់ច្រឡំថាលោក ក ចង់មានន័យថាឲ្យខ្លួន (លោក ខ) ប្រព្រឹត្តបទល្មើសមួយ មិនអាចចាត់ទុកថាគាត់មានចេតនាផ្តល់ការណែនាំឲ្យប្រព្រឹត្តបទល្មើសទេ ។
ឧទាហរណ៍ មនុស្សម្នាក់បានមកខ្ចីពូថៅពីលោក ក ថាយកទៅកាប់ឧស តែផ្ទុយទៅវិញ មនុស្សនោះយកពូថៅនោះទៅកាប់មនុស្សដែលខ្លួនបានគុំពីមុនមក។ ម្ចាស់ពូថៅនេះគ្មានចេតនាចូលរួមក្នុងការកាប់នេះទេ គាត់មិនដឹងថាពូថៅនេះត្រូវបានគេយកទៅប្រើដូច្នេះទេ។ គាត់មិនបានរួមចំណែកដល់អំពើកាប់នេះទេ។
ដូចគ្នានឹងការញុះញង់ ដោយការណែនាំឬបញ្ជាដែរ ការញុះញង់ដោយការបង្កទាមទារឲ្យមានចេតនាចូលរួមក្នុងការប្រព្រឹត្ត បទល្មើស។ អ្នកបង្កត្រូវតែដឹងថា អ្វីដែលខ្លួនបង្កនោះ នឹងជំរុញឬ អន្ទងឲ្យមនុស្សម្នាក់ទៀតប្រព្រឹត្តបទល្មើស។ ការធ្វេសប្រហែសក្នុងការបញ្ចេញគំនិតពីបទល្មើស មិនចាត់ទុកជាចេតនាចូលរួមក្នុងការប្រព្រឹត្តទេ។

ធម្មតាក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងពីមនុស្សមួយទៅមនុស្សមួយទៀត គំនិតចេញពីមនុស្សទីមួយទៅកាន់មនុស្សទីពីរមិនមែនត្រូវបានទទួលដូច គេផ្តិតនោះទេ។ បើគំនិតដើមត្រូវបានក្រឡៃដោយអ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់ ឬ អ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់យល់គំនិតដើមមិនច្បាស់ ហើយយកគំនិតនោះទៅប្រព្រឹត្តបទល្មើស តើមនុស្សទីមួយត្រូវទទួលទោសដែរឬទេ?

ដូចបានឃើញនៅ ខាងលើស្រាប់ ចេតនារបស់អ្នកដែលជាប់ចោទពីការញុះញង់ ត្រូវសំដែងដោយការផ្តល់ជាពត៌មានសំរាប់យកទៅប្រព្រឹត្តបទល្មើស (ការញុះញង់ដោយការណែនាំ) ឬដោយការបង្កតាមរយៈមធ្យោបាយនានាដែលប្រើជាទម្ងន់ជំរុញ ការប្រព្រឹត្តបទល្មើស ដូច្នេះ បើគំនិតដើមមិនមានន័យឲ្យប្រព្រឹត្តបទល្មើស តែបើអ្នកទីពីរយកគំនិតនោះទៅប្រើខុស ឬយល់ខុសគំនិតដើមដែលនិយាយអញ្ចេះ ហើយយកទៅអនុវត្តផ្សេង នោះមនុស្សទីមួយមិនជាប់ទាក់ទងនឹងការញុះញង់ដែលត្រូវទទួលទណ្ឌកម្ម ទេ។
ដើម្បីឲ្យអ្នកជាប់ចោទពីការញុះញង់ទទួលទោសបាន ការសំដែងគំនិតរបស់ជននោះត្រូវតែបានធ្វើដោយជាក់ច្បាស់ មិនមែនល្វឹងល្វើយមិនច្បាស់ថាជាអ្វីប្រាកដនោះទេ។ នៅក្នុងញុះញង់ដោយការណែនាំ ការសំដែងគំនិតណែនាំត្រូវតែជាក់ច្បាស់ មានលក្ខណៈសំរួលដល់ការអនុវត្តគំនិតដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើស ឬមានលក្ខណៈឲ្យអនុវត្តកើតនូវគំនិតដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើស។
ឧទាហរណ៍ នៅក្នុងរឿងក្តីនៅប្រទេសបារាំង ការផ្តល់ពត៌មានពីម៉ោងពេលជាក់លាក់ដែលម្ចាស់ផ្ទះមិននៅ ដើម្បីឲ្យមនុស្សម្នាក់ចូលលួចផ្ទះនោះ ជាការញុះញង់ដោយការណែនាំ និងត្រូវទទួលទោស។ ប៉ុន្តែ ការណែនាំឲ្យទៅសម្លាប់មនុស្សឈ្មោះ ក តែអ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់មិនទៅសម្លាប់ឈ្មោះ ក ទេ តែបែទៅសម្លាប់ឈ្មោះ ខ ដោយឆន្ទៈរបស់ខ្លួនផ្ទាល់ ការនេះមិននាំឲ្យអ្នកណែនាំទទួលទោសទេ។

តើការញុះញង់ទាមទារឲ្យមានលទ្ធផលនៃការញុះញង់ដែរឬទេ?

ដើម្បីដាក់ទោសអ្នកជាប់ចោទពីការញុះញង់បាន គេត្រូវក្រឡេកទៅមើលលទ្ធផលនៃការប្រព្រឹត្តរបស់ជនប្រព្រឹត្តផ្ទាល់ ឬ ចារី។ ចារីត្រូវបានសម្រេចការប្រព្រឹត្តបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ ឬ មជ្ឈិមរបស់ខ្លួន ឬយ៉ាងហោចណាស់ក៏បានប៉ុនប៉ងប្រព្រឹត្តដែរ។
ឧទាហរណ៍នៃការប្រព្រឹត្តបទល្មើសបានសំរេចមាននៅក្នុងករណី ដែលឈ្មោះ ក បានសន្យាឲ្យរង្វាន់ជាប្រាក់ ៥០០,០០០ រៀលដល់ឈ្មោះ ខ ដើម្បីឲ្យ ខ លួចដុតតូបលក់ទំនិញដែលនៅជិតខាងខ្លួន។ ខ បានដុតតូបនោះឆេះអស់។ ខ បានប្រព្រឹត្តសំរេចនូវបទល្មើសបំផ្លិចបំផ្លាញ ធ្វើឲ្យទ្រុឌទ្រោម និងធ្វើឲ្យខូចខាតដល់ទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកដទៃស្របតាមមាត្រា ៤១៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។ ដូច្នេះ ក ត្រូវមានទោសពីបទញុះញង់ ឬ ផ្តើមគំនិតឲ្យប្រព្រឹត្តបទល្មើសមជ្ឈិមនេះ។
ជួនកាលចារីបាន អនុវត្តគំនិតរបស់អ្នកញុះញង់ តែមិនបានសំរេចការប្រព្រឹត្តបទល្មើសទេ ដោយបានត្រឹមប៉ុនប៉ង។ ឧទាហរណ៍ ដូចជាក្នុងករណីខាងលើ ខ ត្រូវម្ចាស់តូបឃើញទាន់មុនពេលដកដែកកេះដុតសាំងដែលខ្លួនបានចាក់ ដាក់តូបរួចហើយ ហើយម្ចាស់តូបស្រែកឡូឡា រួច ក ក៏រត់គេចខ្លួន។ ក មានទោសពីការប៉ុនប៉ងបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យអ្នកដទៃ ស្របតាមមាត្រា ៤២១ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។ ដូច្នេះ ខ ក៏មានទោសពីបទញុះញង់(ផ្តើមគំនិត) ឲ្យមានការប៉ុនប៉ងប្រព្រឹត្តការបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យអ្នកដទៃដែរ។

នៅពេលដែលការអនុវត្តគំនិតនៃការញុះញង់ បានត្រឹមតែឲ្យចារីត្រៀមលក្ខណៈដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើសប៉ុណ្ណោះ តើអ្នកញុះញង់ ឬអ្នកផ្តើមគំនិតត្រូវមានទោសដែរឬទេ?

ក្រមព្រហ្មទណ្ឌដាក់ទោសអ្នកញុះញង់ តែក្នុងករណីចារីប៉ុនប៉ងប្រព្រឹត្តតែប៉ុណ្ណោះ តែមិនដាក់ទោសក្នុងករណីចារីត្រៀមប្រព្រឹត្តទេ។ នេះដោយសារតែច្បាប់មិនដាក់ទោសការត្រៀមប្រព្រឹត្ត។ មាត្រា ២៧ កថាខ័ណ្ឌទី ៤ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌចែងថា៖

អំពើត្រៀមមប្រុងដែលពុំមានគោលបំណងដោយផ្ទាល់ ដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើស មិនមែនជាការចាប់ផ្តើមអនុវត្តទេ។

មាត្រា ២៧ ដដែលត្រង់កថាខ័ណ្ឌទី ១ និង ទី ២ ចែងថា៖

ការប៉ុនប៉ង...អាចត្រូវផ្តន្ទាទោសបានកាលណា...ចារីបានចាប់ផ្តើម អនុវត្តបទល្មើស មានន័យថា ចារីបានប្រព្រឹត្តអំពើដែលមានគោលបំណងដោយផ្ទាល់ដើម្បីប្រព្រឹត្ត បទល្មើស...

ដូច្នេះ ការត្រៀមបម្រុង ខុសពីការប៉ុនប៉ង។ ការប៉ុនប៉ងបានធ្វើឲ្យគំនិតនៃការធ្វើបទល្មើសមានលក្ខណៈច្បាស់មិន ស្រពិចស្រពិល មានន័យថា លទ្ធផលនិងអំពើនៃការប្រព្រឹត្តមានទំនាក់ទំនងគ្នាដោយផ្ទាល់។
ជាគោលការណ៍ទូទៅ ការត្រៀមបម្រុងមិនគួរនឹងផ្តន្ទាទេ ពីព្រោះវាដូចជាលឿនពេកដែលត្រូវកំណត់ពីភាពជាក់ស្តែងនៃបទល្មើស មានន័យថា បទល្មើសនោះគ្រាន់តែមានរូបភាពស្ទង់ៗ មិនអាចកំណត់ជារូបរាងអ្វីមួយឲ្យបានច្បាស់។ ដូច្នេះ ច្បាប់ផ្តល់វិមតិសង្ស័យដល់ការត្រៀមបម្រុង។

ដើម្បីឲ្យ មនុស្សម្នាក់មានទោសពីបទប៉ុនប៉ង គាត់ត្រូវតែមានចេតនាប្រព្រឹត្តមិនអាចដកត្រឡប់ក្រោយបាន។ រីឯនៅក្នុងដំណាក់ការត្រៀមបម្រុង គេអាចដកចេតនាវិញបាន ព្រោះគេអាចប្តូរចិត្តបាននៅឡើយ។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងការប៉ុនប៉ង ឆន្ទៈនឹងប្រព្រឹត្តបទល្មើសនៅបន្តរហូតដល់មានកាលៈទេសៈខាងក្រៅខ្លួន មកបញ្ឈប់សកម្មភាពរបស់ខ្លួន ឧទាហរណ៍ ដូចជាប៉ូលីសមកទាន់ជាដើម។

ពេលខ្លះគេពិបាកកំណត់ថាអ្វីជាការប៉ុនប៉ង ដោយសារមានការកៀកគ្នារវាងការត្រៀមបម្រុង និង ការប៉ុនប៉ង។ តើមានវិធានណាដែលធ្វើឲ្យគេញែកដាច់រវាង ការត្រៀមបម្រុង និង ការប៉ុនប៉ងដែរឬទេ?

ដូចបានពោលខាងលើ ការប្រព្រឹត្តបទល្មើសត្រូវឆ្លងកាត់ដំណាក់ការបី គឺ (១) ការគិតធ្វើ (២) ការប្តេជ្ញាធ្វើ (៣) ការត្រៀមបម្រុង (៤) ការអនុវត្ត និង (៥) ការសំរេចផែនការអនុវត្ត។
ដើម្បីបែងចែកការត្រៀមបម្រុងពី ការចាប់ផ្តើមអនុវត្តមានតេស្តមួយដែលតុលាការយកមកប្រើ។ តុលាការខ្មែរប្រហែលជាត្រូវប្រើតេស្ត”វិបាកដោយផ្ទាល់” ឬ”គោលបំណងដោយផ្ទាល់” ព្រោះក្រមព្រហ្មទណ្ឌខ្មែរចែងពី គោលបំណងដោយផ្ទាល់ដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើស។ ដើម្បីងាយយល់ពីគោលគំនិតនេះ យើងក្រឡេកទៅមើលយុត្តិសាស្ត្របារាំង ថាតើ តេស្តនេះត្រូវបានអនុវត្តដូចម្តេច។

តើអ្វីទៅដែលហៅថាវិបាកដោយផ្ទាល់?

គេត្រូវដឹងថា ការប៉ុនប៉ងមានលក្ខណៈសំគាល់ដោយព្រឹត្តិការណ៍ដែលចារីបានចូលក្នុង ដំណាក់ការអនុវត្តហើយធ្វើអំពើអ្វីម្យ៉ាង ដែលតម្រង់ទិសដោយផ្ទាល់ទៅរកការអនុវត្តឲ្យបានសំរេចនូវបទល្មើសដែលបាន ពោលនោះ។ អំពើដែលមានទំនាក់ទំនងដោយផ្ទាល់ជាមួយនឹងបទល្មើសគឺជា អំពើទាំងឡាយណាដែលបង្កើតការជាប់ទាក់ទងគ្នារវាងអំពើទាំងនោះនិង ការប្រព្រឹត្តបទល្មើសដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់។ ឧទាហរណ៍ អំពើភ្ជង់កាំភ្លើងទៅរកមនុស្សម្នាក់ ដោយដៃនៅលើកៃមានចំណងទាក់ទងដោយផ្ទាល់ជាមួយនឹងបទល្មើសសម្លាប់មនុស្ស ។ អំពើដែលគ្មានចំណងទាក់ទងដោយផ្ទាល់ជាមួយបទល្មើសគឺជាអំពើ ដែលអាចឬមិនអាចនាំទៅរកការប្រព្រឹត្តបទល្មើសដែលត្រូវចោទប្រកាន់ ឧទាហរណ៍ ទិញកាំភ្លើងអាចមិនមានចំណងទាក់ទងដោយផ្ទាល់ទៅនឹងការសម្លាប់មនុស្ស។ នៅក្នុងដំណាក់ការត្រៀម ចេតនាប្រព្រឹត្តបទល្មើសនៅមិនទាន់លេចរូបរាងច្បាស់លាស់នៅឡើយ ព្រោះថា បុគ្គលដែលត្រៀមបំរុងនោះអាចលះបង់គ្រោងការចាស់របស់ខ្លួនបាន។ ច្បាប់ផ្តល់វិមតិសង្ស័យដល់ជនដែលត្រៀមបំរុង។

ស្នេហ៍អមតៈ

Pages

Wednesday, September 18, 2013

តើអ្វីទៅជាការញុះញង់?

No comments:

Pages

Wednesday, September 18, 2013

តើអ្វីទៅជាការញុះញង់? ​

No comments:

តើអ្វីទៅជាការញុះញង់?