តើអ្វីទៅជាបទល្មើសប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈ?
តើបទប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈច្រើនកើតនៅពេលណា?
បទល្មើសនេះច្រើនកើតនៅពេលមានបាតុកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងនៅពេលអ្នករាជការបំពេញបេសកកម្មដើម្បីអនុវត្តច្បាប់។
តើបាតុកម្មមិនសុខចិត្តនឹងគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលជាបទប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈដែរឬទេ?
ជាទូទៅបាតុកម្មជាសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋដែលត្រូវបានការពារដោយរដ្ឋ ធម្មនុញ្ញ។ បាតុកម្មអហិង្សាមិនមែនជាការប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការទេ ផ្ទុយទៅវិញវាជាការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋ។
អញ្ចឹងហេតុអ្វីចាំបាច់មានបទប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈធ្វើអ្វី?
ពាក្យថាប្រឆាំងនៅក្នុងច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌនេះ មិនមែនមានន័យថាការបញ្ចេញមតិមិនស្របគោលនយោបាយ ឬការចាត់ការណាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលមានអ្នករាជការសាធារណៈជាអ្នកអនុវត្តនោះទេ។ បទបញ្ញត្តិស្តីពីបទប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈនោះមាន គោលបំណងតែមួយគត់គឺ ការពារបូរណភាពរាងកាយរបស់អ្នករាជការសាធារណៈ ឲ្យផុតពីការយាយីក្នុងពេលបេសកកម្មរបស់គេ ដើម្បីឲ្យបេសកកម្មរបស់គេបានសំរេច។ ជាមួយគ្នាច្បាប់ក៏គិតគូរដល់សេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការបញ្ចេញ មតិដែរ។ បទបញ្ញត្តិនេះត្រូវតែថ្លឹងឲ្យមានតុល្យភាពរវាងសេរីភាពរបស់ ពលរដ្ឋ និង សុវត្ថិភាពរបស់អ្នករាជការសាធារណៈ។ ដូច្នេះចូរចងចាំថាបទបញ្ញត្តិនេះការពារតែករណីដែលមាន ហិង្សាប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនត្រូវអនុវត្តចំពោះការប្រឆាំងអហិង្សាទេ។
អញ្ចឹង តើបទល្មើសនេះមានន័យដូចម្តេចទៅ?
បទល្មើសនេះ មានន័យថាជាការប្រើហិង្សាទៅលើអ្នករាជការសាធារណៈនៅពេលគេធ្វើ សកម្មភាពអនុវត្តច្បាប់ បញ្ជារបស់អាជ្ញាធរសាធារណៈ ឬ សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ (មាត្រា ៤០៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ)។ ទោសមានពី ១ខែ ទៅ ៣ខែ។
តើហិង្សានេះមានន័យដូចម្តេចទៅ?
ជាទូទៅ ហិង្សាជាការប្រើកម្លាំងទៅលើបុគ្គលណាម្នាក់ ដូចជាការវាយ ទាត់ធាក់ ឬ ការគប់ដុំថ្មជាដើម។ នៅក្នុងបទល្មើសប្រឆាំងអ្នករាជការសាធារណៈ ការប្រើហិង្សា ជាការប្រឆាំងសកម្ម។
ប៉ុន្តែមានមនុស្សភាគច្រើន រួមទាំងអ្នករាជការខ្លះផង យល់ថាការសំដែងអាកប្បកិរិយាជំទាស់ទៅនឹងការអនុវត្តច្បាប់ នៃអ្នករាជការសាធារណៈ គឺជាបទល្មើសប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈ។
តើពិតជាអញ្ចឹងមែនឬទេ?
ដូចបានបរិយាយខាងលើ បទល្មើសប្រឆាំងអ្នករាជការសាធារណៈ មានធាតុផ្សំមួយគឺហិង្សា។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និង កតិកាសញ្ញាដទៃទៀត ការពារការសំដែងមតិឬការជំទាស់ដោយអហិង្សា។ ច្បាប់មិនអាចបង្កើតឡើងដើម្បីដាក់ទោសអ្នកមិនប្រព្រឹត្តអំពើ ហិង្សាទេ។ ការប្រឆាំងខ្លះមានលក្ខណៈអកម្ម គឺមិនប្រើហិង្សាទេ ដូចជាការឈរបាំងផ្លូវ ការដេកនៅកណ្តាលផ្លូវ។ អំពើទាំងនេះមិនមែនជាអំពើប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការដែលត្រូវ ផ្តន្ទាទោសតាមមាត្រា ៤០៣ នៃច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌទេ។
តើអ្នកណាខ្លះដែលចាត់ទុកជាអ្នករាជការសាធារណៈ? តើមេឃុំជាអ្នករាជការសាធារណៈដែរឬទេ?
មនុស្សដែលចាត់ទុកថាជាអ្នករាជការសាធារណៈ ក្នុងគោលបំណងនៃច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ ត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងមាត្រា ៣០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។ អ្នកទាំងនោះគឺ បុគ្គលិកដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយលិខិតផ្សេងៗ ដូចជាប្រកាស អនុក្រឹត្យ ព្រះរាជក្រឹត្យ ឲ្យបំរើនៅក្នុងស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ នីតិបញ្ញត្តិ ឬ តុលាការ ពលរដ្ឋទទួលអាណត្តិដោយការបោះឆ្នោតដូចជាតំណាងរាស្ត្រ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ខេត្ត/ក្រុង ស្រុក/ខ័ណ្ឌ និងឃុំ/សង្កាត់។
តើពេលណាដែលចាត់ទុកថាអ្នករាជការនោះធ្វើសកម្មភាព អនុវត្តច្បាប់ អនុវត្តបញ្ជារបស់អាជ្ញាធរសាធារណៈអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចរបស់ តុលាការ?
បទល្មើសប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈ អាចត្រូវផ្តន្ទាទោសបានតែនៅពេលណាបុគ្គលជាអ្នករាជកា រសាធារណៈនោះកំពុងបំពេញមុខងាររបស់ខ្លួននៅកន្លែង និងពេលវេលាដែលត្រូវអនុវត្តមុខងារ មិនមែននៅក្រៅម៉ោងធ្វើការរបស់ខ្លួនឡើយ។ សកម្មភាពរបស់អាជ្ញាធរសាធារណៈមានសកម្មភាពអនុវត្តច្បាប់ (ឩ. ប៉ូលីសចរាចរកំពុងឈរត្រួតចរាចរ ប៉ូលីសកំពុងតាមចាប់ជនល្មើស) សកម្មភាពអនុវត្តបញ្ជារបស់អាជ្ញាធរសាធារណៈ (ឩ. ប៉ូលីសអនុវត្តបញ្ជាឲ្យរុះរើឥវ៉ាន់ចេញពីផ្លូវសាធារណៈ) សកម្មភាពអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ (ឩ. ព្រះរាជអាជ្ញាកំពុងចុះអនុវត្តសាលក្រមតុលាការ) ។
តើបទល្មើសប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈទាមទារឲ្យមានចេតនាជាក់លាក់ដែរឬទេ? បទល្មើសប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈទាមទារឲ្យមានចេតនាជាក់លាក់ គឺចង់តទល់នឹងអ្នករាជការសាធារណៈ ដែលកំពុងបំពេញមុខងាររបស់ខ្លួនដើម្បីអនុវត្តច្បាប់ឬបទបញ្ជា អាជ្ញាធរសាធារណៈ ឬសេចក្តីសំរេចរបស់តុលាការ។ ដូច្នេះ ជនជាប់ចោទត្រូវតែបានដឹងពីអត្តសញ្ញាណរបស់ជនដែលខ្លួនចង់ត ទល់ថាជាអ្នករាជការសាធារណៈ និងពីសារជាតិនៃអន្តរាគមន៍ឬកិច្ចការដែលជននោះត្រូវ អនុវត្ត។ សញ្ញាសំគាល់របស់ជននោះអាចជាឯកសណ្ឋាន ឬ/និងលិខិតបញ្ជាក់បេសកកម្ម។
បទមជ្ឈិមប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈអាចសំគាល់បានដោយ សារចេតនាគិតទុកជាមុនរបស់ចារីដើម្បីបង្កើតឧបសគ្គដល់ការអនុវត្ត ច្បាប់ ឬកិច្ចការរបស់អាជ្ញាធរសាធារណៈ ដោយយកអំពើហិង្សាជាមធ្យោបាយសំរាប់បង្កើតឧបសគ្គនោះ៕
តើពាក្យពិតជាបទបរិហារកេរ្តិ៍ដែរឬទេ?
វាគឺជាចំណុច គោលអ្វីដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសអ្នកដទៃជាការបរិ ហារកេរ្តិ៍។ តែច្បាប់អនុគ្រោះដល់អ្នកនិយាយការពិត ទោះបីពាក្យដែលបន្លឺឡើងនោះធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កត្តិយសអ្នកដ ទៃក៏ដោយ។ មានន័យថាច្បាប់មិនផ្តន្ទាទោសអ្នកដែលនិយាយឬសរសេរការពិតនោះ ទេ។ ចុះ
តើការនិយាយឬសរសេរសំដែងមតិជាបទបរិហារកេរ្តិ៍ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសដែរឬទេ?
រដ្ឋធម្នុញ្ញខ្មែរ មាត្រា ៤១ ធានាសេរីភាពក្នុងការសំដែងមតិ។ ដូច្នេះ ច្បាប់ក៏មិនដាក់ទោសចំពោះការថ្លែងមតិដែរ។ បើក្រឡេកមើលមាត្រា ៣០៥ ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ អំពីបទបរិហារកេរ្តិ៍សាធារណៈ មាត្រានេះផ្តន្ទាទោសតែការថ្លែងពី ”អំពើ” គឺអ្វីដែលបានធ្វើ ឬព្រឹត្តិការណ៏ណាមួយដែលបានកើតឡើង តែមិនបានផ្តន្ទាទោសការថ្លែងមតិទេ។
សុទ្ចចិត្តតាមភាសាសាមញ្ញ
គឺជាអ្វីដែលធ្វើឡើងដោយស្មោះត្រង់គ្មានបង្កប់នូវគំនិតទុច្ចរិត
។
ក្នុងន័យនៃច្បាប់បរិហារកេរ្តិ៍សុទ្ធចិត្តមានន័យជាមូលដ្ឋានថា
ជនដែលត្រូវចោទ(ជនទី១ អ្នកនិយាយ) ថាបរិហារកេរ្តិ៍គេនោះ
បានបន្លឺពាក្យធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសមនុស្សម្នាក់ទៀត
(ជនទី៣) ដោយសារគាត់ចង់ឲ្យអ្នកដទៃទៀត (ជនទី២ទទួលដំណឺង)
ដឹងពីរឿងអ្វីមួយ តែគាត់មិនមានចេតនានិងនឹកស្មានថា
ពាក្យដែលបន្លឺនោះធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសមនុស្សម្នាក់ទៀត
(ជនទី៣) ឬ គាត់គ្មានចេតនាចង់បំផ្លាញមនុស្សនោះទេ។
១. ជនដែលជាប់ចោទពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ គ្មានភាពជាសត្រូវជាមួយនឹងមនុស្សត្រូវរងការបរិហារកេរ្តិ៍ទេ។ នេះមានន័យថា ជនជាប់ ចោទមិនមែននិយាយបរិហារកេរ្តិ៍មនុស្សម្នាក់ទៀតដោយសារតែខ្លួនស្អប់ គាត់ ឬមានគំនុំជាមួយគាត់ពីមុនមកនោះទេ។
២. ពាក្យសំដីដែលជនជាប់ចោទនិយាយ ឬសរសេរនោះធ្វើឡើងក្នុងគោលដៅសមស្រប ដូចជាក្នុងគោលដៅចង់ឲ្យសាធារណជន
ចាប់អារម្មណ៍នឹងបញ្ហាអ្វីមួយដែលសំខាន់ ដល់សុខុមាលភាពរបស់សហគមន៍ ឬ សង្គម ឬ ប្រទេស។
៣. ពាក្យសំដីដែលជនជាប់ចោទបាននិយាយ ឬសរសេរនោះត្រូវបានគាត់អង្កេតម៉ត់ចត់ ជាមួយប្រភព ឬឯកសារនានា គឺមិនមែន និយាយ ឬសរសេរតាមការនឹកស្រម័យរបស់ខ្លួននោះឡើយ។ ឧទាហរណ៍ អ្នកកាសែតមុននឹងសរសេរអត្ថបទមួយ គាត់បានព្យាយាមរកប្រភពមួយចំនួនដើម្បីបញ្ជាក់លើព័ត៌មាន របស់គាត់។ ការពិតទោះបីគេព្យាយាមរកប្រភពបានច្រើនមកបញ្ជាក់យ៉ាងណាក្តីពេល ខ្លះព័ត៌មានដែលផ្សាយនោះនៅតែមិនពិតហើយធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ កិត្តិយសអ្នកដទៃ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តីក្នុងករណីបែបនេះអ្នកកាសែតនោះនៅទទួលបាន គុណប្រយោជន៍ពីកត្តាមួយនៃបណ្តាកត្តាសុទ្ធចិត្តដែរ។
៤. ពាក្យសំដីដែលជនជាប់ចោទបាននិយាយឬសរសេរនោះមានតុល្យភាព ឬមានការថ្លឹងថ្លែង។ នេះមានន័យថា គាត់មិនមើលតែមួយជ្រុងនៃព័ត៌មានទេ។ គាត់ត្រូវបង្ហាញគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៃព័ត៌មាន។ ឧទាហរណ៏ អ្នកកាសែតដែលរាយការណ៏ពីអំពើពុករលួយនៃមន្ត្រីរាជការណាម្នាក់ គាត់ត្រូវបង្ហាញពីព័ត៌មានដែលផ្តល់ឲ្យដោយមន្ត្រីនោះដែរដើម្បី ឲ្យគាត់មានឳកាសបំភ្លឺពីករណីរបស់គាត់ដែរ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការប្រើសំដីត្រូវឲ្យធួនល្មម គឺមិនត្រូវហក់ចូលក្នុងការសន្និដ្ឋានថាអ្នកនេះជាឧក្រិដ្ឋជន ឬ ជាជនក្បត់ជាតិនោះទេ។
បទល្មើសនេះច្រើនកើតនៅពេលមានបាតុកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងនៅពេលអ្នករាជការបំពេញបេសកកម្មដើម្បីអនុវត្តច្បាប់។
តើបាតុកម្មមិនសុខចិត្តនឹងគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលជាបទប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈដែរឬទេ?
ជាទូទៅបាតុកម្មជាសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋដែលត្រូវបានការពារដោយរដ្ឋ ធម្មនុញ្ញ។ បាតុកម្មអហិង្សាមិនមែនជាការប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការទេ ផ្ទុយទៅវិញវាជាការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋ។
អញ្ចឹងហេតុអ្វីចាំបាច់មានបទប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈធ្វើអ្វី?
ពាក្យថាប្រឆាំងនៅក្នុងច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌនេះ មិនមែនមានន័យថាការបញ្ចេញមតិមិនស្របគោលនយោបាយ ឬការចាត់ការណាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលមានអ្នករាជការសាធារណៈជាអ្នកអនុវត្តនោះទេ។ បទបញ្ញត្តិស្តីពីបទប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈនោះមាន គោលបំណងតែមួយគត់គឺ ការពារបូរណភាពរាងកាយរបស់អ្នករាជការសាធារណៈ ឲ្យផុតពីការយាយីក្នុងពេលបេសកកម្មរបស់គេ ដើម្បីឲ្យបេសកកម្មរបស់គេបានសំរេច។ ជាមួយគ្នាច្បាប់ក៏គិតគូរដល់សេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការបញ្ចេញ មតិដែរ។ បទបញ្ញត្តិនេះត្រូវតែថ្លឹងឲ្យមានតុល្យភាពរវាងសេរីភាពរបស់ ពលរដ្ឋ និង សុវត្ថិភាពរបស់អ្នករាជការសាធារណៈ។ ដូច្នេះចូរចងចាំថាបទបញ្ញត្តិនេះការពារតែករណីដែលមាន ហិង្សាប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនត្រូវអនុវត្តចំពោះការប្រឆាំងអហិង្សាទេ។
អញ្ចឹង តើបទល្មើសនេះមានន័យដូចម្តេចទៅ?
បទល្មើសនេះ មានន័យថាជាការប្រើហិង្សាទៅលើអ្នករាជការសាធារណៈនៅពេលគេធ្វើ សកម្មភាពអនុវត្តច្បាប់ បញ្ជារបស់អាជ្ញាធរសាធារណៈ ឬ សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ (មាត្រា ៤០៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ)។ ទោសមានពី ១ខែ ទៅ ៣ខែ។
តើហិង្សានេះមានន័យដូចម្តេចទៅ?
ជាទូទៅ ហិង្សាជាការប្រើកម្លាំងទៅលើបុគ្គលណាម្នាក់ ដូចជាការវាយ ទាត់ធាក់ ឬ ការគប់ដុំថ្មជាដើម។ នៅក្នុងបទល្មើសប្រឆាំងអ្នករាជការសាធារណៈ ការប្រើហិង្សា ជាការប្រឆាំងសកម្ម។
ប៉ុន្តែមានមនុស្សភាគច្រើន រួមទាំងអ្នករាជការខ្លះផង យល់ថាការសំដែងអាកប្បកិរិយាជំទាស់ទៅនឹងការអនុវត្តច្បាប់ នៃអ្នករាជការសាធារណៈ គឺជាបទល្មើសប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈ។
តើពិតជាអញ្ចឹងមែនឬទេ?
ដូចបានបរិយាយខាងលើ បទល្មើសប្រឆាំងអ្នករាជការសាធារណៈ មានធាតុផ្សំមួយគឺហិង្សា។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និង កតិកាសញ្ញាដទៃទៀត ការពារការសំដែងមតិឬការជំទាស់ដោយអហិង្សា។ ច្បាប់មិនអាចបង្កើតឡើងដើម្បីដាក់ទោសអ្នកមិនប្រព្រឹត្តអំពើ ហិង្សាទេ។ ការប្រឆាំងខ្លះមានលក្ខណៈអកម្ម គឺមិនប្រើហិង្សាទេ ដូចជាការឈរបាំងផ្លូវ ការដេកនៅកណ្តាលផ្លូវ។ អំពើទាំងនេះមិនមែនជាអំពើប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការដែលត្រូវ ផ្តន្ទាទោសតាមមាត្រា ៤០៣ នៃច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌទេ។
តើអ្នកណាខ្លះដែលចាត់ទុកជាអ្នករាជការសាធារណៈ? តើមេឃុំជាអ្នករាជការសាធារណៈដែរឬទេ?
មនុស្សដែលចាត់ទុកថាជាអ្នករាជការសាធារណៈ ក្នុងគោលបំណងនៃច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ ត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងមាត្រា ៣០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។ អ្នកទាំងនោះគឺ បុគ្គលិកដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយលិខិតផ្សេងៗ ដូចជាប្រកាស អនុក្រឹត្យ ព្រះរាជក្រឹត្យ ឲ្យបំរើនៅក្នុងស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ នីតិបញ្ញត្តិ ឬ តុលាការ ពលរដ្ឋទទួលអាណត្តិដោយការបោះឆ្នោតដូចជាតំណាងរាស្ត្រ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ខេត្ត/ក្រុង ស្រុក/ខ័ណ្ឌ និងឃុំ/សង្កាត់។
តើពេលណាដែលចាត់ទុកថាអ្នករាជការនោះធ្វើសកម្មភាព អនុវត្តច្បាប់ អនុវត្តបញ្ជារបស់អាជ្ញាធរសាធារណៈអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចរបស់ តុលាការ?
បទល្មើសប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈ អាចត្រូវផ្តន្ទាទោសបានតែនៅពេលណាបុគ្គលជាអ្នករាជកា រសាធារណៈនោះកំពុងបំពេញមុខងាររបស់ខ្លួននៅកន្លែង និងពេលវេលាដែលត្រូវអនុវត្តមុខងារ មិនមែននៅក្រៅម៉ោងធ្វើការរបស់ខ្លួនឡើយ។ សកម្មភាពរបស់អាជ្ញាធរសាធារណៈមានសកម្មភាពអនុវត្តច្បាប់ (ឩ. ប៉ូលីសចរាចរកំពុងឈរត្រួតចរាចរ ប៉ូលីសកំពុងតាមចាប់ជនល្មើស) សកម្មភាពអនុវត្តបញ្ជារបស់អាជ្ញាធរសាធារណៈ (ឩ. ប៉ូលីសអនុវត្តបញ្ជាឲ្យរុះរើឥវ៉ាន់ចេញពីផ្លូវសាធារណៈ) សកម្មភាពអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ (ឩ. ព្រះរាជអាជ្ញាកំពុងចុះអនុវត្តសាលក្រមតុលាការ) ។
តើបទល្មើសប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈទាមទារឲ្យមានចេតនាជាក់លាក់ដែរឬទេ? បទល្មើសប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈទាមទារឲ្យមានចេតនាជាក់លាក់ គឺចង់តទល់នឹងអ្នករាជការសាធារណៈ ដែលកំពុងបំពេញមុខងាររបស់ខ្លួនដើម្បីអនុវត្តច្បាប់ឬបទបញ្ជា អាជ្ញាធរសាធារណៈ ឬសេចក្តីសំរេចរបស់តុលាការ។ ដូច្នេះ ជនជាប់ចោទត្រូវតែបានដឹងពីអត្តសញ្ញាណរបស់ជនដែលខ្លួនចង់ត ទល់ថាជាអ្នករាជការសាធារណៈ និងពីសារជាតិនៃអន្តរាគមន៍ឬកិច្ចការដែលជននោះត្រូវ អនុវត្ត។ សញ្ញាសំគាល់របស់ជននោះអាចជាឯកសណ្ឋាន ឬ/និងលិខិតបញ្ជាក់បេសកកម្ម។
បទមជ្ឈិមប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈអាចសំគាល់បានដោយ សារចេតនាគិតទុកជាមុនរបស់ចារីដើម្បីបង្កើតឧបសគ្គដល់ការអនុវត្ត ច្បាប់ ឬកិច្ចការរបស់អាជ្ញាធរសាធារណៈ ដោយយកអំពើហិង្សាជាមធ្យោបាយសំរាប់បង្កើតឧបសគ្គនោះ៕
តើពាក្យពិតជាបទបរិហារកេរ្តិ៍ដែរឬទេ?
វាគឺជាចំណុច គោលអ្វីដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសអ្នកដទៃជាការបរិ ហារកេរ្តិ៍។ តែច្បាប់អនុគ្រោះដល់អ្នកនិយាយការពិត ទោះបីពាក្យដែលបន្លឺឡើងនោះធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កត្តិយសអ្នកដ ទៃក៏ដោយ។ មានន័យថាច្បាប់មិនផ្តន្ទាទោសអ្នកដែលនិយាយឬសរសេរការពិតនោះ ទេ។ ចុះ
តើការនិយាយឬសរសេរសំដែងមតិជាបទបរិហារកេរ្តិ៍ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសដែរឬទេ?
រដ្ឋធម្នុញ្ញខ្មែរ មាត្រា ៤១ ធានាសេរីភាពក្នុងការសំដែងមតិ។ ដូច្នេះ ច្បាប់ក៏មិនដាក់ទោសចំពោះការថ្លែងមតិដែរ។ បើក្រឡេកមើលមាត្រា ៣០៥ ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ អំពីបទបរិហារកេរ្តិ៍សាធារណៈ មាត្រានេះផ្តន្ទាទោសតែការថ្លែងពី ”អំពើ” គឺអ្វីដែលបានធ្វើ ឬព្រឹត្តិការណ៏ណាមួយដែលបានកើតឡើង តែមិនបានផ្តន្ទាទោសការថ្លែងមតិទេ។
តើអ្វីទៅដែលហៅថា “សុទ្ធចិត្ត”?
ច្បាប់ខ្មែរយើងមិនបានកំណត់ថាកត្តាអ្វីខ្លះដែលហៅថាសុទ្ធចិត្ត
នោះទេ។
ប៉ុន្តែតុលាការបារាំងបានកំណត់កត្តាបួនយ៉ាងដែលអាចយកមក
ពិចារណាថា តើពាក្យសំដីមួយជាពាក្យដែលបន្លឺឡើងដោយសុទ្ធចិត្ត ឬ
អសុទ្ធចិត្ត មានន័យថាចង់បំផ្លាញគេឬយ៉ាងណា។
កត្តាទាំងបួនយ៉ាងនោះគឺ៖
១. ជនដែលជាប់ចោទពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ គ្មានភាពជាសត្រូវជាមួយនឹងមនុស្សត្រូវរងការបរិហារកេរ្តិ៍ទេ។ នេះមានន័យថា ជនជាប់ ចោទមិនមែននិយាយបរិហារកេរ្តិ៍មនុស្សម្នាក់ទៀតដោយសារតែខ្លួនស្អប់ គាត់ ឬមានគំនុំជាមួយគាត់ពីមុនមកនោះទេ។
២. ពាក្យសំដីដែលជនជាប់ចោទនិយាយ ឬសរសេរនោះធ្វើឡើងក្នុងគោលដៅសមស្រប ដូចជាក្នុងគោលដៅចង់ឲ្យសាធារណជន
ចាប់អារម្មណ៍នឹងបញ្ហាអ្វីមួយដែលសំខាន់ ដល់សុខុមាលភាពរបស់សហគមន៍ ឬ សង្គម ឬ ប្រទេស។
៣. ពាក្យសំដីដែលជនជាប់ចោទបាននិយាយ ឬសរសេរនោះត្រូវបានគាត់អង្កេតម៉ត់ចត់ ជាមួយប្រភព ឬឯកសារនានា គឺមិនមែន និយាយ ឬសរសេរតាមការនឹកស្រម័យរបស់ខ្លួននោះឡើយ។ ឧទាហរណ៍ អ្នកកាសែតមុននឹងសរសេរអត្ថបទមួយ គាត់បានព្យាយាមរកប្រភពមួយចំនួនដើម្បីបញ្ជាក់លើព័ត៌មាន របស់គាត់។ ការពិតទោះបីគេព្យាយាមរកប្រភពបានច្រើនមកបញ្ជាក់យ៉ាងណាក្តីពេល ខ្លះព័ត៌មានដែលផ្សាយនោះនៅតែមិនពិតហើយធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ កិត្តិយសអ្នកដទៃ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តីក្នុងករណីបែបនេះអ្នកកាសែតនោះនៅទទួលបាន គុណប្រយោជន៍ពីកត្តាមួយនៃបណ្តាកត្តាសុទ្ធចិត្តដែរ។
៤. ពាក្យសំដីដែលជនជាប់ចោទបាននិយាយឬសរសេរនោះមានតុល្យភាព ឬមានការថ្លឹងថ្លែង។ នេះមានន័យថា គាត់មិនមើលតែមួយជ្រុងនៃព័ត៌មានទេ។ គាត់ត្រូវបង្ហាញគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៃព័ត៌មាន។ ឧទាហរណ៏ អ្នកកាសែតដែលរាយការណ៏ពីអំពើពុករលួយនៃមន្ត្រីរាជការណាម្នាក់ គាត់ត្រូវបង្ហាញពីព័ត៌មានដែលផ្តល់ឲ្យដោយមន្ត្រីនោះដែរដើម្បី ឲ្យគាត់មានឳកាសបំភ្លឺពីករណីរបស់គាត់ដែរ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការប្រើសំដីត្រូវឲ្យធួនល្មម គឺមិនត្រូវហក់ចូលក្នុងការសន្និដ្ឋានថាអ្នកនេះជាឧក្រិដ្ឋជន ឬ ជាជនក្បត់ជាតិនោះទេ។
តើមានកម្មវត្ថុអ្វី (រឿងអ្វីទេ) ដែលត្រូវបានគេហាមមិនឲ្យចូលរួមបញ្ចេញមិតិ ជាសាធារណះនោះ?
គ្មានទេ។ លើកលែងតែមានការញុះញង់អោយមានអំពើហឹង្សា
មិនគោរពសិទ្ធិ ឬ កេរឈ្មោះអ្នកដ៏ទៃ ឬបង្ហាញ អោយឃើញថាមានការគម្រាមកំហែង សន្តិសុខជាតិ
សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ សុខភាព ឬ សីលធម៌សាធារណៈ
តែកត្តាខាងលើត្រូវតែមានចែងក្នុងច្បាប់ និងជាការចាំបាច់់។
តើប៉ូលីសអាចប្រើកម្លាំងប្រឆាំងនឹងក្រុមអ្នកតវ៉ាដោយសន្តិវិធីបានឬទេ?
នគរបាលគ្មានសិទ្ទិប្រើកម្លាំងប្រឆាំងនឹងអ្នកតវ៉ាដោយសន្តិវិធីនោះទេ
ព្រោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និង ច្បាប់ធានាសិទ្ធិសេរីភាពរបស់លោក/អ្នកក្នុងការតវ៉ានេះ។
ការតវ៉ាជាការបញ្ចេញមតិ។ លោក/អ្នកតវ៉ាដោយសន្តិភាពនោះគឺជាអ្នក ដែលស្នើសុំអោយអាជ្ញាធរដោះស្រាយបញ្ហា
តែ ប៉ុណ្ណោះ។
No comments:
Post a Comment