ការងាររដ្ឋបាល

 ការតាក់តែងលិខិតរដ្ឋបាល

I-សេចក្តីផ្តើម

          មុនធ្វើការតាក់តែងលិខិតរដ្ឋបាល គេត្រូវស្គាល់អ្វីទៅដែលហៅថា ការងាររដ្ឋបាល ងាយស្រួលក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់ពាក្យមួយចំនួនក្នុងការតាក់តែងលិខិតស្នាម។

II-ការបង្ហាញត្រួសៗ អំពីឯកសាររដ្ឋបាល

          តើគេត្រូវប្រប្រាស់ឯកសាររដ្ឋបាលអ្វីខ្លះ ? ពេលណា ? កិច្ចការណា ? ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ និងត្រូវ​ចេះ​​ជ្រើសរើសឯកសាររដ្ឋបាលយកមកប្រើប្រាស់។ ដូច្នេះ មុននឹងធ្វើការតាក់តែងលិខិតរដ្ឋបាលត្រូវចេះ​ជ្រើស​រើសឯកសាររដ្ឋបាលឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ព្រោះការងាររដ្ឋបាល គឺជាការងារទំនាក់ទំនង។

III-ការតាក់តែងលិខិតរដ្ឋបាល

មុននឹងធ្វើការតាក់តែងត្រូវយល់ពាក្យថា ៖

ក.លិខិតរដ្ឋបាល

·        ជាឯកសារមួយក្នុងចំណោមឯកសាររដ្ឋបាល សំដៅលើតែលិខិតជាសំណេរ ដែលប្រើ​សំរាប់​ទំនាក់ទំនងគ្នាក្តី ការងាររដ្ឋបាលក្តី

·        ក្នុងការងាររដ្ឋបាល គេប្រើលិខិតនេះពី ៧០% ទៅ ៨០​%

·        ការសរសេរលិខិតរដ្ឋបាលមានភាពស្មុគស្មាញច្រើន

ខ.ឯកសាររដ្ឋបាល

·        មិនមែនជាក្រដាស់ស្នាមដែលគេដំកល់ទុកជាឯកសារនោះទេ វាជាក្រដាស់ស្នាម

ដែលយើងប្រើប្រាស់សព្វថ្ងៃ

ឧទាហរណ៍ ៖ មានអ្វីកើតឡើង ? មានឯកសារអ្វីជាមូលដ្ឋាន ?

·        ជាលិខិតស្នាមទាំងអស់ដែលប្រើប្រាស់ក្នុងការងាររដ្ឋបាល ក្នុងនោះមាន ព្រះរាជក្រម ព្រះរាជ​ក្រឹត្យ អនុក្រឹត្យ ប្រកាស ដីកា សេចក្តីណែនាំ.....។

ដូច្នេះ រដ្ឋបាលមានន័យដូចម្តេច? តាមន័យសាម័ញ្ញ គឺសំដៅទៅលើការគ្រប់គ្រង និងការអភិបាល ។

ឧទាហរណ៍ ៖ អង្គភាពមួយ បើមិនមានរដ្ឋបាលទេ វាជាការលំបាកក្នុងការទំនាក់ទំនងការងារ ។

ដូចនេះ ការងាររដ្ឋបាល គឺ សំរាប់សំរួលការងារទំនាក់ទំនងផង និងការងារគ្រប់គ្រងផង ហើយ​មាន​ចរន្ត ២ ដើផ្ទុយគ្នា គឺ ៖

·        ទំនាក់ទំនងពីថ្នាក់ក្រោមទៅថ្នាក់លើ មាន ៖

.ធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍

.ធ្វើសំណើ

.សំណូមពរ

.ជូនយោបល់

·        ទំនាក់ទំនងពីថ្នាក់លើមកថ្នាក់ក្រោម ៖

.បញ្ជា ឬណែនាំ

​.ចាត់តាំង

.សួរយោបល់

រដ្ឋបាលសំដៅលើន័យ ២ យ៉ាង ៖

·        ន័យអង្គភាពរដ្ឋបាល

·        ន័យសកម្មភាពរដ្ឋបាល

ឧទាហរណ៍៖ បើខ្ញុំធ្វើការនៅរដ្ឋបាល គឺសំដៅអង្គភាព តែបើខ្ញុំធ្វើការងាររដ្ឋបាល គឺសំដៅ​សកម្ម​ភាពរដ្ឋបាល។

យើងពិនិត្យមើលអង្គភាពរដ្ឋបាលរបស់ក្រសួងនីមួយៗ មាន ៖

·        អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន និងថ្នាក់ដឹកនាំ

·        អគ្គនាយកដ្ឋានរដ្ឋបាល និងហិរញ្ញវត្ថុ និងថ្នាក់ដឹកនាំ

ប៉ុន្តែ តាមព្រះរាជក្រឹត្យរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល មិនបានបង្កើតនូវអគ្គលេខាធិការដ្ឋានទេ គឺបាន​

បង្កើតតែអគ្គនាយកដ្ឋានមួយប៉ុណ្ណោះ ព្រោះអគ្គលេខាធិការដ្ឋានធ្វើការងារតែការងាររដ្ឋបាល រីឯ​អគ្គនាយកដ្ឋានវិញគឺធ្វើទាំងរដ្ឋបាល បុគ្គលិក ហិរញ្ញវត្ថុ ។

រដ្ឋមន្រ្តី គឺជាប្រធានរដ្ឋបាលរបស់ក្រសួង និងជាប្រធានជំនាញ។

នាយករដ្ឋមន្រ្តី គឺជាប្រធានរដ្ឋបាលទូទាំងប្រទេស និងគ្រប់គ្រងការងារជំនាញទាំងអស់។

ចំពោះការយាក់តែងលិខិតរដ្ឋបាល ត្រូវសរសេរឱ្យចំឈ្មោះផ្លូវការ តាមច្បាប់និងតាម​​រដ្ឋបាលឱ្យបាន​

ត្រឹមត្រូវ។

IV-ស្ថាប័នរដ្ឋបាលកំពូល

·        រដ្ឋសភា

·        ព្រឹទ្ធសភា

ការហៅឈ្មោះស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ

·        មុនឆ្នាំ១៩៧០                              គេហៅថា        រដ្ឋសភា

·        ពីឆ្នាំ១៩៧០ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៥             គេហៅថា        សភាជាតិ

·        ពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩             គេហៅថា        សភាតំណាងប្រជាជន

·        ពីឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៩៣             គេហៅថា        សភាប្រជាជន

·        ពីឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់បច្ចប្បន្ន                គេហៅថា        រដ្ឋសភា

នៅក្នុងរដ្ឋសភា ស្ថាប័នរដ្ឋបាល ឬអង្គភាពរដ្ឋបាលគេឱ្យឈ្មោះថា អគ្គលេខាធិការដ្ឋាននៃ​រដ្ឋសភា

បូកនិងថ្នាក់ដឹកនាំ ក្នុងនោះមានប្រធានរដ្ឋសភា និងអនុប្រធានរដ្ឋសភា ។ អង្គភាពរដ្ឋបាលនេះ ដូចគ្នានឹង​ស្ថា​ប័ន​ព្រឹទ្ធសភា និងឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញដែរ។

V-ស្ថាប័នរដ្ឋបាលរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល

·        ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី នាយករដ្ឋមន្រ្តី និងឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី

V-ថ្នាក់រាជធានី ខេត្ត

·        សាលាខេត្ត ឬអាជ្ញាធរខេត្ត មានទីចាត់ការរដ្ឋបាលរបស់សាលារាជធានី ខេត្ត

·        ខុទ្ទកាល័យ ធ្វើការងាររដ្ឋបាលមាន៖

.នាយកខុទ្ទកាល័យ មានឋានៈធំជាងនាយកខុទ្ទកាល័យ ឯមន្រ្តីបំរើការនៅទីនោះ ជា​មន្រ្តីនយោបាយ និងរលាយទៅតាមតំណែងរបស់រដ្ឋមន្រ្តី។ រដ្ឋមន្រ្តីម្នាក់ មានខុទ្ទកាល័យ​មួយ​។

·        អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន ធ្វើការងារជំនាញ

VII-ថ្នាក់ស្រុក ខ័ណ្ឌ មាន

·        ការិយាល័យរដ្ឋបាលហិរញ្ញវត្ថុ និងការងាររដ្ឋបាល

·        ការិយាល័យផែនការ និងគាំទ្រឃុំសង្កាត់

·        ការិយាល័យអន្តរវិស័យ

VIII-ថ្នាក់មន្ទីរ

·        មានការិយាល័យរបស់មន្ទីរ

អំពីពាក្យថា ៖

អគ្គនាយក នាយក ឬនាយ មានន័យថា ត្រូវបានតែងតាំងដោយថ្នាក់ដឹកនាំ

ឧទាហរណ៍ ​៖ ថ្នាក់អគ្គនាយកដ្ឋាន មានថ្នាក់ដឹកនាំដែលដែលបានតែងតាំងដោយថ្នាក់លើ គេ ហៅថា អគ្គនាយក ។

រីឯពាក្យថា ប្រធាន គឺត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសមូហភាព ឬការ​បោះ​​ឆ្នោតតែប៉ុណ្ណោះ ។

ចំពោះការប្រើប្រាស់ពាក្យថា ប្រធាននាយកដ្ឋាន ប្រធានមន្ទីរ ប្រធានការិយាល័យ គឺមិន​ត្រឹម​ត្រូវទេ គេត្រូវហៅថា នាយកនាយកដ្ឋាន នាយកមន្ទីរ នាយកការិយាល័យ ទើបត្រឹមត្រូវ ព្រោះត្រូ​វ​បាន​តែងតាំងដោយថ្នាក់ដឹកនាំ ។

IX-អគ្គនាយកដ្ឋាន

·        នាយកដ្ឋាន

·        លេខាធិការដ្ឋាន

X-នាយកដ្ឋាន

·        ការិយាល័យរដ្ឋបាល ឬផ្នែករដ្ឋបាល

·        ការិយាល័យបុគ្គលិក

·        ការិយាល័យហិរញ្ញវត្ថុ

ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី គេហៅថា ជាក្រសួងរដ្ឋបាលរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ខុសពីក្រសួងដទៃ ដែលគេ​ធ្វើការរដ្ឋបាលផង និងធ្វើការងារជំនាញផង។

អំពីរដ្ឋបាលថ្នាក់សក្រសួង មាន៖

o       អគ្គនាយកដ្ឋានហិរញ្ញវត្ថុ និងអគ្គលេខាធិការ ធ្វើការងារហិរញ្ញវត្ថុ និងបុគ្គលិក

o       អគ្គាធិការដ្ឋាន បំពេញការងារអធិការកិច្ច

o       ការងារអធិការកិច្ច

តាមដានការអនុវត្តការងារផ្នែកលិខិតបទដ្ឋាននានារបស់ក្រសួង និងធ្វើអធិការកិច្ចថា តើអនុវត្តបានប៉ុណ្ណា?

o       ការងារត្រួតពិនិត្យ

ជាការតាមដានអំពីការអនុវត្ត និងកំហុសឆ្គង បញ្ហាវិវាទ រវាងបុគ្គ​លិក​ក្នុងអង្គភាព ក៏ដូចជាវិវាទពាក់ព័ន្ធជាមួយអង្គភាពដទៃ។

ពីមុនគេបាឱ្យឈ្មោះផ្នែកនេះថា ជានាយកដ្ឋានអធិការកិច្ច តែដោយមានការរីកចំរើនរបស់​ក្រសួងនីមួយៗ គេបានហោះថា អគ្គាធិការដ្ឋានវិញ។

o       អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេស

មានឈ្មោះតាមការហៅរបស់ក្រសួងនីមួយៗ និងធ្វើការងារបច្ចេកទេសរបស់ក្រសួង

Ø      រចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋបាលថ្នាក់សាលារាជនី ខេត្ត

o       ទីចាត់ការរដ្ឋបាល

o       ទីចាត់ការហិរញ្ញវត្ថុ

o       ទីចាត់ការផែនការ និងវិនិយោគ

o       ទីចាត់ការគ្រប់គ្រងធនធានមនុស្ស

o       ទីចាត់ការអន្តរវិស័យ

Ø      រចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋបាលថ្នាក់កណ្តាល មានពីរថ្នាក់  ៖

o       ថ្នាក់នាយករដ្ឋមន្រ្តី នាយករដ្ឋាមន្រ្តី គឺជាប្រធានរដ្ឋបាលទូទាំងប្រទេស

o       ថ្នាក់រដ្ឋមន្រ្តី ជាប្រធានរដ្ឋបាលតាមវិស័យ

Ø      រចនាសម្ព័ន្ធមូលដ្ឋាន ឬថ្នាក់មូនដ្ឋាន មាន ៣ ថ្នាក់ ៖

o       រាជធានី ខេត្ត

o       ថ្នាក់ស្រុក ខ័ណ្ឌ ក្រុង

o       ថ្នាក់ឃុំ សង្កាត់

Ø      អំពីការិយាល័យរបៀប

ការិយាល័យនេះ ត្រូវបង្កើតនៅថ្នាក់ក្រសួង ហើយមានភារកិច្ច ដូចតទៅ ៖

o       របៀបរបបនៃការងារចរាចរការងារឯកសារ និងការគ្រប់គ្រងឯកសារទទួលការងារ​

លើលិខិតចេញ និងចូល

o       លិខិតចេញ ត្រូវចុះលេខ ថ្ងៃខែ និងកត់ត្រាចូលសៀវភៅ

o       លិខិតចូល ត្រូវកត់ត្រាចូលសៀវភៅចូលឱ្យបានច្បាស់លាស់ បោះត្រា ចុះលេខ

កាលបរិច្ឆេទ និងការគ្រប៉ក្រងត្រា

Ø      អំពីការិយាល័យរដ្ឋបាល

o       ធ្វើការងាររបៀប

o       ផែនការ សរុប

o       ពិធីការ សន្តិសុខ

o       ព័ត៌មាន

o       បុគ្គលិក ក្តាប់ធនធានមន្រ្តី និងមានទិសដៅរៀបចំមន្រ្តី និងចាត់តាំង

Ø      អំណាចឆន្ទានុសិទ្ធិ ឬអំណាចជាប់ចំណង ឬអំណាចទាក់ទង

o       អំណាចសាធារណៈ គឺជាការងាររដ្ឋបាល និងចាប់បង្ខំ

o       អំណាចឆន្ទានុសិទ្ធិ គឺជាអំណាចដែលគ្មានច្បាប់ចែង តែត្រូវស្ថិតនៅក្នុងអំណាច​នៃច្បាប់

o       អំណាចជាប់ចំណង គឺជាអំណាចដែលតាក់ទងនឹងច្បាប់

Ø      គណៈកម្មាធិការជាតិ គឺជាគណៈកម្មាធិការដែលខ្ពស់ជាងគេ និងជាថ្នាក់ជាតិ

Ø      លិខិតរបស់ព្រះមហាក្សត្រមាន ៖

o       ព្រះរាជក្រឹត្យ

o       ព្រះរាជក្រឹត្យ

o       លិខិតផ្សេងៗ មករដ្ឋសភា

Ø      សេនាធិការ

មានតួនាទីផ្តល់យោបល់ជូនថ្នាក់ដឹកនាំ បើថ្នាក់ដឹកនាំឯកភាព ហើយបញ្ជូនមក​ថ្នាក់​ក្រោម ថ្នាក់ក្រោមត្រូវយល់ថា ជាយោបល់របស់ថ្នាក់ដឹកនាំ បន្ទាប់មកសេនាធិការ​ជាអ្នកអនុវត្ត។

o       សេនាធិការរបស់ក្រសួង គឺអគ្គនាយកដ្ឋានជំនាញទាំងអស់

o       អង្គភាពខ្លះមានតួនាទីជាសេនាធិការផង និងជាអ្នកសំរេចកិច្ចការមួយចំនួនផង

Ø      រដ្ឋបាលខេត្ត មានតួនាទីធំជាងអគ្គនាយកដ្ឋានចំណុះក្រសួង ព្រោះជាសេនាធិការរបស់​ជាតិ។ ដូច្នេះ រដ្ឋបាលខេត្តមានតួនាទីជាសេនាធិការផង និងជាអ្នកសំរេចកិច្ចមួយ​ចំនួន​ផង​ដែរ។

Ø      បែបបទក្នុងការធ្វើការងារក្នុងអង្គភាព

o       ត្រូវធ្វើជាលាយលក្ខអក្សរ ជាលិខិតស្នាម និងតាមប្រភេទនៃខ្លឹមសារ

o       ឆ្លតតាមឋានានុក្រម ដែលបានកំណត់ គឺជាលំដាប់ថ្នាក់ដែល​រដ្ឋបាលបាន​ដាក់ឱ្យ​អនុវត្ត

o       ត្រូវអនុវត្តតាមការណែនាំរបស់ថ្នាក់លើ

o       ត្រូវអនុវត្តតាមការណែនាំរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ

o       ត្រូវតាមដាន និងត្រួតពិនិត្យ

o       ត្រូវរាយការណ៍

Ø      ដើម្បីយល់ពីការងាររដ្ឋបាលបាន គេត្រូវតែធ្វើការស្រាវជ្រាវអំពីតួនាទី ភារកិច្ច សមត្ថកិច្ច រចនាសម្ព័ន្ធរបស់អង្គភាពទាំងអស់ នឹងត្រូវសិក្សាអំពីទំនាក់ទំនងរវាងអង្គភាពនីមួយៗ។

រំលឹក

o       អគ្គលេខាធិការ

បំពេញការងារជាការងាររដ្ឋបាលផង និងជាផ្នែកជំនាញ តែគ្រប់គណៈ​កម្មការ ធិការ ជាតិ មានអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន និងមាននាយកដ្ឋានចំណុះ។

o       គណៈកម្មាធិការជាតិ គឺមានលក្ខណៈរួមបញ្ចូលគ្នារវាងក្រសួង និងស្ថាប័ននានា ធ្វើ ការងាររួមគ្នា។

o       ក្រុមប្រឹក្សាជាតិ និងអាជ្ញាធរមានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែល នឹងគណៈកម្មាធិការ ជាតិដែរ គ្រាន់តែឈ្មោះខុសគ្នា។ តែពាក្យថា អាជ្ញាធរហាក់ដូចជាមានទម្ងន់ជាង គណៈកម្មាធិការជាតិ ឬក្រុមប្រឹក្សា។ តែការពិតអាជ្ញាធរ ក្រាន់តែជាអ្នកដាក់ចេញ​នូវគោលនយោបាយទេ ឯអ្នកអនុវត្ត គឺថ្នាក់នាយកដ្ឋាន ។

ដោយឡែក ក្រុមប្រឹក្សា និងអាជ្ញាធរក៏មានលក្ខណៈជាការប្រមូលផ្តុំដែរ។

គណៈកម្មាធិការ ក្រុមប្រឹក្សា អាជ្ញាធរ គឺមានអគ្គនាយកដ្ឋាន។

ក្នុងគ្រឹះស្ថានសាធារណៈ ផ្តើមចេញពីការធ្វើវិមជ្ឈការដែនដី និងបច្ចេកទេស

o       វិមជ្ឈការ ជាការប្រគល់អំណាចឱ្យថ្នាក់ក្រោមជាអ្នកអនុវត្តដាច់មុខ

o       វិសហមជ្ឈកាល ជាការប្រគល់អំណាចឱ្យថ្នាក់ក្រោម តែពុំមែនជាម្ចាស់ការទេ

o       គ្រឹះស្ថានសាធារណៈ មិនមែនជាអាណាព្យាបាលរបស់ក្រសួងសាមី ហើយមានសិទ្ធិត្រួត​ពិនិត្យ តែធនធានរដ្ឋបាលទេ។ តែគ្រឹះស្ថានសាធារណៈ ទាំងអស់ត្រូវស្ថិត​នៅក្រោម​ក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុមួយទៀត ដែលទាក់ទងទៅនឹងការចំណាយ។

ឧទាហរណ៍ ៖ ដើម្បីបង្កើតក្រសួងមួយបាន គេត្រូវគិតពី ៖

តួនាទី និងភារកិច្ច សមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួង ហើយត្រូវស្ថិតនៅក្នុងប្រព័ន្ធមួយ ។

ដោយឡែកសមត្ថកិច្ច គឺជាសិទ្ធិអំណាចនៃការដោះស្រាយ និងសំរេចការងារ​ទូទៅរបស់ក្រសួង។

·        អំពីរចនាសម្ព័ន្ធ

o                   អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន

o                   អគ្គនាយកដ្ឋានរដ្ឋបាល និងហិរញ្ញវត្ថុ

o                   អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេស

អង្គភាពធំទាំង ៣ នេះ ត្រូវការចាំបាច់នូវ ៖

o       មធ្យោបាយ ថវិកាធនធានមនុស្ស (បុគ្គលិក​បំរើការ) ចាប់ពីថ្នាក់រដ្ឋលេខាធិការ មកដល់ថ្នាក់ការិយាល័យ។

o       ទីតាំងអាគារ ផ្អែកលើរចនាសម្ព័ន្ធ

o       ឯកសារបង្កើតក្រសួង មានច្បាប់ ព្រះរាជក្រឹត្យ អនុក្រឹត្យ

o       ការបញ្ចូលធនធានមនុស្សទៅតាមរចនាសម្ព័ន្ធ ដែលបានរៀបចំរួច។

o       បើក្រសួងមានស្រាប់ ហើយត្រូវតែងតាំងថ្នាក់ដឹកនាំថ្មី គេត្រូវតែពិនិត្យឡើងវិញ ដើម្បីសុំកែសម្រួលអនុក្រឹត្យឡើងវិញ ដូចការបង្កើតក្រសួងថ្មីដែរ បើសិនមានការ​ចាំបាច់។

o       អគ្គនាយកដ្ឋានរដ្ឋបាល និងហិរញ្ញវត្ថុ

អនុវត្តតែការងារហិរញ្ញវត្ថ និងការងារបុគ្គលិក

o       អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេស

អនុវត្តតែការងារបច្ចេកទេសរបស់អង្គភាព ឬស្ថាប័នផ្ទាល់។

 ការបង្ហាញត្រួសៗ អំពីឯកសាររដ្ឋបាល

                ឯកសារនេះសំរាប់រដ្ឋបាលទូទៅ សំរាប់រដ្ឋបាលខេត្ត​រាជធានី ក្រុង និងក្រសួងនានា ដែលជា​ស្ថាប័ន​រដ្ឋសាធារណៈ។

          ដូច្នេះ ដែលហៅថាឯកសាររដ្ឋបាល គឺជាលិខិតស្នាមទាំងឡាយណា ដែលកមពុងធ្វើចរាចរ​ក្នុង​ស្ថាប័ន​នីមួយៗ មិនដូចឯកសាររដ្ឋបាលដែលរក្សាទុកទេ ។ ដូច្នេះ ដែលអាចចាត់ទុកជាឯកសាររដ្ឋបាលបាន គឺជាឯកសារដែលចេញពីរដ្ឋបាល ហើយមាន ៖

o    មានឈ្មោះស្ថាប័ន

o       មានត្រា

o       មានហត្ថលេខា

o       មានចុះកាលបរិច្ឆេទ

o       មានចុះលេខ

ឯកសាររដ្ឋបាល ត្ឬុវាបនចែកចេញជា ២ គឺ ៖

ក.លិខិតបទដ្ឋាន

          គឺជាសេចក្តីសំរេចដែលមានខ្លឹមសារ ជាបទបញ្ជាទូទៅ ឬឯកត្តភូត ដែលមានលក្ខណៈគតិយុត្តិ ចេញដោយព្រះមហាក្សត្រ (ព្រះប្រមុខរដ្ឋ) និងអាជ្ញាធររដ្ឋបាល (រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រសួង ស្ថាប័ន ខេត្ត​ ក្រុង ស្រុក ខ័ណ្ឌ ឃុំ សង្កាត់ និងអង្គភាពដែលមាននីតិសម្បទា)។

          អំពីពាក្យថា ៖

o       គតិយុត្តិ   មានន័យថា ត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ចែងក្នុងព្រះរាជក្រឹត្យ ឬអនុក្រឹត្យ អនុ​ញ្ញាត​

​ឱ្យអង្គភាពមួយចេញសេចក្តីសំរេចចិត្ត។

o       នីតិសម្បទា         មានន័យថា អ្វីដែលច្បាប់ផ្តល់ឱ្យ

o       ឯកត្តភូត  ទាក់ទងនឹងបុគ្គលិក ការតែងតាំង ការដំឡើង  និងដកហូតដំណែង

o       ស្តីទី ៖ ស្តី មានន័យថាពឹង រីឯទីមានន័យថា តំណែង ដូច្នេះស្តីទីមានន័យថា ការពឹង​តំណែង។

o       តំណែង មានន័យថា ប្រែកាយ

លំដាប់ថ្នាក់នៃលិខិតបទដ្ឋាន

អំពីព្រះរាជក្រម

មានព្រះមហាក្សត្រឡាយព្រហស្ថលេខា ក្នុងនាមព្រះប្រមុខរដ្ឋ ឬប្រមុខរដ្ឋស្តីទី ពេលអវត្ត​មាន​ព្រះមហាក្សត្រ។

ខ្លឹមសារព្រះរាជក្រម គឺជាការប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់ ដែលរដ្ឋសភាបានអនុម័ត និងព្រឹទ្ធសភា​បាន​ពិនិត្យយល់ព្រមលើទម្រង់គតិច្បាប់។

ការប្រកាសឱ្យប្រើមានន័យបញ្ជាក់ថា ច្បាប់នេះមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវ មិនអាចឱ្យស្ថាប័ន​ណា​យកទៅពិនិត្យបានទៀត។ ម្យ៉ាងទៀត បញ្ជាក់ថា ផ្តល់កាលបរិច្ឆេទឱ្យច្បាប់។

ដូច្នេះ បើនិយាយពីការតាក់តែងព្រះរាជក្រម ត្រូវនិយាយពីការតាក់តែងច្បាប់។

ខ.២.លំដាប់ថ្នាក់នៃច្បាប់

        លំដាប់ថ្នាក់នៃច្បាប់មាន ៣ គឺ ៖

o       ច្បាប់ធម្មនុញ្ញ ឬនីតិធម្មនុញ្ញ គឺមានតួនាទីសំរាប់ធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ

o       ច្បាប់អង្គការ គឺសំរាប់បង្កើតក្រសួង ស្ថាប័ន ហើយត្រូវឆ្លងទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ

o       ច្បាប់សាមញ្ញ មិនត្រូវបានឆ្លងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញទេ

ខ.២.១.ថ្នាក់ក្រសួងការតាក់តែងច្បាប់ ​មិនមែនរដ្ឋមន្រ្តីជាអ្នកធ្វើផ្ទាល់ទេ គឺជំនាញចាអ្នកធ្វើ ឬគណៈកម្មាការ ឬនាយកដ្ឋាននីតិកម្ម ឬក្រុមប្រឹក្សាអ្នកច្បាប់ជាអ្នកអ្នកធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ហើយត្រូវស្រាវជ្រាវក្នុងប្រទេស និងច្បាប់ពីបរទេសដែរដែលមានការពាក់ព័ន្ធ និងប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។បន្ទាប់មកត្រូវឆ្លងថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួង និងអាចធ្វើជាសិក្ខាសាលាពិភាក្សា ដើម្បីដាក់ជូនថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងសំរេច។

ខ.២.២.ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី

o       ច្បាប់ទាំងអស់ត្រូវឆ្លងក្រុមប្រឹក្សាអ្នកច្បាប់ គេពិនិត្យទៅលើទម្រង់ និងគតិច្បាប់ និងច្បាប់ផ្សេងៗ ទៀតដែលបានចូលជាធរមាន ដើម្បីជៀសវាងការជាន់​សមត្ថ​កិច្ចគ្នា។

o       ក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ សង្គមកិច្ចរបស់ប្រទេស ដើម្បីពិនិត្យមើលតើមាន​ផលប៉ះពាល់ដែរឬទេ? បន្ទាប់មកត្រូវដាក់ប្រជុំពេញអង្គអន្តរក្រសួង ដើម្បី​ពិភាក្សាទៅលើខ្លឹមសារ ដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយក្រសួងផ្សេងៗ។

o       ប្រជុំអន្តរក្រសួងលក្ខណៈចង្អៀត ដឹកនាំដោយអគ្គលេខាធិការរាជរដ្ឋាភិបាល និងរដ្ឋលេខាធិការទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តីជាប្រធាន ឬសហប្រធាន តែជាការ អនុវត្តដឹកនាំដោយឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហើយតម្រូវយកតែក្រសួងដែលមាន ការ ពាក់ព័ន្ធខ្លាំង ដើម្បីពិភក្សា និងសំរេច។ បើការប្រជុំនោះមិនទទួលបាន លទ្ធផល ទេ គេនឹងយកទៅដាក់ក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្រ្តី។

ការប្រជុំចង្អៀតមមានលក្ខណៈងាយស្រួលក្នុងការជួយសម្រួលឱ្យដំណើរ

ប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្រ្តី

o       ការប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដឹកនាំដោយសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

ខ.២.៣.រដ្ឋសភា

o       ដាក់សេចក្តីពា្រងច្បាប់ជូនគណៈកម្មាការជំនាញរដ្ឋសភា ដើម្បីពិនិត្យ

o       បន្ទាប់មកដាក់ជូនគណៈកម្មាការអចិន្រ្តយ៍រដ្ឋសភាពិនិត្យ

o       ដាក់ជូនសម័យប្រជុំពេញអង្គនៃរដ្ឋសភា

ខ.២.៤.ព្រឹទ្ធសភា

o       ដាក់សេចក្តីពា្រងច្បាប់ជូនគណៈកម្មាការជំនាញព្រឹទ្ធសភា ដើម្បីពិនិត្យ

o       បន្ទាប់មកដាក់ជូនគណៈកម្មាការអចិន្រ្តយ៍ព្រឹទ្ធសភាពិនិត្យ

o       ដាក់ជូនសម័យប្រជុំពេញអង្គនៃព្រឹទ្ធសភា

ខ.២.៥.ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ

     កាលណាសេចក្តីព្រាងមកដល់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ គេត្រូវដាក់ឆ្លងសម័យប្រជុំ ពេញ អង្គនៃក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ហើយពិភាក្សាថា តើត្រូវទទួល ឬមិនទទួលតើជាច្បាប់អង្គការ ឬជាច្បាប់ធម្មនុញ្ញ បើសំរេចហើយប្រធានចាត់ចែងសមាជិករាយការណ៍។ ក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញាមានសមាជិកចំនួន ៩ រូប ចែកចេញជា ៣ ក្រុមតូចៗ មួយក្រុមមាន ៣ រូប ។

o       គេអាចប្រជុំក្រុម ដើម្បីពិភាក្សាលើហេតុផល និងត្រៀមសេចក្តីសំរេចរបស់ ក្រុម ប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ។

o       ដាក់ប្រជុំពេញអង្គលើកទី២ ពិនិត្យ និងធ្វើសេចក្តីសំរេច។

១.ទម្រង់នៃព្រះរាជក្រម

·        ព្រះរាជសង្ហារ

·        ចំណងជើងនៃឯកសាររដ្ឋបាល

·        គោរម្យងារព្រះមហាក្សត្រ

·        ឯកសារយោង

o       ឯកសារទិដ្ឋាការ

ឯកសារនេះមានតួនាទី ៣ គឺ ៖

§         បញ្ជាក់អំពីមូលដ្ឋានតាមផ្លូវច្បាប់ដែលផ្តល់ឱ្យអាជ្ញាធរដែលចេញលិខិតបទដ្ឋានមានអំនាចក្នុងការដាក់ចេញ។

§         បង្ហាញនូវបញ្ជីអត្ថបទដែលលិខិតបទដ្ឋានត្រូវអនុវត្ត ឬកែសម្រួល

§         បញ្ចាក់ពីការគោរព នូវតួនាទីជាពិសេសសំរាប់ការពិគ្រោះ

o                   ការចុះឯកសារទិដ្ឋាការមិនគ្រប់គ្រាន់ មិនមែនមានន័យថា មិនត្រឹមត្រូវតាម ច្បាប់ទេ តែបញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរដែលចេញលិខិតបទដ្ឋាននេះ មិនដឹងថា មាន លិខិតបទដ្ឋានណាមួយដែលពាក់ព័ន្ធបានចេញចាធរមានរួចហើយ។

o                   លំដាប់ថ្នាក់នៃទិដ្ឋាការ

§         ពីខ្ពស់មកទាប មិនត្រូវមានឯកសារដែលទាបជាងលិខិតបទដ្ឋានដែលកំពុងទេ

§         ឯកសារយោង

Ø      រដ្ឋធម្មនុញ្ញ

Ø      ព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពី...

Ø      ច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅរបស់ទីស្តីការគ.រ.ម

Ø      ច្បាប់ស្តីពីការបង្កើតក្រសួង

Ø      ច្បាប់ពាក់ព័ន្ធ

o       ឯកសារមូលបទ

ទាក់ទងនឹងហេតុការណ៍ ឬកាលៈទេសៈដែលនាំឱ្យពាក់ព័ន្ធក្នុងការចេញលិខិតបទដ្ឋានដូចជា ៖

§         ប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់

§         អត្ថបទនៃច្បាប់

§         ការចុះហត្ថលេខា ឬឡាយព្ហស្ថលេខា

§         ហត្ថលេខាអម

§         ចម្លងចែក

Ø      អំពីការតែងនិពន្ធ

·        ភាពខ្លី

·        ភាពច្បាស់លាស់

·        អបុគ្គលិកភាព

·        អព្យាក្រឹតភាព

ដូច្នេះហើយ ក្នុងតែងច្បាប់គេត្រូវប្រយងប្រយ័ត្នបំផុត ហើយត្រូវជៀសវាងភាពពិបាកយល់ និងភាពមានន័យមិនច្បាស់លសា់ ដែលជាប្រភពនៃការតវ៉ា និងបកស្រាយខុស។

អំពីព្រះរាជក្រឹត្យ

        ១.អំពីលិខិតបទដ្ឋាន

·        មានខ្លឹមសារដូចច្បាប់ពីថ្នាក់កំពូលដល់ថ្នាក់ទាប

·        មានលក្ខណៈជាបទប្បញ្ញត្តិរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន

·        មានកាយសម្បទាក្នុងការចេញលិខិតបទដ្ឋាន

·        មានរយៈពេលយូរអង្វែង

·        អាចធ្វើវិសោធនកម្មបាន

២.អំពីលិខិតរដ្ឋបាល

·        មានលក្ខណៈបញ្ជាដែរ តែមានរយៈពេលខ្លី

·        សំរាប់ធ្វើការទំនាក់ទំនងពីថ្នាក់លើមកថ្នាក់ក្រោម

·        ទំានក់ទំនងពិស្ថាប័នមួយទៅស្ថាប័នមួយ

៣.ខ្លឹមសារនៃព្រះរាជក្រឹត្យ

·        តែងតាំង ដកហូត ចូលនិវត្តន៍មន្រ្តីរាជការ នាយទាហាន នគរបាល

៤.និយមន័យនៃពាក្យក្របខ័ណ្ឌ

                ក្របខ័ណ្ឌមានន័យថា ជាការកំណត់នូវឋានន្តរស័ក្តិ

Ø      កិច្ចការដែលត្រូវចែងដោយច្បាប់

·        ក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិ “ ច្បាប់អង្គការ”

·        ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាការពារជាតិ

·        ឋានន្តរសក្តិយោធា និងស៊ីវិល

·        សិទ្ធសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ

·        សិទ្ធិទទួលាការធានារ៉ាប់រងសង្គម និងអត្ថប្រយោជន៍ខាងសង្គមកិច្ច

ឧទាហរណ៍ ៖ ច្បាប់ការងារ ច្បាប់សហជីព

·        សិទ្ធិធ្វើបាតុកម្ម និងកូតកម្មដោយសន្តិវិធី

·        ការទទួលសញ្ជាតិខ្មែរ បត្យាប័ន

·        ការបោះឆ្នោត

·        ការបោះឆ្នោតជ្រើតាំងតំណាងរាស្រ្ត

·        ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសាភា

·        ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ខ័ណ្ឌ ខេត្ត រាជធានី ក្រុង

·        ការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃសហជីព

·        ការរ៉ាប់រងឱ្យមានការរំលោភបំពានលើរូបរាងកាយបុគ្គល ឧទាហរណ៍ ៖ ច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ

·        ការការពារជីវិត កិត្តិយស​​ សេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ប្រចាពលរដ្ឋ

·        សិទ្ធិកុមារ

·        ការចោទប្រកាន់ ការឃាត់ខ្លួន ការឃុំខ្លួន

·        ការឆែកឆេរទីលំនៅដ្ឋាន សំភារៈ វត្ថុ និងរូបកាយ

·        របបសារព័ត៌មាន

·        កម្មសិទ្ធិឯកជន

·        ទ្រព្យសម្បត្តសាធារណៈ(ច្បាប់ភូមិបាល)

·        ការសើរើ ឬធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ

·        នីតិវិធីនៃការជំរះក្តីផ្តល់យុត្តិធម៌

·        ទ្រព្យសម្បត្តរដ្ឋ

·        កាតព្វកិច្ចការពារមាតុភូមិ

·        អាពាហ៍ពិពាហ៍

·        ការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃប្រព័ន្ធទីផ្សារសេរី

·        ការយកពន្ធដារ

·        ការតមន្រូវឱ្យលក់ផលិតផលជូនរដ្ឋ

·        ការយកភោគផលទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនទៅប្រើប្រាស់

·        ថវិកាជាតិ ការខ្ចីប្រាក់រដ្ឋ និងរដ្ឋខ្ចីប្រាក់ពីឯកជន កិច្ចសន្យាហិរញ្ញវត្ថុ​ គណនារដ្ឋបាល

·        ការលើកលែងទោសជាទូទៅ សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ការប្រកាសសង្គ្រាម

·        ការរៀបចំសមាជរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា

·        ការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅរបស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី

·        ការបង្កើតឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម

·        លក្ខ័ន្តិកៈចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា និងការរៀបចំអង្គការតុលាការ

·        ការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ

·        ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាល ខេត្ត រាជធានី ស្រុក ក្រុង ឃុំ សង្កាត់

·        ការរៀបចំសមាជជាតិ

·        ការបង្កើតក្រសួង រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋាន

·        អន្តោប្រវេស្ត

ក្របខ័ណ្ឌមន្រ្តីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់មាន ៣ ឋានន្តរស័ក្តិ គឺ ៖

·        អនុមន្រ្តី

·        វរៈមន្ត្រី

·        ឧត្តមមន្រ្តី

មន្រ្តីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់មាន ២ ប្រភេទ ៖

·        មន្រ្តីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ

·        មន្រ្តីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់ក្រសួងផ្សេងៗ

ក្របខ័ណ្ឌកងយោធពលខេមរៈភូមិន្ទ មាន ៖

·        ឧត្តមសេនីយត្រី

·        ឧត្តមសេនីយទោ                            តែងតាំងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ

·        ឧត្តមសេនីយឯក

·        នាយឧត្តមសេនីយ

Ø      ពាក្យ “ ឧកញ៉ា “ មាន ៣ គឺ ៖

·        លោកអ្នកឧកញ៉ា បើអ្នកនោះមានមុខងារក្នុងរដ្ឋាភិបាល គេហៅថា “ ឯកឧត្តមអ្នកឧកញ៉ា “

·        អ្នកឧកញ៉ា

·        ឧកញ៉ា

Ø      មេដាយការងារមាន ៣ កំរិត ហើយត្រូវបានធ្វើឡើងដោយអនុក្រឹត្យ ៖

·        ថ្នាក់សំរិទ្ធិ

·        ថ្នាក់ប្រាក់

·        ថ្នាក់មាស

Ø      មេដាយព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាន ៖

·        អសរិទ្ធិ

·        សេនា

·        ធិបឌិន

·        មហាសេនា

·        មហាសិរីវឌ្ឍន៍

មេដាយទាំងអស់នេះ ត្រូវធ្វើឡើងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ

Ø      មេដាយស្ថាបនាជាតិ ត្រូវបានផ្តល់ជូនសប្បុរសជន ដែលបានចំណាយធនធានផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីជា

ប្រយោជន៍សាធារណៈ ក្នុងនោះមាន ៖

·        មាស

·        ប្រាក់

·        សំរិទ្ធិ

មេដាយខាងលើនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយអនុក្រឹត្យ

·        មេដាយមុនីសារាភ័ណ្ឌ ផ្តល់ជូនសប្បុរសជនទាំងឡាយដែលបានជួយចូលរួម​កសាងក្នុងវិស័យ​សង្គម

កិច្ច និងអប់រំ

·        អសរិទ្ធិ

·        សេនា

·        ធិបឌិន

មេដាយខាងលើនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយអនុក្រឹត្យ

·        មហាសេនា

·        មហាសិរីវឌ្ឍន៍

មេដាយខាងលើនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ

·        មេដាយមុនីសុវត្ថារា ផ្តល់ជូនសប្បុរសជនទាំងឡាយដែលបានជួយចូលរួម​កសាងក្នុងសេដ្ឋកិច្ច

ហើយត្រូវបានធ្វើឡើងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ។

ខ.ទម្រង់

·        ព្រះរាជសង្ហារ

·        ព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពី.......................

·        ព្រះបរមងារព្រះមហាក្សត្រ

·        ឯកសារយោង

o       ទិដ្ឋាការ ដែលផ្តល់នូវសិទ្ធិអំណាច

o       ឯកសារមូលបទ យោងតាមសំណើ

o       ត្រាស់បង្គាប់

o       ជំពូកទី...........

o       ហត្ថលេខាអម

o       រូបមន្តចម្លងចែក ។

Ø      ប្រភពធម្មនិយាមគតិយុត្តិ

·        ជាប្រភពដែលផ្តល់នូវភាពត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់

·        ប្រភពធម្មនិយាមគតិយុត្តិរបស់ច្បាប់គឺ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ

·        ប្រភពធម្មនិយាមគតិយុត្តិរបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺ កិច្ចព្រមព្រាង សន្ធិសញ្ញា កតិកាសញ្ញា..

·        ព្រះរាជក្រឹត្យបទបញ្ជា ត្រូវសមស្របនិងព្រះរាជក្រឹត្យឯកត្តភូត

·        ច្បាប់ជាសមត្ថកិច្ចរបស់សភា ព្រោះជាការសំដែងឆន្ទៈរបស់ប្រជារាស្រ្ត។

អំពីអនុក្រឹត្យ

ក.ខ្លឹមសារ

          ចេញដោយរាជរដ្ឋាភិបាល សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តីជាអ្នកចុះហត្ថលេខា។

ខ្លឹមសារនៃអនុក្រឹត្យមាន ៖

·        មានការតែងតាំងមុខដំណែង ឋានន្តរស័ក្តិ ដកហូត ចូលនិវត្តន៍

·        មុខដំណែងតែងតាំងមាន ប្រធាននាយកដ្ឋាន អគ្គនាយករង អភិបាលរងខេត្ត អភិបាលស្រុក ខ័ណ្ឌ ក្រុង។ ដោយឡែកក្នុងកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ ប៉ូលីស ទាហាន ដែលមានថ្នាក់វរៈ​សេនីយឯក តែងតាំងដោយអនុក្រឹត្យ។

ក្នុងករណីបង្កើតគណៈកម្មាធិកាជាតិ ក្រុមប្រឹក្សា អគ្គនយាកដ្ឋាន នាយកដ្ឋាន ឃុំ សង្កាត់ ការផ្តល់មេដាយការងារ ត្រូវធ្វើឡើងដោយអនុក្រឹត្យ។

ចំពោះមេដាយព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវធ្វើឡើងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ។

ខ.ទម្រង់

          មានគំរូក្នុងសៀវភៅ។

អំពីប្រកាស

          ប្រកាសចេញដោយក្រសួង ស្ថាប័ន និងត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តី ។

·        ប្រកាស

ជាលិខតបទដ្ឋានចេញដោយក្រសួង ស្ថាប័ន ។ មានលក្ខណៈជាបទបញ្ជា ឬជាការណែ នាំ សំរាប់អនុវត្តយូរអង្វែង ហើយជាឯកសាររដ្ឋបាលខ្ពស់បំផុតរបស់ក្រសួង។

·        សេចក្តីប្រកាស

ជាការជូនដំណឹង ពុំមែនមានខ្លឹមសារជាលក្ខណៈបទបញ្ជាទេ។

·        ប្រកាសអន្តរក្រសួង

ជាប្រកាសរួមរវាងក្រសួង២ ឬ៣ ដែលមានខ្លឹមសារពាក់ព័ន្ធ ហើយត្រូវចេញប្រកាសរួមគ្នា។

ក.អំពីខ្លឹមសារ

          សំរាប់តែងតាំងមុខដំណែង ឋានន្តរស័ក្តិ ចាប់ពីអនុប្រធាននាយកដ្ឋានចុះ និងអភិបាលរងស្រុក ខ័ណ្ឌ ក្រុង ប្រធានមន្ទីរ អនុប្រធានមន្ទីរ នាយការិយាល័យ នាយរងការិយាល័យ។

·                    ការតែងតាំងមុខដំណែង

o          សំរាប់មន្រ្តីរាជការ

ចាប់ពីអនុប្រធាននាយកដ្ឋានចុះ និងអភិបាលរងស្រុក ខ័ណ្ឌ ក្រុង ប្រធានមន្ទីរ អនុប្រធាន​មន្ទីរ នាយការិយាល័យ នាយរងការិយាល័យ។

o          សំរាប់មន្រ្តីនគរបាល និងយោធាចាប់ពីថ្នាក់អនុសេនីយ៍ទោចុះ

·                    ខ្លឹមសារផ្សេងៗ នៃប្រកាស

o          ប្រកាសរបស់ក្រសួងអាចមានខ្លឹមសារបង្កើតគណៈកម្មការសម្រាប់ធ្វើការងារនៅក្នុងក្រ

      សួង និងបង្កើតការិយាល័យ ។

o          ប្រកាសសំរាប់ការណែនាំការអនុវត្តច្បាប់ ព្រះរាជក្រឹត្យ អនុក្រឹត្យ ។

ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រកាសណែនាំស្តីពីការបង់ថវិកាកក់សម្រាប់រដ្ឋ ហើយរដ្ឋនឹងប្រគល់ឱ្យ

 វិញ លុះត្រាតែ​បក្សនោះបានទទួលការគាំទ្រតាមចំនួនកំណត់។

o          បទបញ្ជានានារបស់ក្រសួង និងស្ថាប័ន

·                    ប្រកាសចែកចេញជា ២ គឺ ៖

o          ប្រកាសបទបញ្ជា

ទាក់ទងនឹងការបញ្ជា និងការណែនាំ

o          ប្រកាសឯកត្តភូត សំរាប់បុគ្គលទាក់ទងនឹងការតែងតាំង និងការប្រគល់ភារកិច្ច

១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៣

ខ.អំពីទម្រង់

មានក្នុងសៀវភៅណែនាំ

ឯកសារទិដ្ឋាការត្រូវមាន​៤ ៖

១.រដ្ឋធម្មនុញ្ញ

២.ព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពីការតែងតាំងរាជរដ្ឋាភិបាល

៣.ព្រះរាជក្រមប្រកាស

មូលបទ៖

១.ផ្អែកលើសភាពការចាំបាច់ ( បានឃើញ..............

២.សម្រេច

៣.ប្រការ

កាលបរិច្ឆេទ​

បើសិនជាមានលក្ខណៈជាអន្តរក្រសួង ត្រូវដាក់ឈ្មោះទន្ទឹមគ្នា មិនមានមួយលើ ឬមួយក្រោមទេ

v     កំណត់ចំណាំ

បានជាប្រកាស ត្រូវយោងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ព្រោះរដ្ឋមន្រ្តីជាប្រធានស្ថាប័ន ហើយជាមន្រ្តី​រាជ​រដ្ឋាភិបាល

ឯរាជរដ្ឋាភិបាល គឺបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញដូច្នេះ នៅក្នុងប្រកាស ត្រូវតែយោងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។

         

អំពីដីកា

          ជាលិខិតបទដ្ឋានរបស់រដ្ឋបាលសាធារណៈទូទៅ មិនមែនជាដីកាតុលាការទេ ។ ដីការបស់តុលាការ​មិនមែនជាលិខិតបទដ្ឋានទេ។

          ដីការបស់រដ្ឋបាលសាធារណៈ គឺជាលិខិតបទដ្ឋាន និងជាលិខិតរដ្ឋបាលដែលគេអាចចេញ​ជាបទ​បញ្ជា ការហាមឃាត់ និងកំណត់រយៈពេល ។ ដីកាប្រភេទនេះ ជាលិខិតរដ្ឋបាល ដែលគេដាក់ចេញដោយ​អាជ្ញាធររាជធានី ខេត្ត ក្រុង ​ស្រុក ខ័ណ្ឌ ឃុំ សង្កាត់។

ក.អំពីខ្លឹមសារ

          ខ្លឹមសារនៃដីកា ភាគច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងការអភិវឌ្ឍរបស់រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ មិនមានន័យក្នុងការ​តែងតាំងមុខដំណែង ឬឋានន្តរស័ក្តិទេ ព្រោះមន្រ្តីរាជការទាំងអស់ ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួង ដូច្នេះរាល់ការតែងតាំង ការដកហូតមុខដំណែង ជាភារកិច្ចរបស់ថ្នាក់ក្រសួង ។

នៅខេត្ត រាជធានី មានដីកា ២ ៖

·        ដីការបស់ក្រុមប្រឹក្សា មានលក្ខណៈជាបទប្បញ្ញិត្ត

·        ដីការដ្ឋបាលខេត្ត មានលក្ខណៈជាការអនុវត្ត

ខ.អំពីទម្រង់

Ø      ក្នុងទិដ្ឋាការត្រូវយោងឯកសារមាន ៖

·        បានឃើញព្រះរាជក្រម ស្តីពីច្បាប់...................

·        ព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពីការតែងតាំងអភិបាលខេត្ត រាជធានី

·        ឯកសារពាក់ព័ន្ធ

Ø      មូលបទ

·        តាមការចាំបាច់របស់...............

ការចុះហត្ថលេខា ត្រូវធ្វើឡើងដោយប្រធាន បើថ្នាក់ក្រសួង គឺរដ្ឋមន្រ្តី បើថ្នាក់រាជ​រដ្ឋា​ភិបាល គឺ នាយករដ្ឋមន្រ្តី។

          ព្រះរាជក្រម     ចេញដោយព្រះមហាក្សត្រ ឬប្រមុខរដ្ឋស្តីទី

ព្រះរាជក្រឹត្យ    ចេញដោយព្រះមហាក្សត្រ ឬប្រមុខរដ្ឋស្តីទី

          អនុក្រឹត្យ        ចេញដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តី

ប្រកាស                   ចេញដោយរដ្ឋមន្រ្តី

អំពីសេចក្តីសំរេច

ក.អំពីខ្លឹមសារ

សេចក្តីសំរេច មានន័យខុសពីសេចក្តីសំរេចចិត្ត ។

សេចក្តីសំរេចចិត្ត (Resolution)  គេប្រើនៅពេលដែលគេធ្វើសន្និបាត ដែលគេទទួលបានពីមតិ ឬយោបល់រួម តែគេមិនចាត់ទុកថា ជាលិខិតរដ្ឋបាលទេ ព្រោះពុំមានចុះហត្ថលេខា។

សេចក្តីសំរេច ( Desision )ជាលិខិតបទដ្ឋាន ហើយមានចែងខ្លឹមសារស្រាលជាងអនុក្រឹត្យ ប្រកាស ដីកា ហើយមានខ្លឹមសារខ្លី។

ក្រសួង ឬស្ថាប័នណាខ្លះ ដែលមាននីតិសម្បទាក្នុងការចេញសេចក្តីសំរេច គឺមាន ៖

·        រាជរដ្ឋាភិបាល

·        ក្រសួង ឬស្ថាប័ន

·        រាជធានី ខេត្ត ស្រុក ក្រុង ឃុំ សង្កាត់

·        និងអង្គភាពដែលមាននីតិសម្បទា

សំគាល់

·        ថ្នាក់រាជរដ្ឋាភិបាលមានឯកសាររដ្ឋបាលពី គឺអនុក្រឹត្យ និងសេចក្តីសំរេច

·        ថ្នាក់ក្រសួងមានប្រកាស និងសេចក្តីសំរេច

·        ថ្នាក់រាជធានី ខេត្ត ស្រុក ក្រុង ឃុំ សង្កាត់ មានដីកា និងសេចក្តីសំរេច

·        អង្គភាពដែលមាននីតិសម្បទា មានចែងនៅក្នុងអនុក្រឹត្យ ឬព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពីការបង្កើត​អង្គភាព ឬ ស្ថាប័ន ( ឧទាហរណ៍ ៖ អង្គភាពដែលមាននីតិសម្បទា អគ្គស្នងការនគរបាល​ជាតិ និងអគ្គបញ្ជាការកងយោធពលខេមរៈភូមិ្ទ.....)

ខ.អំពីទម្រង់

·        រាជរដ្ឋាភិបាល

·        លេខ..............។

·        សេចក្តីសំរេចស្តីពី...................។

·        បានឃើញ......

ឯកសារទិដ្ឋការ

ឯកសារមូលបទ

១​.វិសោធនកម្មនៃលិខិតបទដ្ឋាន

          ការធ្វើវិសោធនកម្ម មានន័យថា ការកែលំអ កែសម្រួល ឱ្យមានលក្ខណៈកាន់តែសុក្រឹត្យ។

ដើម្បីធ្វើវិសោធនកម្មលិខិតរដ្ឋបាលមួយ យើងត្រូវចេញលិខិតបទដ្ឋានមួយដែលមានថ្នាក់ស្មើ ។

ឧទាហរណ៍ ៖​ បើវិសោធនកម្មច្បាប់ ត្រូវចេញឱ្យស្មើនឹងច្បាប់នោះ បើវិសោធនកម្មអនុក្រឹត្យ ត្រូវចេញឱ្យស្មើ​នឹង​អនុក្រឹត្យ​......................។

២.ការធ្វើនិរាករណ៍លិខិតបទដ្ឋាន

មានន័យថា លុបចោល ឬបដិសេធ ហើយត្រូវចេញលិខិតបទដ្ឋានថ្នាក់ស្មើ ឬថ្នាក់លើនៅពេលដែល​ម្ចាស់លិខិតបទដ្ឋាននោះ មិនព្រមធ្វើនិរាករណ៍នូវលិខិតបទដ្ឋានរបស់ខ្លួន។

·        គោលការណ៍និរាករណ័

·        លិខិតបទដ្ឋានដែលចេញក្រោយ មានខ្លឹមសារផ្ទុយនឹងលិខិតបទដ្ឋានដែលចេញមុន គឺលិខិតបទដ្ឋានដែលចេញមុនត្រូវនិរាករណ៍ដោយខ្លួនឯង។

·        លិខិតបទដ្ឋានមួយស្ថិតនៅជាធរមានដដែល លុះត្រាតែគ្មានលិខិតបទដ្ឋានណាមក

លុប ឬមានខ្លឹមសារផ្ទុយនឹងបទដ្ឋាននោះ

·        ឧទាហរណ៍ ៖ អនុក្រឹត្យ (ក) ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មដោយអនុក្រឹត្យ (ខ ) ដូច្នេះ (ក) ត្រូវរលាយ ប៉ុន្តែ អនុក្រឹត្យ (គ ) បានធ្វើវិសោធនកម្មលើ (ខ) ដូច្នេះ ( ខ ) ក៏ត្រូវនិរាករណ៍ដែរ។ ????

·        អនុក្រឹត្យណែនាំការអនុវត្តច្បាប់ ឧទាហរណ៍ ៖ ការយកពន្ធដី ផ្ទះ គឺត្រូវ​ចេញដោយ​ច្បាប់ជាអ្នកកំណត់ ។ ឯវិធីនៃការយកពន្ធនោះ មិនមានច្បាប់ចែងទេ ដូច្នេះ ត្រូវ​មាន​អនុក្រឹត្យ ដើម្បីអនុវត្តជាក់ស្តែង។

ថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៣

ខ.ឯកសាររដ្ឋបាល

          ១.ឯកសារសម្រាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយខាងក្រៅ

                   ១.១.ឯកសារចំរុះ ជាមួយរដ្ឋផង ជាមួយសាធារណៈជនផង មាន​ ៖

·        លិខិតរដ្ឋបាល ៖ជាសំណេរសម្រាប់ទំនាក់ទំនងគ្នាដែលចេញពីរដ្ឋបាល សម្រាប់បំរើ

ការងាររដ្ឋបាល ។ បច្ចុប្បន្នគេប្រើច្រើន ហើយមានទម្រង់ខុសពីឯកសាររ​ដ្ឋបាល​ផ្សេងៗ ទៀត។

·        លិខិតបញ្ជាក់ ៖ សម្រាប់ប្រើក្នុងការបញ្ជាក់ពីការងារ

·        វិញ្ញាបនប័ត្រ ៖ សម្រាប់ប្រើជាមួយការសិក្សា ឬអត្រានុកូលដ្ឋាន

លិខិតទាំងពីរនេះ គឺធ្វើឡើងដើម្បីបញ្ជាក់ការពិតជាការបញ្ជាក់ដោយអាជ្ញាធររដ្ឋបាល

ទៅលើស្ថានភាពដែលកើតឡើងពិតប្រាកដ នៅក្នុងទម្រង់នៃលិខិតពុំមានកម្មវត្ថុទេ

·        លិខិតទទួល ឬបង្កាន់ដៃទទួល ៖ លិខិតនេះ ត្រូវសរសេរទៅតាមឋានានុក្រម ត្រូវប្រើ​លិខិតរដ្ឋបាលដែលមានទម្រង់ជាការទទួលតាមឋានានុក្រម ពោលគឺ ត្រូវធ្វើឡើង

តាម​ទម្រង់លិខិតរដ្ឋបាល ដូច្នេះ ត្រូវតែមានកម្មវត្ថុ។

·        លិខិតអញ្ជើញ ៖

·        បើថ្នាក់លើអញ្ជើញថ្នាក់ក្រោម គេប្រើទម្រង់ជាប័ណ្ណ ( លិខិតអញ្ជើញ )

·        បើអញ្ជើញមន្រ្តីពីក្រៅក្រសួង ត្រូវប្រើលិខិតរដ្ឋបាល ដែលមានកម្មវត្ថុ និង

ខ្លឹមសារ​ជា​ការអញ្ជើញ។

ឧទាហរណ៍ ៖ អញ្ជើញសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី ចូលរួមក្នុងពិធីបើក ឬ​បិទ​សិក្ខាសាលា ត្រូវប្រើលិខិតរដ្ឋបាល ដែលមានកម្មវត្ថុ និងខ្លឹមសារ។

១.២.ឯកសារចំរុះសម្រាប់ទំនាក់ទំនងរវាងក្រសួង និងស្ថាប័ន មិនប្រើជាមួយសាធារណៈ

       ជនទេ ៖

·        សារទូលេខផ្លូវការ

·        ដីកាបញ្ជូន ឬដីកាអម ៖ សម្រាប់ប្រើ ឬអមឯកសារផ្ញើរពីថ្នាក់លើទៅថ្នាក់ក្រោម ។

បើថ្នាក់ក្រោមផ្ញើរ​ទៅ​ថ្នាក់លើវិញ គេត្រូវប្រើលិខិតរដ្ឋបាល (រាជរដ្ឋាភិបាល បញ្ជូនឯកសារទៅ​សភាគេ​ត្រូវ​ប្រើលិខិតរដ្ឋបាល)

ថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៣

·        ដីកាបញ្ជូនត្រូវឆ្លើយ

គេមិនសូវប្រើទេ ដីកានេះមានន័យថា ជាការបញ្ជូនទៅរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោម ដើម្បី​ឆ្លើយតបវិញ។

ឧ.បើមានពាក្យបណ្តឹងមកក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រសួងត្រូវផ្ញើពាក្យបណ្តឹង​នេះទៅ​ខេត្តសាមី ដើម្បីឱ្យខេត្តចុះស្រាវជ្រាវ ហើយធកវើលិខិតបញ្ជាក់មកក្រសួងវិញ។

ប៉ុន្តែជាទូទៅ គេច្រើនប្រើទម្រង់ជាលិខិតរដ្ឋបាល ដើម្បីឆ្លើយតប

·        កំណត់ទូត

ប្រើសំរាប់ទំនាក់ទំនងការបរទេសជាមួយស្ថានទូត និងស្ថានទូតទំនាក់ទំនង​មកក្រសួងការបរទេស។

១.៣.ឯកសារសម្រាប់ទំនាក់ទំនងរវាងជាមួយសាធារណៈជន

·        សេចក្តីប្រកាស

មានខ្លឹមសារដូចសេចក្តីជូនដំណឹងដែរ តែប្រើខុសពេលវេលាគ្នា ។ សេចក្តី​ប្រកាស មានន័យថា ជាការជូនដំណឹងទៅសាធារណៈជន គឺសំរាប់ជូនដំណឹងទៅ​ប្រាប់មនុស្សដែលមានចំនួនតិច គេច្រើនបិទប្រកាសនៅបញ្ជរព័ត៌មានរបស់អង្គភាព ឬស្ថាប័នណាមួយ គឺមិនមានផ្សាយជាទូទៅតាមកាសែត ទូរទស្សន៍ នានាទេ។

·        សេចក្តីជូនដំណឹង    

មានន័យប្រហែលនឹងសេចក្តីប្រកាសដែរ គឺជាការជូនដំណឹងទៅគ្នាច្រើន មាន​ន័យថាអ្នកទទួលព័ត៌មានមានគ្នាច្រើន ដើម្បីបានទទួលជាព័ត៌មាន ហើយត្រូវ​ផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានទូលាយតាមកាសែត ឬទូរ​ទស្សន៍ ហើយអាចមានខ្លឹមសារជា​ការ​ជូន​ដំណឹងធម្មតា ឬ ជាការជូនដំណឹងដែល​មាន​ខ្លឹមសារជាកាតព្វកិច្ច​ត្រូវតែ​អនុវត្ត​តាម។

ឧ.ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ហិរញ្ញវត្ថុ ចេញសេចក្កតីជូនដំណឹងឱ្យប្រជាពលរដ្ឋត្រូវតែ​ទៅបង់​ពន្ធយានយន្តជាដាច់ខាត។

ក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងនេះ គ្រាន់តែជាការជូនព័ត៌មាន មិនអាចដាក់ចេញ​ជា​បទប្បញ្ញត្តិ ឬច្បាប់នានាបានទេ។

សេចក្តីជូនដំណឹង មិនអាចយកបទបញ្ជា​ទៅដាក់បញ្ចូលក្នុងខ្លឹមសារនៃ​អត្ថ​បទ​របស់ចេសក្តីជូនដំណឹងបានទេ។ តែគេអាចធ្វើលិខិតរដ្ឋបាលមួយផ្សេងទៀត ដើម្បីធ្វើជាបទបញ្ជាបានបន្ទាប់ពីសេចក្តីជូនដំណឹង។

·        កិច្ចសន្យា

ជាការសន្យារវាងរដ្ឋ និងឯកជន។

ឧ.សាលាភូមិ្ទរដ្ឋបាលត្រូវការសាងសង់អាគារ ហើយត្រូវប្រគល់ឱ្យក្រុមហ៊ុន​សាងសង់ ដូចនេះ សាលាត្រូវតែធ្វើកិច្ចសន្យាជាមួយក្រុមហ៊ុន ដើម្បីអនុវត្តការ​សាង​សង់។

·        បណ្តឹង

ជាការបណ្តឹងរបស់បុគ្គលឯកជនប្តឹងរដ្ឋ បៅពេលដែលរដ្ឋធ្វើសេចក្តីសំរេចប៉ះ​ពាល់​ផល​ប្រយោជន៍ដល់បុគ្គលឯកជន។

តែបើសិនជារដ្ឋប្តឹងទៅបុគ្គលឯកជនវិញ រដ្ឋត្រូវប្រើឯកសារ ឬលិខិតរដ្ឋបាល

២.ឯកសារសម្រាប់ទំនាក់ទំនងផ្ទៃក្នុង (សំរាប់ស្ថាប័ន ឬអង្គភាព)

    ២.១.ទំនាក់ទំនងផ្ទៃក្នុងពីក្រោមឡើងលើ

ជាការទំនាក់ទំនង ជាការរាយការណ៍ សំណើ ជូនយោបល់ ហើយត្រូវប្រើ​លិខិត​រដ្ឋបាល

·        កំណត់បង្ហាញរឿង

គេប្រើនៅពេលទទួលបានលិខិតចូល ហើយមន្រ្តីជំនាញជាអ្នកធ្វើ ហើយទទួលបន្ទុកការងារត្រូវលើក​យោបល់ជូនថ្នាក់ដឹកនាំដោយផ្អែកទៅលើលិខិតដែលចូលមក និងឯកសារ​ពាក់ព័ន្ធនានា ហើយវិធីឬបែបបទនៃការធ្វើនោះ គឺអាស្រ័យតាមស្ថាប័នផ្ទាល់របស់គេ។

ថ្ងៃទី០៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣

នៅពេលប្រធានស្ថាប័នឯកភាពហើយ យោបល់នោះមិនមែនជា​យោបល់របស់សេនាធិការទៀតទេ គឺជាយោបល់របស់ប្រធានស្ថាប័ន។

ក្នុកំណត់បង្ហាញរឿងនោះ មាន៖

o       ខ្លឹមសារសង្ខេបនៃលិខិតចូល

o       មានសាច់រឿងផ្សេងៗ ទៀតដែលមានការពាក់ព័ន្ធ បើមាន ឬអាចមានពីមុនមកហើយ។

·        កំណត់បង្ហាញលិខិតចូល

o       អនុវត្តនៅការិយាល័យរបៀប ឬការិយាល័យរដ្ឋបាល

o       ត្រូវចុះថ្ងៃខែឆ្នាំចូល ឬទទួលត្រូវចុះលេខរៀងរបស់លិខិត ជៀសវាងការច្រលំ

o       មិនត្រូវសរសេរខ្លឹមសារបន្ថែមទេត្រូវដាក់យោបល់ ដែលគេ​អាចសរសេរថា គួរផ្តល់ជូនតាមសំណើ គឺគ្រាន់តែបញ្ជូន​ទៅនាយកដ្ឋានជំនាញតែប៉ុណ្ណោះ អាចការងារខ្លះត្រូវជូន

ទៅអគ្គនាយកដ្ឋានតាមជំនាញ និងតាមសាច់រឿងដែលពាក់ព័ន្ធ

o       អ្នកដែលមានសិទ្ធិបញ្ជូនលិខិតនេះ អាចជាប្រធាននាយក

ដ្ឋាន ឬអគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានរដ្ឋបាល ឬអាចដាក់​ជូន​ទៅរដ្ឋមន្រ្តី ដើម្បីធ្វើការបញ្ជូនសម្រាប់លិខិតចូលខ្លះ ដែល​​មានខ្លឹមសារសំខាន់ៗ របស់ប្រទេសជាតិ ដូចជា​មាន​បញ្ហាទឹកជំនន់ គ្រោះមហន្តរាយផ្សេងៗ ដើម្បីជូនរដ្ឋមន្រ្តី​

បាន​ជ្រាប ងាយចាត់ការបន្ទាន់។

ឧទាហរណ៍ ៖ មានសភាពការតាមព្រំដែន ហើយ​ខេត្ត​បានធ្វើលិខិតមួយរាយការណ៍ជូនក្រសួង ហើយខេត្ត​បានធ្វើលិខិតចំលងជូនមួយទៅខុទ្ទកាល័យសម្តេច។ ដោយ​ឡែកក្រសួងត្រូវបញ្ជូនលិខិតនេះទៅនាយកដ្ឋានជំនាញ

ដើម្បី​លើកយោបល់។

សរុបមក លិខិតនេះ មិនមានផ្តល់ជូននូវគំនិត ឬ​​

យោបល់ទាក់ទងនឹងខ្លឹមសារនៃសាច់រឿងរបស់លិខិតចូល

នេះទេ។

·        របាយការណ៍ ឬសេចក្តីរាយការណ៍

o       ជាការរាយការណ៍ ត្រូវមានគំរូ ហើយគំរូនេះ ត្រូវទុកលទ្ធ​ភាព​ឱ្យខាង​ក្រោមរាយការណ៍ដែររបាយការណ៍​នេះមាន ២

ប្រភេទ ៖

o       រ​បាយការណ៍ទៀងទាត់

§         គឺជាការរាយការណ៍ទៀងទាត់ ដូចជារបាយ​ការណ៍​ប្រចាំខែ ត្រីមាស អឌ្ឍមាស ឆមាស នព្វមាស ប្រចាំ​ឆ្នាំ ពោលគឺជារបាយការណ៍ដែលត្រូវតែធ្វើជាប្រចាំ​តាមកាលកំណត់ឱ្យបានទៀងទាត់។

§         ក្រៅពីនេះ មានរបាយការណ៍ប្រជុំ ពេលប្រជុំ គេធ្វើ​កំណត់ហេតុ។

·        ក្រដាស់តូច

អ្នកដែលមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់លិខិតនេះបានគឺ អ្នកដែលនៅជិតរដ្ឋ​មន្រ្តី នាយកខុទ្ទកាល័យ ឬអ្នកដែលមានភារកិច្ចត្រូវដាក់ឯកសារ​ចូលទៅជូន​ថ្នាក់​ដឹកនាំ និងសម្រាប់ប្រើប្រាស់ផ្ទៃក្នុង។

·        សាលកប័ត្រ

មានទម្រង់ប្រហាក់ប្រហែល និងក្រដាស់តូចដែរ តែសម្រាប់ប្រើ​

ប្រាស់ការងារផ្ទៃក្នុង

២.២.ទំនាក់ទំនងផ្ទៃក្នុងពីលើចុះក្រោម

គឺជាទំនាក់ទំនងបញ្ជា ដែលចេញពីថ្នាក់លើមកថ្នាក់ក្រោម មាន ៖

·        សេចក្តីកំណត់

សំរាប់បញ្ជាទៅមនុស្សគ្នាតិច

·        សេចក្តីណែនាំ

អ្នកត្រូវអនុវត្តបញ្ជាមានគ្នាច្រើន

·        សារាចរ

អ្នកត្រូវអនុវត្តបញ្ជាមានគ្នាកាន់តែច្រើន

ដូច្នេះ ទាំងបីចំណុចខាងលើនេះមានន័យប្រហែលគ្នា គឺជាការបញ្ជា​ណែ​នាំ​របស់ថ្នាក់​លើ តែមិនចំឈ្មោះទេ គឺមានន័យបញ្ជាទូទៅ។

ប៉ុន្តែគេប្រើប្រាស់តាមពេលវេលាខុសៗ គ្នា។

នៅតាមខេត្ត គេប្រើពាក្យថា ផែនការណែនាំអនុវត្ត ។

·        លិខិតបង្គាប់ការ

ជាលិខិតត្រូវតែដៅលើឈ្មោះបុគ្គល ពីមុនគេប្រើពាក្យថា លិខិត

ឧទ្ទេសនាម គឺមានន័យថា ឧទ្ទេសជាការ​បង្ហាញឱ្យគេស្គាល់ ឯនាមគឺឱ្យគេ

ស្គាល់ឈ្មោះ មិនមានខ្លឹម​សារជាការ​បញ្ជាទេ ។ តែលិខិតបង្គាប់ការ មាន

ន័យថា ជាបញ្ជា ។

វាអាចមានប្រភេទខ្លឹមសារ ក្នុងន័យចាត់តាំងមន្រ្តីទៅ​ចូលរួមប្រជុំការ​ងារផ្សេងៗ ក្រៅពីអង្គភាព។

·        លិខិតបញ្ជាបេសកកម្ម

មានន័យ និងខ្លឹមសារចាត់តាំងឱ្យចុះទៅបំពេញបេសកកម្ម ឬទៅធ្វើ​ការនៅកន្លែងណាមួយ ហើយពេលចប់ការងារ ត្រូវត្រឡប់មកវិញ។

·        លិខិតសួរយោបល់ដល់លំនៅ

លិខិតនេះ ជាទូទៅគេមិនសូវប្រើប្រាស់ទេ។

ថ្ងៃទី១២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣

៣.កំណត់ហេតុ និងការពិនិត្យកត់ត្រា

        កំណត់ហេតុ គេធ្វើនៅពេលប្រជុំ ហើយត្រូវមានលេខាម្នាក់ជាអ្នកកត់ត្រា ដែលត្រូវបាន​ចាត់​តាំងដោយប្រធានអង្គប្រជុំ ហើយការប្រជុំនោះ គឺជាការប្រជុំសំខាន់ និងខ្លឹមសារនៃការប្រជុំ ត្រូវ​បាន​រាយការណ៍ជូនថ្នាក់ដឹកនាំស្ថាប័ន ដើម្បីពិនិត្យ និងសំរេច។ ហើយប្រធាន ឬថ្នាក់ដឹកនាំ មុន​នឹង​សំរេច​ត្រូវតែពិនិត្យលើកំណត់ហេតុឱ្យបានដឹងពីអត្ថន័យ និងខ្លឹមសារនៃកំណត់ហេតុ។

          ការកត់ត្រានោះ គឺត្រូវកត់ត្រាតាមលំដាប់លំដោយ និងមិនត្រូវធ្វើការវាយតម្លៃក្នុងកំណត់​ហេតុទេ។

          ទម្រង់នៃការដាក់កាលបរិច្ឆេទអាចសរសេរជាលេខក៏បាន និងសរសេរជាអក្សរក៏បាន។

          ការធ្វើកំណត់ហេតុនេះ គេអាចកត់ត្រាដោយដៃ ឬវាយកុំព្យូទ័រ ហើយត្រូវអានកំណត់​ហេតុ​ជូនអង្គប្រជុំស្តាប់ ដើម្បីឱ្យមានការកែប្រែនូវខ្លឹមសារណាដែលសមាជិកអង្គប្រជុំសុំឱ្យកែ នៅពេល​មាន​ការឯកភាពហើយ អ្នកចូលរួមក្នុងអង្គប្រជុំទាំងនោះ ត្រូវចុះហត្ថលេខាទាំងអស់គ្នា ហើយត្រូវ​ចម្លង​ឡើងវិញឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ហើយត្រូវចុះហត្ថលេខាដោយប្រធានអង្គប្រជុំជាផ្លូវការម្តងទៀត។

         

         

ថ្ងៃទី១២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣

រំលឹកអំពីឯកសាររដ្ឋបាល ដែលតម្រូវឱ្យប្រើប្រាស់តាមលំដាប់ថ្នាក់

3

ព្រះមហាក្សត្រ	រាជរដ្ឋាភិបាល	ក្រសួង	រាជធានី ខេត្ត	ស្រុក ក្រុង ខេត្ត	ឃុំ សង្កាត់	មន្ទីរ រាជធានី ខេត្ត
ព្រះមហាក្សត្រ ជាអ្នក​ចេញព្រះ​រាជក្រឹត្យនិង​លិខិត​​រដ្ឋ​បាល សរសេរ​ទៅ​រដ្ឋសភា, រដ្ឋា​ភិ​បាល ។ ឧទា​ហរណ៍ ៖ ពេលមាន​បណ្តឹង​​ប្រជាពល​រដ្ឋ ព្រះ​មហាក្សត្រធ្វើលិខិត​ជូន​ទៅ​រដ្ឋសភា និងរាជរដ្ឋា​ភិបាល	រាជរដ្ឋាភិបាល ចេញអនុ​ក្រឹត្យ សេចក្តីសំរេច សារាចរ ឬបទ​បញ្ចា និង​លិខិតរដ្ខបាល ទៅក្រសួង ស្ថាប័ន	ក្រសួង ចេញប្រកាស សេចក្តីសម្រេច សេចក្តី​កំណត់ សេចក្តីណែនាំ សារាចរ លិខិតរដ្ឋបាល	រាជធានី ខេត្ត ចេញ ដីកា សេចក្តីសំរេច សេចក្តី កំណត់ សេចក្តីណែនាំ សារាចរ លិខិតរដ្ឋបាល របាយការណ៍ ·          ·	ស្រុក ក្រុង ខ៍ណ្ឌ ចេញសេចក្តី សំរេច ដីកាសេចក្តី កំណត់ លិខិតរដ្ឋបាល របាយការណ៍	ឃុំ សង្កាត់ ចេញ ដីកា សេចក្តីសំរេច សេចក្តីកំណត់ លិខិតរដ្ឋបាល លិខិរអញ្ជើញ	ចេញ សេចក្តីសំរេច លុះត្រាតែមាននីតិសម្បទា

បទបញ្ជា គឺមានន័យថាជាការបញ្ចា តែន័យមួយទៀត គឺជាឈ្មោះឯកសាររដ្ឋបាល ដែលមាន​ន័យ​ប្រហែលនឹងសារាចរ តែគេមិនហៅថាសារាចរ គេហៅថាបទបញ្ចា។

បទប្បញ្ញត្តិ ជាខ្លឹមសារដែលស្ថិតក្នុងបទបញ្ជា គឺជាការបញ្ចា ការណែនាំ ហាមប្រាម កំណត់ ហើយ​ចែង​នៅក្នុងលិខិតបទដ្ឋានគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់។

នីតិសម្បទា គឺជាសិទ្ធិដែលច្បាប់ប្រគល់ឱ្យ។

ការងារប្រតិបត្តិ

ប្រធានបទទី ១

ក្រសួង ស្ថាប័នរបស់អស់លោក លោកស្រី ត្រូវធ្វើការងារណាមួយដូចខាងក្រោម ៖

·        បើកវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមន្រ្តីរាជការ (វគ្គបណ្តុះបណ្តាលដំបូង ឬវគ្គវិក្រឹតការ)

·        ដោះស្រាយពាក្យបណ្តឹងមួយពាក់ព័ន្ធនឹងទំនាស់ដីធ្លីនៅខេត្ត

·        បញ្ជូនមន្រ្តីរាជការរបស់ក្រសួងស្ថាប័ន ឬនិស្សិតនៃគ្រឹះស្ថានសិក្សាក្រោមឱវាទ ទៅធ្វើ​ទស្សន​

កិច្ចសិក្សានៅតំបន់អភិវឌ្ឍណាមួយនៅក្នុងប្រទេស

·        រៀបចំសេចក្តីព្រាងច្បាប់មួយ ( ពីដើមរហូតដល់ការបញ្ជូនសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទៅសុំការ​សម្រេច​ពីរាជរដ្ឋាភិបាល)

·        កសាង ឬជួសជុលអាគារមួយខ្នងក្នុងបរិវេណទីស្តីការក្រសួង ឬស្ថាប័ន

·        កសាង ឬជួសជុលផ្លូវលំមួយខ្សែតភ្ជាប់ពីឃុំមួយទៅឃុំមួយទៀត។

ឧបមាថា អស់លោក លោកស្រីជាអ្នកទទួលបន្ទុកចាត់ចែងការងារណាមួយ​ដូច​ខាង​លើ ក្នុងនាមជាសេនាធិការឱ្យប្រធានក្រសួង ឬស្ថាប័ន ចូរប្រមើលមើលថា តើត្រូវប្រើ​ប្រាស់​រដ្ឋបាលអ្វីខ្លះ ដើម្បីសំរេចការងារពីដើមដល់ចប់ ព្រមទាំងបញ្ជាក់អំពីខ្លឹមសារសង្ខេប​នៃ​ឯកសារនីមួយៗ ផង។

ប្រធានបទទី ២

ក្រុមហ៊ុន X បានចុះកិច្ចសន្យាជាមួយរដ្ឋភិបាល សំរាប់ជួសជុល ដែលមានក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូនជាដំណាងផ្លូវជាតិលេខ ៦ តភ្ជាប់ពីផ្លូវកែងដល់ទីរួមខេត្តកមពង់ចាម។ ក្នុងពេលដំណើរការការងារ នាយប់ថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៩៧ ជនល្មើសមួយ​ក្រុម​ប្រដាប់ដោយអាវុធជាច្រើនដើម បានចូលវាយបំផ្លិចបំផ្លាញ និងឆក់ប្លន់ទ្រព្យសម្បត្តិ​ឧបករណ៍​នានានៅទីតាំងគ្រឿងចក្ររបស់ក្រុមហ៊ុនដែលតាំងនៅបាធាយ ធ្វើឱ្យខូចខាតគ្រឿងចក្រ ជម្រកស្នាក់នៅរបស់បុគ្គលិក កម្មករ ព្រមទាំងបាត់បង់ឧបករណ៍សំភារៈជាច្រើន។ ដោយហេតុនេះ ក្រុមហ៊ុន នោះ ក៏បានផ្អាកដំណើរការជួសជុលផ្លូវមួយរយៈពេល ដើម្បីស្តារស្ថានភាពរបស់ខ្លួនឡើងវិញ។

រយៈពេល ៣ ខែ ក្រោយមក ក្រុមហ៊ុនក៏បានចាប់ដំណើរការងារឡើងវិញ ប៉ុន្តែក្រុមហ៊ុនបានសរសេរលិខិតផ្ញើរជូនក្រសួងសាធារណៈការ និងដឹកជញ្ជូន ដើម្បីស្នើសុំចាត់វិធានការណ៍ជួយការពារសណ្តាប់ធ្នាប់ និងសន្តិសុខដល់ក្រុមហ៊ុន ( ក្នុងកិច្ចសន្យា រាជរដ្ឋាភិបាលបានធានាជួយការពារសុវត្ថិភាពក្រុមហ៊ុន ទាំងនៅទីតាំងគ្រឿងចក្រ និងការដ្ឋានតាមដងផ្លូវ ព្រមទាំងជួយរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់ ចរាចរយានយន្តនៅតាមការដ្ឋានទៀតផង)។

ឧបមាថា អស់លោក លោកស្រីទទួលបន្ទុកការងាររដ្ឋបាលក្នុងនាមជាសេនាធិការឱ្យរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសាធារណៈការ និងដឹកជញ្ជូន អស់លោក លោកស្រី ពិតជាត្រូវពិចារណាលើរបៀបចាត់ការលើលិខិតស្នើរបស់ក្រុមហ៊ុន និងេកសាររដ្ឋបាលដែលត្រូវប្រើ ដើម្បីធានាសណ្តាប់ធ្នាប់ និងសុវត្ថិភាពតាមសំណើ។

ចូរសាកល្បងតាក់តែងឯកសារដែលត្រូវប្រើឱ្យបានត្រឹមត្រូវ អាចប្រើការបាន។

ក្រោយមានបញ្ហាកើតមានឡើង ក្រុមហ៊ុនត្រូវជូនដំនឹងទៅក្រសួងសាធារណៈការ ហើយពេលទទួលលិខិតជូនដំណឹងស្តីពីបញ្ហាដែលកើតមានមកលើក្រុមហ៊ុនហើយនោះ ក្រសួងសាធារណៈការត្រូវសរសេរជូនទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ហើយក្រសួងមហាផ្ទៃត្រូវ​សរសេរ​ជាលិខិតជូនទៅអាជ្ញាធរខេត្ត ។ តែក្រសួងសាធារណការអាចសរសេរលិខិតរដ្ឋបាល​ជូនទៅ​ខេត្ត​បានដែរ ព្រោះខេត្តជាតំណាងរដ្ឋាភិបាលដែរ តែត្រូវចំលងជូនទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ។

ពេលបានទទួលបានលិខិតរបស់ក្រសួងហើយ ខេត្តត្រូវធ្វើលិខិតទៅស្រុក ដើម្បីចាត់​ចែងការពារ។ តែខេត្តអាចបង្កើតគណៈកម្មាការសំរាប់អនុវត្តការងារនោះដែលមានអភិបាល​គ្រប់ស្រុកពាក់ព័ន្ធជាសមាជិក ដោយត្រូវចេញជាដីកា ឬសេចក្តីសំរេចរបស់ខេត្ត តែជាការ​ល្អ​ត្រូវចេញដីកាជាការប្រសើរ ហើយមានអភបាលរងខេត្តជាប្រធាន និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ មាននគរ​បាល អាវុធហត្ថ យោធាខេត្ត និងអភិបាលស្រុកពាក់ព័ន្ធ។

ប្រធានបទទី ៤

អស់លោក លោកស្រី ត្រូវជួសជុលផ្លូវលំមួយខ្សែប្រវែង ៧ គ.ម តភ្ជាប់ពីភូមិ A ក្នុងឃុំ X ទៅភូមិ B ក្នុងឃុំ Y ។ ឃុំ X និងឃុំ Y ស្ថិតក្នុងស្រុកពីរផ្សេងគ្នា តែក្នុង​ខេត្ត​ជាមួយគ្នា ។ ការជួសជុលផ្លូវត្រូវប្រើគ្រួសក្រហម​ ព្រមទាំងត្រូវដាំស្មៅតាមជើងទេរ​ទាំង​សង្ខាង​ឱ្យបានស្អាត ដើម្បីការពារទឹកភ្លៀងហូរច្រោះដី។

លោក លោកស្រីបានប៉ាន់ស្មានថវិកាត្រូវចំណាយឃើញថាត្រូវប្រើប្រាស់ថវិកាអស់​ចំនួន ៤០ លានរៀល ហើយបានធ្វើសំណើចំនួន ៤០ លានរៀល រួចក៏បាន​ទទួលថវិកា​គ្រប់​ចំនួនតាមសំណើ។

ក្រោយពេលបានទទួលថវិកាហើយ ការជួសជុលផ្លូវក៏ចាប់ផ្តើមដំណើរការតាម​គម្រោង ។ ពេលអនុវត្តការងារសំរេចបាន ៨០ % ស្រាប់តែអស់ថវិកាទាំង ៤០ លានរៀល។ តាមការប៉ាន់ស្មានលើកក្រោយនេះ គឺត្រូវប្រើប្រាស់ថវិកាចំនួន ៨ លានរៀលទៀត ទើបជួស​ជុលផ្លូវរួចរាល់ជាស្ថាពរ។

ចូរសរសេរលិខិតស្នើសុំថវិកាចំនួន ៨ លានរៀល ដើម្បីបង្ហើយការជួស​ជុលផ្លូវខាង​លើ។

ប្រធានបទទី ៥

ប្រធានបទទី ៦

សេចក្តីជូនដំណឹង

ការតាក់តែងលិខិតរដ្ឋបាល

3

១.ប្រភេទខ្លឹមសារនៃលិខិតរដ្ឋបាល ដែលត្រូវប្រើប្រាស់លិខិតរដ្ឋបាល មានដូចជា​៖

·        សំណើ ថ្នាក់ក្រោមសរសេរទៅថ្នាក់លើ

·        ការអញ្ជើញ ថ្នាក់ក្រោមអញ្ជើ្ថញថ្នាក់

·        ការណែនាំ ថ្នាក់លើមកថ្នាក់ក្រោម

·        ការទទួល

·        ការបញ្ជូន

·        ការសួរយោបល់ ថ្នាក់លើសួរយោបល់ថ្នាក់ក្រោម

·        ការឆ្លើយតប

·        ការរាយការណ៍ ថ្នាក់ក្រោមរាយការណ៍ជូនថ្នាក់លើ

·        ការរំលឹក

·        ការបញ្ជូនព័ត៌មាន ថ្នាក់លើជូនព័ត៌មានទៅថ្នាក់ក្រោម

·        បណ្តឹង សំរាប់រដ្ឋប្តឹងបុគ្គលឯកជន

·        អន្តរាគមន៍

ឧទាហរណ៍ ៖  ប្រជាពលរដ្ឋធ្វើសំណើមករដ្ឋាភិបាលឱ្យជួយធ្វើផ្លូវ នោះអាជ្ញាធរខេត្តយល់​ថា​ជាការចាំបាច់អាចធ្វើលិខិតរដ្ឋបាលមករដ្ឋាភិបាល ដើម្បីដោះស្រាយបានឆាប់។

២.អ្នកសរសេលិខិតរដ្ឋបាលអ្នកសរសេរត្រូវដឹង ៖

·        ដឹងអំពីតួនាទី និងសមត្ថកិច្ចរបស់កន្លែងផ្ញើរ និងកន្លែងទទួល (កន្លែងទទួលលិខិត ជាកន្លែង

សំរាប់ដោះស្រាយបញ្ហាដែលជូនដំណឹងតាមលិខិត)

·        បែបបទនៃការធ្វើលិខិត និងគោលបំណង

·        អក្សរសាស្រ្ត

៣.វិធានដែលត្រូវអនុវត្ត មាន ៣ សំខាន់ៗ ៖

·        វិធាននៃការរៀបចំធ្វើ មានគោលបំណងរកព័ត៌មាន ដើម្បីឆ្លើយតប និងរកហេតុផល

ដោយជាដំបូងត្រូវ៖

o       អានខ្លឹមសារនៃលិខិតឱ្យបានច្រើនដង និងច្បាស់លាស់ ចប់ចុងចប់ដើម

o       ត្រូវពិនិត្យខ្លឹមសារនៃលិខិតដែលផ្ញើរមក និងចំណារដែលចារដោយថ្នាក់លើរបស់យើង បើសិនជាលិខិតនោះវែង យើងអាចធ្វ់ជាសង្ខេប ហើយបើឃើញថាចំណុចណាដែលសំខាន់ យើងអាចគូសហាយឡាយពីលើខ្លឹមសារនោះ។

ឧទាហរណ៍ ៖ ខ្លឹមសារមាន​១០ បន្ទាត់ យើងសង្ខេបមកនៅត្រឹម ៣ បន្ទាត់នៃ​ចំណុចដែលសំខាន់ ។ តើធ្វើយ៉ាងណាទើបដឹងថា ចំណុចសំខាន់នៃលិខិត គឺគេ​ពិនិត្យមើលតួនាទី ភារកិច្ច​សមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួង ហើយត្រូវប្រៀនបធៀបសភាព​ការណ៍បច្ចុប្បន្នរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលកំពុងយកចិត្តទុកដាក់។

     ម្យ៉ាងវិញទៀត ត្រូវរកព័ត៌មាន ដើម្បីឆ្លើយតប ត្រូវស្រាវជ្រាវឯកសារពាក់ព័ន្ធ..មានព្រះរាជក្រឹត្យ អនុក្រឹត្យ ប្រកាសនានា..... ត្រូវសួរព័ត៌មាន និងសួរយោបល់ទៅក្រសួងពាក់ព័ន្ធ កិច្ចការមួយអាចទាក់ទងទៅនឹងអង្គភាព ២ ឬ ៣ តែមានអង្គភាពមួយដែលមានការពាក់ព័ន្ធខ្លាំង ឯអង្គភាពផ្សេងទៀតអាចជួយផ្តល់យោបល់ដោយផ្ទាល់មាត់ ឬជាលាយលក្ខអក្សរ។ ក្នុងការងាររដ្ឋបាលមានបញ្ហា ២  គឺ បើអង្គភាព ២ ដណ្តើមគ្នាធ្វើការងារមួយ មានន័យថាមកពីការបែងចែកមិនត្រឹមត្រូវ ឬមានផលប្រយោជន៍នៅក្នុងការងារនោះ ។ ដូចគ្នាករណីនេះដែរ គឺបដិសេធចោលទាំងអស់ថាមិនមែនជាភារកិច្ចរបស់ខ្លួន។

     ត្រូវស្រាវជ្រាវសំណុំលិខិតមួយៗ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងសាច់រឿងមួយ ឬពាក់ព័ន្ធកិច្ចការមួយ

ឧ.ក្រសួងមហាផ្ទៃបានទទួលលិខិតពីក្រសួងការបរទេស ហើយត្រូវធ្វើលិខិតឆ្លើយតបវិញ

លំដាប់នៃការរៀបចំធ្វើលិខិតឆ្លើយតប។

·        វិធាននៃទម្រង់

·        វិធាននៃការតែងនិពន្ធ

ថ្ងៃទី០៨៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៣

v     លិខិតរដ្ឋបាលចែកជា ៣ ដំណាក់កាល ៖

១.ចំណែកដើម

·        ក្បាលលិខិត (ឈ្មោះប្រទេស បាវចនា រូបសញ្ញាក្រសួងស្ថាប័ន LOGO ប្រភព លេខ ទីកន្លែង កាលបរិច្ឆេទ ត្រូវសរសេរជាអក្សរ មិនត្រូវសរសេរជាលេខទេ )

·        អ្នកផ្ញើរ មានន័យថាអ្នកចុះហត្ថលេខាលើលិខិត គឺត្រូវចេញពីប្រធានស្ថាប័នគ្រប់លិខិតរដ្ឋបាល ឬឯកសាររដ្ឋបាលទាំងអស់ ដូចនេះ គេត្រូវសរសេរលើចំណុចកណ្តាលខាងលើនៃលិខិត គឺដាក់ថា រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួង............ដោយមិនត្រូវប្រើប្រាស់ងារ និងឈ្មោះទេ ដូចជាឯកឧត្តម ឬលោកជំទាវ ឬលោក....ទេ។ ការប្រើប្រាស់ងារ មានន័យថា​ហៅខ្លួនឯង។

ម្យ៉ាងវិញទៀត បើលិខិតចេញពីស្ថាប័ន ត្រូវប្រើពាក្យថា ក្រសួង........។ តែបើរដ្ឋមន្រ្តីមានងារបន្ថែមដូចជា ឧបនាយក ទេសរដ្ឋមន្រ្តី គេត្រូវសរសេរថា ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ឬទេសរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួង..........ហើយត្រូវសរសេរចំកណ្តាលនៃលិខិត។

·        អ្នកទទួល ជាអ្នកដោះស្រាយលិខិត ហើយត្រូវជាប្រធានអង្គភាព ឬប្រធានស្ថាប័ន តែមិនត្រូវឱ្យប្រើឈ្មោះទេ ត្រូវប្រើតែពាក្យ ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួង.............ព្រោះលិខិតរដ្ឋបាលជាការទំនាក់ទំនងរវាងមនុស្ស ២ នាក់

(ចន្លោះអ្នកផ្ញើរ និងអ្នកទទួលមាន

·        កម្មវត្ថុ

២.ខ្លឹមសារ

·        កត្តាខ័ណ្ឌ

៣.រូបមន្តទំនាក់ទំនង

សំរាប់ពីថ្នាក់ក្រោមទៅថ្នាក់លើ មាន ៖

o       គោរពជូន                

o       សូមគោរពជូន

o       សូមគោរព

សំរាប់ថ្នាក់ស្មើគ្នា មាន៖

o       ជំរាបជូន

o       សូមជំរាបជូន

ពីថ្នាក់លើទៅថ្នាក់ក្រោម ៖ មានន័យថា មិនឱ្យប្រើសំណើទេ ព្រោះជាបញ្ជាណែនាំ

o       ជំរាបមក

o       សូមជំរាបមក

សំរាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយព្រះសង្ឃ       ៖ ត្រូវប្រើសង្ឃស័ព្ទ

សំរាប់ព្រះមហាក្សត្រ ត្រូវប្ររាជ្យស័ព្ទ    ៖ សូមក្រាបថ្វាយបង្គំ

សំរាប់ជាមួយរាជវង្ស ត្រូវប្រើ              ៖ បង្គំទូលថ្វាយ

គ្រប់លិខិតរដ្ឋបាលទាំងឡាយ បើគ្មានលិខិតសំអាងទេ មិនចាំបាច់យោងទេ គេប្រើតែតាមរយៈ និងកម្មវត្ថុ ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុតែប៉ុណ្ណោះ។

ខ្លឹមសារនៃលិខិតដំបូងគេត្រូវលើកពីសភាពការ ហេតុផល និងមូលហេតុ និងចុងក្រោយគឺ សំណូមពរ។

                                    ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា 

ជាតិ  សាសនា  ព្រះមហាក្រត្យ

3

​​​      រាជធានីភ្នំពេញថ្ងៃទី២១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៣

រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួង................

ជំរាបមក...........

លោកប្រធានមន្ទីរ...............

កម្មវត្ថុ ៖ ...................................................................................

            .....................................។

យោង ៖ ....................................................................................

            .......................................។

           តាមកម្មវត្ថុ និងយោងខាងលើ ខ្ញុំសូមជម្រាប...........................

.................................................................................................

.................................................................................................

..................................................................................................

...............................។

          អាស្រ័យហេតុនេះ សូម........................................................

ចម្លងជូន ............................. ............................. ............................. ឯកសារកាលប្បវត្តិ

.............................................។         

 

Ø      អាស្រ័យហេតុនេះ ដើម្បីឱ្យដំណើរការងារជួសជុលផ្លូវប្រព្រឹត្តិទៅបានឆាប់រហ័ស និងសំរេចលទ្ធផល​តាមផែនការ សូមឯកឧត្តមចាត់វិធានការពង្រឹងការការពារ​សន្តិសុខ និងសណ្តាប់ធ្នាប់ទាំងនៅទីតាំង​គ្រឿង​ចក្រ និងការដ្ឋានតាមដងផ្លូវ ជូនក្រុមហ៊ុនឱ្យបានល្អប្រសើរ។

Ø      បន្ទាប់ពីប្រាប់ហេតុផលហើយ ត្រូវសរសេរថា ៖ ដូច្នេះសូមឯកឧត្តម ចាត់វិធានការពង្រឹង​ការ​ការ​ពារ​សន្តិសុខ និងសណ្តាប់ធ្នាប់ទាំងនៅទីតាំង​គ្រឿង​ចក្រ និងការដ្ឋានតាមដងផ្លូវ ជូនក្រុមហ៊ុនឱ្យ​បាន​ល្អប្រសើរ ដើម្បីឱ្យដំណើរការជួសជុលផ្លូវប្រព្រឹត្តិទៅបានឆាប់រហ័ស និងសំរេចលទ្ធផលតាមផែនការ។

អាស្រ័យហេតុនេះ សូមឯកឧត្តមមេត្តាជ្រាប និងចាត់ចែងអនុវត្តឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។

ថ្ងៃទី២១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៣

ប្រធានបទទី ៣ ៖ គំរូលិខិតរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃផ្ញើទៅស្ថានទូត

ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ជាតិ  សាសនា  ព្រះមហាក្រត្យ

ឡួហ្គោ ក្រសួងមហាផ្ទៃ លេខ.....................

3

​​​     

       រាជធានីភ្នំពេញថ្ងៃទី....... ខែ.............. ឆ្នាំ២០១៣

សហរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ................

ជំរាបជូន...........

ឯកឧត្តមឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុចាប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិក

កម្មវត្ថុ ៖ ស្តីពីពាក់ព័ន្ធនឹងការរៀបចំបោះឆ្នោតសកលនាខែកក្កដាខាងមុខ។

យោង ៖ លិខិតលេខ.............ចុះថ្ងៃទី........ខែ............ឆ្នាំ...........របស់​ស្ថានទូត

នៃព្រះរាជាកម្ពុជាប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិក......................។

           តាមកម្មវត្ថុ និងយោងខាងលើ ខ្ញុំសូមជម្រាបឯកឧត្តមថា តាមព្រះរាជក្រម​

លេខ..........ចុះថ្ងៃទី........ខែ.................ឆ្នាំ..........ដែលប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់ស្តីពី

ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តអណ្ណត្តិទី២ ការរៀបចំការបោះ​ឆ្នោតសកល

នា​ខែកក្កដា​ខាងមុខនេះគឺជាភារកិច្ចរបស់គណកម្មាធិការជាតិ​រៀបចំការបោះ​ឆ្នោត

(គជប)។ គជប ជាស្ថាប័នឯករាជ្យ អព្យាក្រឹត្យ  ត្រូវបំពេញកិច្ចការដោយតម្លាភាព

នៅទូទាំងប្រទេសតាំងពីដើមដល់ចប់ គឺ ៖ តាំងពីការចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការចុះ

បញ្ជីគណបក្សនយោបាយដែលឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ការចុះបញ្ជីឈ្មោះបេក្ខជន ការ

បោះពុម្ភសន្លឹកសឆ្នោតកិច្ចប្រតិបត្តិការនៃការបោះឆ្នោតរហូតដល់ការរាប់សន្លឹកឆ្នោត

និងការប្រកាសលទ្ធផល។ បច្ចុប្បន្ន គជប​ កំពុងចាត់ចែងចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត

បើគិតរហូតមកដល់ពេលនេះ គឺអះនុវត្តបានប្រមាណ៣០% នៃផែនការ។ ចំពោះ

កិច្ចការបន្តទៀត សូមឯកឧត្តមទាក់ទងសួរព័ត៌មានផ្ទាល់ជាមួយ គជប ឬក្រសួង​ការ

បរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។

          អាស្រ័យហេតុនេះ សូមឯកឧត្តមជ្រាបតាមការគួរ។

ប្រធានបទទី ៤ ៖ គំរូលិខិតស្នើសុំថវិកាជួសជុលផ្លូវលំជនបទ

ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ជាតិ  សាសនា  ព្រះមហាក្រត្យ

ឡួហ្គោ ក្រសួងអភិវឌ្ឍជនបទ មន្ទីរអភិវឌ្ឍជនបទខេត្តកំពង់ស្ពឺ លេខ.....................

3

​​​   

       រាជធានីភ្នំពេញថ្ងៃទី....... ខែ.............. ឆ្នាំ២០១៣

ប្រធានមន្ទីរអភិវឌ្ឍជនបទខេត្តកំពង់ស្ពឺ

សូមគោរពជូន...........

ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអភិវឌ្ឍជនបទ

កម្មវត្ថុ ៖ សំណើសុំថវិកាចំនួន ៨.០០០.០០០ ៛​

  សំរាប់ជួសជុលបង្ហើយផ្លូវលំមួយខ្សែប្រវែង ៧ គីឡូម៉ែត្រ ក្នុងខេត្ត​

  កំពង់ស្ពឺ។

យោង ៖  .............................................................................។

           តាមកម្មវត្ថុ និងយោងខាងលើ ខ្ញុំសូមគោរពជម្រាបឯកឧត្តមមេត្តាជ្រាប​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់ថា កន្លងមក មន្ទីរអភិវឌ្ឍជនបទខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានទទួលថវិកាបានចំនួន ៤០.០០០.០០០ ៛ ពីក្រសួងអភិវឌ្ឍជនបទសំរាប់ជួសជុលផ្លូវលំមួយខ្សែប្រវែង ៧ គីឡូ​ម៉ែត្រតភ្ជាប់ពី...................ក្នុងភូមិ................ស្រុក.............ទៅ........................ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ការជួសជុលផ្លូវបានចាប់ដំណើការពីដើមខែមិថុនាមករហូតដល់ចុងខែកញ្ញា ការងារ​ជិតដល់ទីបញ្ចប់ជាស្ថាពរ ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃទី..............ខែកញ្ញា.............កំណត់ផ្លូវប្រវែងប៉ុន្មាន ១៧០០ ម៉ែត្រ ត្រូវលិចដោយទឹកជំនន់ និងទទួលការខូចខាតជាច្រើនកន្លែង។

ក្រោយពេលទឹកជំនន់បានស្រកផុតទៅ មន្ទីរអភិវឌ្ឍជនបទខេត្តបានចាត់ចែង​ថវិកា​ដែលនៅសល់ទាំងប៉ុន្មានយកមកទិញគ្រោះក្រហមចាក់បំពេញកន្លែងខូចខាត តែមិនទាន់​គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ​។ ដូចនេះ ខ្ញុំសូមស្នើឯកឧត្តមនៅថវិកាចំនួន៨.០០០.០០០ ៛ បន្ថែមទៀត ដើម្បីបង្ហើយកិច្ចការដែលនៅសេសសល់។​

          អាស្រ័យហេតុនេះ សូមឯកឧត្តមមេត្តាពិនិត្យ និងសំរេចតាមសំណើដូចខា​ង​លើដោយអនុគ្រោះ។

ប្រធានបទទី ៥ ៖ គំរូលិខិតស្នើសុំថវិកាជួសជុលផ្លូវលំជនបទ

ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ជាតិ  សាសនា  ព្រះមហាក្រត្យ

ឡួហ្គោ ទីស្តីការគណរដ្ឋមន្រ្តី លេខ.....................

3

​​​   

       រាជធានីភ្នំពេញថ្ងៃទី....... ខែ.............. ឆ្នាំ២០១៣

នាយកដ្ឋាន ................

សូមគោរពជូន...........

ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីទីស្តីការគណរដ្ឋមន្រ្តី

កម្មវត្ថុ ៖ សំណើសុំថវិកាចំនួន ២.០០០.០០០ ៛​

  សំរាប់ចំណាយលើសោហ៊ុយដឹកជញ្ជូនសំភារៈនានារបស់នាយកដ្ឋាននេះ

  ទៅកាន់ទីតាំងថ្មី ។

យោង ៖  លិខិតជូនដំណឹងលេខ.............ចុះថ្ងៃទី......ខែ...........ឆ្នាំ២០០៨ របស់

  ទីស្តី​ការ​គណ​រដ្ឋ​មន្រ្តីស្តីពី.............................................។។

           តាមកម្មវត្ថុ និងយោងខាងលើ ខ្ញុំសូមគោរពជម្រាបឯកឧត្តមមេត្តាជ្រាប​ដ៏​

ខ្ពង់ខ្ពស់ថា នាយកដ្ឋាន X  មានសំភារៈមានតម្លៃ និងមានទំងន់ធ្ងន់ជាច្រើនគ្រឿង

ដូចជា .....................ដែលទាមទារការលើកដាក់ និងដឹកជញ្ជូនយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន

និងប្រើរយៈពេលប្រមាណ ៣ ថ្ងៃ ។ ដោយហេតុនេះ

ក្នុងការដឹកជញ្ជូនសំភារៈទាំងនោះទៅកាន់ទីតាំងថ្មីជាអតិតទីស្នាក់ការនៃរដ្ឋសភា

ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី​.....................ខ្ញុំសូមស្នើថវិកាចំនួន ២.០០០.០០០ ៛

សំរាប់ចំណាយលើសោហ៊ុយដូចខាងក្រោម ៖

§         ជួលកម្មករ និងឧបករណ៍លើកដាក់សំភារៈ អស់ថវិកាចំនួន ៧០០.០០០ ៛

§         ជួលរថតន្តដឹកជញ្ជូន ៗ គ្រឿងអស់ថវិការចំនួន៧០០.០០០ ៛

§         ការចំណាយថវិការសំរាប់ចំណាយគ្រឿងពុម្ភសំភារៈ ៦០០.០០០ ៛ សរុបទាំងអស់ ២.០០០.០០០ ៛

អាស្រ័យហេតុនេះ សូមេកឧត្តមមេត្តាពិនិត្យ និងដោះស្រាយតាមសំណើខាងលើដោយអនុគ្រោះ ។

ប្រធាននាយកដ្ឋាន

ប្រធានបទទី ៦ ៖ គំរូលិខិតសេចក្តីជូនដំណឹង

ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ជាតិ  សាសនា  ព្រះមហាក្រត្យ

ខេត្តកំពង់ចាម មន្ទីរកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ខេត្ត លេខ.....................

3

រាជធានីភ្នំពេញថ្ងៃទី....... ខែ.............. ឆ្នាំ២០១៣

មន្ទីរកសិកម្ម ................

ជំរាបមក

លោកប្រធានក្រុមសាមគ្គីចំការកៅស៊ូរដ្ឋ A ទាំងអស់

កម្មវត្ថុ ៖ ស្តីពីការចាត់តំណាងចូលរួមក្នុងការងារកំណត់ព្រំ និងវាស់វែងដីក្រុម​សាមគ្គីចំការរដ្ឋ A ទាំងអស់នៅក្នុងខេត្ត B ។

យោង ៖  សេចក្តីសំរេចលេខ.............ចុះថ្ងៃទី.........ខែ.............ឆ្នាំ.របស់ក្រសួង

  កសិកម្ម......។