បើតាមសៀវភៅវចនានុក្រមសម្ដេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត បានសរសេរថា ទឹកចិត្ដគឺជាទឹករក្សាចិត្ដដែលមាននៅក្នុងបេះដូង។ ពាក្យថាគ្រូគឺជាអ្នកដែលមានចិត្ដ្ដធ្ងន់ អ្នកដែលគួរគោរព អ្នកបង្ហាត់បង្រៀនចំណេះវិជ្ជាសិល្ប៍សាស្ដ្រផ្សេងៗទៅដល់សិស្ស។ ចុះបើពាក្យទាំងពីរនេះរួមបញ្ចូលគ្នា តើមានអត្ថន័យយ៉ាងដូចម្ដេចទៅ?
រូបភាពទស្សនាវដ្តីសុខភាពយើង
ទស្សនាវដ្ដី សុខភាពយើង បានជួបជាមួយនឹងព្រះតេជគុណមហាសុវណ្ណប្បជោត កង ណាម៉ានី ចៅអធិការវត្ដសំពៅមាស និងជាវិនយធរអនុគណខ័ណ្ឌ៧មករា ព្រះតេជគុណនឹងធ្វើការបកស្រាយអំពីប្រធានបទទឹកចិត្ដគ្រូបង្រៀន ដើម្បីឱ្យលោកអ្នកនាងកញ្ញា បានជ្រាបអំពីប្រធានបទនេះ។
ទឹកចិត្ដគ្រូបង្រៀនជាអ្វី?
ទឹកចិត្ដគ្រូបង្រៀនគឺជាសន្ដានចិត្ដដ៏ជ្រាលជ្រៅលើកិច្ចការងារទាំងឡាយដែលត្រូវបង្រៀនសិស្សដោយសេចក្ដីជ្រះថ្លា ដោយមិនប្រកាន់ពីវណ្ណៈសិស្ស។ ទាក់ទងនឹងសន្ដានចិត្ដនេះ មាតាបិតាឬគ្រូមិនខុសគ្នានោះទេ បើនៅក្នុងសៀវភៅធម៌វិញលោកបានសម្ដែងថា មាតាបិតាជាអាចារ្យទីមួយ ឬជាគ្រូទីមួយជាអ្នកបង្រៀនកូន ឬសិស្សឱ្យចេះនិយាយ ឱ្យចេះដើរ ចេះឈរ ចេះស្លៀកពាក់ គឺមាតា បិតាជាគ្រូដើម។ បន្ទាប់មកគ្រូជាអ្នកផ្ដល់ចំណេះដឹង ចំណេះវិជ្ជាទៅដល់សិស្សគេចាត់ទុកថាជាគ្រូទី២របស់សិស្ស។ ដូចនេះទឹកចិត្ដគ្រូ មិនខុសពីមាតាបិតាប៉ុន្មានទេ ដែលមានសន្ដានចិត្ដទៅលើកូន។ ផ្ដើមពាក្យថាកូនមានន័យថាគ្រូចាត់ទុកកូនសិស្សដូចជាកូនរបស់ខ្លួនដែរ ទឹកចិត្ដរបស់គ្រូមានមេត្ដា ករុណា មានព្រហ្មវិហារធម៌ចំពោះសិស្ស។ បើខ្វះព្រហ្មវិហារធម៌ ករុណាធម៌ ភារៈកិច្ច ឬកាតព្វកិច្ច របស់គ្រូក៏មិនល្អក្នុងការបង្រៀនដែរ។ មានន័យថាគ្រូត្រូវមានករុណាធម៌ចំពោះសិស្សដោយស្មោះស្ម័គ្រ ដោយមិនគិតពីវណ្ណៈរបស់សិស្សឡើយ ដូច្នេះគ្រូត្រូវស្រឡាញ់សិស្សស្មើៗគ្នា នេះជាទឹកចិត្ដរបស់គ្រូ។
តួនាទីគ្រូមានចំពោះសិស្ស
តួនាទីគ្រូមានចំពោះសិស្សមានប្រាំចំណុចគឺ ៖
1 . គ្រូត្រូវប្រៀនប្រដៅ អប់រំ ទូន្មាន ណែនាំសិស្ស ដោយទឹកចិត្ដជ្រះថ្លា និងពន្យល់សិស្សឱ្យចៀសវាងនូវអំពើផ្សេងៗដែលខុសពីច្បាប់សង្គម ច្បាប់សាលា ច្បាប់ប្រទេស។
2 . គ្រូត្រូវផ្ទេរនូវចំណេះដឹង ឬភាពឆ្លាតវៃទាំងឡាយទៅឱ្យសិស្សគ្រប់ៗគ្នា ដោយឥតលាក់លៀម ឬមិនលាក់កំណួច និងលាក់គំនិត។
3 . គ្រូត្រូវបង្រៀនសិស្សឱ្យអស់ពីសមត្ថភាព ឬចំណេះដឹងរបស់ខ្លួនដើម្បីឱ្យសិស្សបានទទួលជាធម្មតាសិស្សមិនអាចទទួលបាននូវការផ្ទេរទាំងអស់នោះទេ ដូច្នេះគ្រូត្រូវប្រឹងប្រែងយ៉ាងម៉េចឱ្យសិស្សយល់ និងចាប់យកបាន។
រូបភាពទស្សនាវដ្តីសុខភាពយើង
4 . គ្រូត្រូវចេះលើកតម្កើង និងសម្ដែងពីគុណសម្បត្ដិរបស់សិស្សនៅចំពោះមុខលោកគ្រូអ្នកគ្រូ ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យនានាជាដើម។
5 . គ្រូមានតួនាទីជាអ្នកការពារសិស្សកុំឱ្យកូនសិស្សធ្វើខុសនឹងច្បាប់សង្គម ការពាររឿងខាងក្រៅកុំឱ្យមានបញ្ហាដល់សិស្ស។
នៅពេលដែលគ្រូមានសន្ដានចិត្ដដ៏ល្អបែបនេះ សិស្សរមែងតបស្នងជូនចំពោះគ្រូវិញ។ កាតព្វកិច្ចរបស់សិស្សមានចំពោះគ្រូ រួមមានប្រាំចំណុចដែរ គឺ ៖
នៅពេលដែលគ្រូមានសន្ដានចិត្ដដ៏ល្អបែបនេះ សិស្សរមែងតបស្នងជូនចំពោះគ្រូវិញ។ កាតព្វកិច្ចរបស់សិស្សមានចំពោះគ្រូ រួមមានប្រាំចំណុចដែរ គឺ ៖
1 . ជាសិស្សត្រូវធ្វើជាសិស្សល្អ ជាសិស្សគំរូ មានន័យថាគោរពច្បាប់រដ្ឋ ច្បាប់ចរាចរណ៍ ពេលក្នុងសាលាត្រូវគោរពច្បាប់សាលា វិន័យសាលា ពេលក្នុងថ្នាក់ត្រូវគោរពលោកគ្រូអ្នកគ្រូ ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ។ ឧទាហរណ៍ ពេលដែលលោកគ្រូអ្នកគ្រូ ឬអ្នកដទៃចូលមក ជាសិស្សត្រូវក្រោកឈរ នេះជាការសម្ដែងនូវការគោរពរបស់សិស្ស។ បើតាមទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរវិញ ពេលក្រោកឈរឡើងតែងតែមានការអមដោយការលើកដៃសំពះទៀតផង។
2 . ជួយធ្វើការងារឱ្យគ្រូ ប្រសិនពីដើមវិញសិស្សភាគច្រើនទៅរៀនគឺទៅនៅជាមួយគ្រូ ប៉ុន្ដែបច្ចុប្បន្ននេះសិស្សទៅរៀនគឺ មិនមែននៅជាមួយគ្រូទេ។ ពីដើមពេលទៅរៀននៅវត្ដសិស្សត្រូវរៀន និងនៅជាមួយលោក ដូចនេះលោកគឺជាគ្រូ សិស្សត្រូវបម្រើ លោកដោយការដាំទឹកក្ដៅ ទឹកត្រជាក់ ធ្វើកិច្ចការគ្រប់បែបយ៉ាង មានន័យថាមករស់នៅជាមួយលោកដូចជាគ្រូដែរ។ ពេលចប់ពីការសិក្សា ឬវិស្សមកាលទើបសិស្សអាចត្រឡប់ទៅលំនៅដ្ឋានវិញ។
3. ត្រូវយកចិត្ដទុកដាក់ក្នុងការរៀនសូត្រ ពេលគ្រូបង្រៀនសិស្សត្រូវស្ដាប់ មិនត្រូវជជែកគ្នា ឬឡូឡាក្នុងថ្នាក់ទេ មិនត្រូវរំខានពេលគ្រូកំពុងពន្យល់នោះទេ។ គ្រូឱ្យកត់អ្វី សិស្សត្រូវយកចិត្ដទុកដាក់ក្នុងការកត់ និងស្ដាប់ ប្រសិនជារៀនមិនយល់ត្រូវចេះសួរ។ អង្គអ្នករៀនមានបួនគឺ សុ ចិ ពុ លិ។
4 . សិស្សត្រូវបម្រើគ្រូជាលក្ខណៈតូចៗ មានដូចជាគក់ច្របាច់ជាដើម។
5 . រៀនចំណេះវិជ្ជាគ្រប់បែបយ៉ាងដោយយកចិត្ដទុកដាក់ពេលគ្រូបង្រៀន សិស្សត្រូវយកចិត្ដទុកដាក់ស្ដាប់។ សិស្សត្រូវចេះគោរពច្បាប់រដ្ឋ ច្បាប់សាលា ច្បាប់សង្គម ច្បាប់គ្រួសារ ជាពិសេសត្រូវចេះឱ្យតម្លៃគ្រូ និងយកចិត្ដទុកដាក់ក្នុងការរៀនសូត្រ ដូចសុភាសិតខ្មែរបានពោលថា ចេះពីរៀន មានពីរក។
ដំបូន្មានរបស់អ្ន្នកប្រឹក្សា
ទាក់ទងនឹងដំបូន្មាននេះ ព្រះតេជគុណមានសង្ឃដីកាថា ទាំងលោកគ្រូអ្នកគ្រូត្រូវជាគ្រូដ៏ល្អរបស់សិស្ស ធ្វើយ៉ាងណាត្រូវបំពេញកាតព្វកិច្ចតួនាទីជាគ្រូ ទាំងពាក្យសំដី ទាំងកាយវិការ ត្រូវប្រើពាក្យសំដីល្អ និយាយអ្វីត្រូវតែគិតគូរជាមុនសិន។ ទាំងការនិយាយទាំងការដើរ មានន័យថា គ្រប់ឥរិយាបថ គ្រូត្រូវជាគំរូល្អ ត្រូវមានសីលធម៌ល្អ ត្រូវមានសុវជីវធម៌ ត្រូវមានគុណធម៌ ដើម្បីជាគំរូដ៏ល្អដល់សិស្ស ដើម្បីឱ្យសិស្សទទួលយកគំរូល្អពីគ្រូ។ បើសិស្សត្រូវយកចិត្ដទុកដាក់រៀនសូត្រ ព្រោះចំណេះដឹងគឺជាផ្លូវមួយដ៏ប្រសើរសម្រាប់ថ្ងៃអនាគត។ បើទៅសាលារៀន មិនមែនទៅរៀនដើម្បីបានសញ្ញាបត្រ ចប់ឌីប្លូម ចប់បាក់ឌុប ឬបានបរិញ្ញាបត្រ បានអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតនោះទេ ទៅរៀនដើម្បីធ្វើការអប់រំខ្លួនឱ្យទៅជាមនុស្សល្អ នេះជាចំណុចសំខាន់សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ មិនមែនគ្រាន់តែទៅរៀនយកចំណេះដឹងដាក់ខ្លួនដើម្បីធ្វើការងារ ដើម្បីស៊ីឈ្នួលគេ ដើម្បីទៅបម្រើគេ ដើម្បីធ្វើជាអ្នកដឹកនាំគេនោះទេ វាមិនទាន់ថាល្អនោះទេ។ ដូចពាក្យខ្មែរយើងបានចែងថា បុរសសង្ហាដោយវិជ្ជា នារីសោភាដោយចរិយា បុរសមានវិជ្ជាខ្វះចរិយាប្រៀប ដូចសុរិយាអត់មានរស្មី មានវិជ្ជាប៉ុន្ដែខ្វះចរិយា ខ្វះមារយាទ ខ្វះគុណធម៌ ខ្វះសីលធម៌ ដូចជាព្រះអាទិត្យរះមកប៉ុន្ដែអត់មានពន្លឺ។
No comments:
Post a Comment