តើគេច្រើនកសាងវត្តអារាមនៅកន្លែងណា?

វត្តអារាម ទោះបីជាកន្លែងស្ងប់សម្រាប់អ្នកបួសសម្ងំបន្ទំចិត្តជម្រះកិលេសតណ្ហា ដើម្បី​កាត់ផ្ដាច់ការជាប់ជំពាក់នឹងជីវភាពរស់នៅរបស់មនុស្ស ។ បច្ចុប្បន្ន វត្តនៅតែមាន​ទំនាក់​ទំនងជាមួយសង្គម ផ្សារភ្ជាប់នឹងសង្គមជានិច្ចកាល ។
ដូច្នេះបានជាឃើញវត្តអារាមច្រើននៅកណ្ដាលក្នុងចំណោមភូមិ ។ វត្តទាំងឡាយច្រើន​សង់នៅលើទីទួលខ្ពស់ មិនលិចទឹកនៅរដូវវស្សា ឬសង់នៅលើកំពូលភ្នំ ។​ នេះជាលក្ខណៈមួយបង្ហាញថា​ វត្តជាទីសក្ការៈ ត្រូវស្ថិតនៅទីខ្ពស់ ជាងលំនៅរបស់ប្រជារាស្រ្ដ ប្រហាក់ប្រហែលនឹងបុរាណប្រាសាទ​ ដែលគេសាងនៅលើ​កំពូលភ្នំដែរ ។ វត្តទាំងនោះមាន ៖
»វត្តសង់លើភ្នំណា យកឈ្មោះតាមភូមិនោះ ដូចជា ភ្នំស្រង់ ភ្នំសន្ទុក ភ្នំដិល ភ្នំបាធាយ ភ្នំស្អាង ភ្នំធន់មន់ ភ្នំសំពៅ ភ្នំតាម៉ៅ ។ល។
»វត្តសង់លើទីទួលណា គេដាក់ឈ្មោះតាមទីទួលនោះ ។ ឧទាហរណ៍ៈ វត្តទួលព្រេច វត្តទួលរកា វត្តទួលស្ដី ជាដើម ។
»វត្តមួយចំនួនសង់លើទីតាំងរបស់អង្គចាស់ៗពីបុរាណ ទើបយកឈ្មោះតាមអង្គនោះ ឬ ព្រះធាតុនោះ ឬតំាងនោះ ។ ឧ. វត្តអង្គប្រួច វត្តតាសូរ វត្តព្រះធាតុ វត្តតាំងក្រសាំង វត្តតាំងផ្លោត ។ល។
»បញ្ជាក់

»» តាំង គឺទួលក្នុងដងព្រៃ ដែលគេកាប់ឆ្ការកសាងជាភូមិ ឬកសាងជាវត្ត ។ ក្រៅពី​ទួល អង្គ ព្រះធាតុ តាំង វត្តអារាមត្រូវបានគេកសាងនៅកន្លែង​ផ្សេងៗទៀត​ជិតៗ​ភូមិ​​ដូចជាកន្លែងរំលិច ។ រំលិចជាអន្លង់ទឹកមានសណ្ឋានទ្រវែងទាល់ចុងដើម គ្មាន​ផ្លូវ​ទឹកហូរចេញចូលច្រើនជិតស្ទឹងជិតព្រែក ។ នៅខាងខ្ពស់គេហៅ​ក្បាលរំលិច ខាងទាបគេហៅ​ចុងរំលិច ។ រំលិចក៏ជាប្រភពទឹកមួយដែរ ។

កន្លែងមាន ក្រាំង មានខ្នារ មានព្នៀត មានរលាំង …. ។ ឧ. វត្តក្រាំងយ៉ូវ វត្តរលាំងកែន  ។

»» ក្រាំង គឺជាទួលដែលមានទីវាល គេដាក់ឈ្មោះក្រាំងទៅតាមដើមឈើដែលដុះ​នៅលើដីក្រាំងនៅ ដូចជាៈ ក្រាំងធ្នុង ក្រាំងព្នៅ ក្រាំងចេក….។

»» ខ្នារ គឺដីទួលខ្ពស់ ព័ទ្ធជុំវិញដោយត្រពាំង ឬស្រះដែលកើតឯដោយធម្មជាតិ​ ឥតមានអ្នកណាជីក ហើយគេកសាងវត្តនៅលើទីទួលនោះ ។ ឧ. វត្តខ្នារ នៅឃុំស្រឡប់ជាដើម ។ រីឯត្រពាំងដែលនៅជិតនោះ ក៏ឲ្យឈ្មោះហៅថា ត្រពាំងខ្នារជាដើម ។

»» ព្នៀត គឺដីទួលទាបៗ នៅជាប់ពីមាត់បឹងប៉ាចហាច ឬមាត់បឹងមានស្រែ​ មានព្រៃ​របោះ ។ ជួនកាលគេកសាងភូមិ កសាងវត្តនៅលើទីទួលនោះឈ្មោះថា វត្តព្នៀត ឬ ភូមិព្នៀត ….។ល។

»» រលាំង គឺទួលប៉ែកខាងខ្ពស់ជិតរំលិច ឬក្បាលរំលិច ពេលគេកសាងជាវត្តជាភូមិ​នៅទីនោះ គេឲ្យឈ្មោះភូមិ ឬវត្តតាមឈ្មោះរលាំងនោះ ។ ឧ. រលាំងគ្រើល រលាំង​ចេក រលាំងឈូក ជាដើម ។

»» គោក គឺទួលកណ្ដាលវាល ឬកណ្ដាលវាលស្រែ ឬក៏នៅកណ្ដាលទីដែលមានទឹកលិច បើគេកសាងភូមិ ឬវត្តនៅទីនោះ គេក៏ដាក់ឈ្មោះតាមគោកនោះទៅ ។ ឧ. វត្តគោកព្រីង គោកសណ្ដែក គោកត្រប់ គោកគង់ ។ល។

គេសាងវត្ត នៅទីកន្លែងផ្សេងៗទៀតដែលមានប្រភពទឹក ដូចជា លំហាច រហាល បារាយណ៍ស្ដុកជាដើម ។