ក្តាម
ក្តី ខ្យងក្តី ត្រីក្តី អណ្តើកក្តី ពស់ក្តី គឺសុទ្ធតែកំពុងអាស្រ័យ
នៅនឹងត្រពាំងតែមួយជាមួយគ្នា
ហើយទន្សាយដែលអួតថាឆ្លាតរត់លឿនរស់ក្នុងព្រៃនោះ ក៏ផឹក
ទឹកត្រពាំងដែរ ព្រោះក្តៅពេក រកសន្សើមគ្មានទេ។ នៅពេលខ្យង
កំពុងសម្អាតបាតត្រពាំងយ៉ាងបែកញើសហូរឈាមនោះសត្វទន្សាយបែរ
ជាមើលនឹងភ្នែក អង្គុយគងអន្ទាក់ខ្លា
ហើយថែមទាំងវាយប្រហារពាក្យសម្តី ដ៏គួរឲ្យឈឺចាប់។ នៅលើលោកនេះ
អ្វីដែលគួរឲ្យខ្លាចជាងគេ គឺមនុស្សល្ងង់។ នៅ
ក្នុងចំណោមមនុស្ស ល្ងង់
មានតែការងារមួយគត់ដែលមនុស្សឆ្លាតអាចធ្វើបាន គឺអង្គុយសើច
ព្រោះគ្រប់ពាក្យសម្តីរបស់យើង វាដូចជាចាក់ទឹកលើក្បាលទា
ឬដូចទឹកលើស្លឹកឈូកអ៊ីចឹង។បើអ៊ីចឹងតើត្រូវធ្វើម៉េច? បង្កគំនុំ ប្រើហិង្សាឬកម្ទេចមនុស្សដែលមានគំនិតផ្ទុយពីយើងឬ? សុទ្ធតែខុស សុទ្ធតែមិនត្រូវ តែរឿងដែលគួរធ្វើ គឺដូចសម្តីរបស់ ម៉ៅ សេទុង និយាយថា៖ «យើងមិនត្រូវស្អប់ អ្នកដែលមានគំនិតផ្ទុយពីយើងទេ ពួកគេ គឺកំពុងឈឺជំងឺនយោបាយ ហើយវិធីព្យាបាលរបស់វា គឺមានតែមួយគត់ គឺនិយាយប្រាប់ បើប្រាប់ម្តងមិនគ្រប់ ប្រាប់ ១០០ ដង បើ ១០០ ដងមិនគ្រាន់ ថែម ១ ពាន់ ដង រហូតដល់ដេក ក៏យល់សប្តិឃើញដែរ ហើយពេលគេយល់ គេនឹងងាកមកគាំទ្រយើង»។
ឆ្កែ មានតួនាទីរបស់ឆ្កែ ឆ្មាមានការងាររបស់ឆ្មា រីឯក្នុងសង្គមវិញ មនុស្សម្នាក់ៗ មានការងារ មាន នាទីផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីចូលរួមធ្វើឲ្យសង្គមរីកចម្រើន។
សម្រាប់កម្ពុជាវិញ មានកម្លាំងសង្គម ប្រាំ ដែលយើងមិនអាចមើលរំលង ឬក៏យកមួយ ចោលមួយបានឡើយ រួមមាន ៖
ទី ១.យុវជន សិស្ស និស្សិត និងបញ្ញវន្ត ដែលតំណាងឲ្យក្រុមចេះដឹង រៀនសូត្រជ្រៅជ្រះ តំណាងឲ្យកម្លាំងផ្លាស់ប្តូរតំណាងឲ្យក្តីសង្ឃឹម តំណាងឲ្យព្រះអាទិត្យសម្រាប់រះបំភ្លឺផែនដីចាស់ដ៏កំសត់មួយនេះ។ ចុះបើអំពើពុករលួយស៊ីរូងផ្ទៃក្នុងសាលាទៅហើយ តើយុវជនយើង នឹងទៅជាយ៉ាងណា?
ទី២. គ្រូបង្រៀន មន្ត្រីរាជការ ស៊ីប្រាក់ខែនគរ បម្រើរាស្ត្រ មិនមែននាំគ្នាជិះក្បាលរាស្ត្រ ធ្វើឫកដាក់អ្នកក្រ មិនស្មើភាពនោះទេ ហើយក្រុមនេះតំណាងឲ្យកម្លាំងម៉ាស៊ីនរដ្ឋ ផ្តល់ខ្យល់ដង្ហើមនគរ រៀបចំក្បាលនគរ ចុះបើគ្រូប្រាក់ខែស៊ីមិនគ្រប់ បង្រៀនផង រត់ម៉ូតូឌុបផង លក់ស្ករគ្រាប់ផង តើក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋនឹង ទៅជាយ៉ាងណា? បើរាជការមិនសមប្រកប គឺដូចជាមានកញ្ជើធ្លុះអ៊ីចឹង ទោះ រកបានប៉ុន្មាន ក៏វាមិនសល់ដែរ។
ទី៣.កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ នគរបាល ទាហាន តំណាងឲ្យ ក្រុមការពាររាស្ត្រ ការពារនគរ កុំឲ្យសត្រូវជិតឆ្ងាយយាយីក្តីសុខរាស្ត្រ បំពានច្បាប់នគរ ហើយក្នុងដៃប្រដាប់ដោយគ្រឿងសម្លាប់ជីវិត ដូចជា កាំភ្លើង… ចុះបើនគរបាល ទាហាន នោះក្លាយជាចោរវិញ នោះវាប្រាកដជាចោរស្របច្បាប់ ចុះកាំភ្លើងនៅក្នុងដៃ មិនក្លាយជាកាំភ្លើងចោរទៅហើយ? នគរមានច្បាប់នគរ តែរាស្ត្រក៏មានសិទ្ធិមិនគោរពច្បាប់នគរណាដែលមិនសមហេតុផលដែរ។
សង្គ្រាមមិនគួរធ្វើ តែសង្គ្រាមយុត្តិធម៌ ចាំបាច់ត្រូវតែធ្វើ។ ដើម្បីបានសន្តិភាព ត្រូវកសាងសន្តិភាព តែពេលខ្លះដើម្បីបានសន្តិភាព ត្រូវបង្កើតសង្គ្រាម ដើម្បីពន្លត់ជម្លោះទទួលសន្តិភាព។ រើសនគរបាល មិនមែនរើសចោរនគរពាក់ស័ក្តិបង្ហាញម៉ូដទេ ដូចនេះត្រូវតែប្រយ័ត្ន។
ទី៤. កម្មករ កសិករ អាជីវករ ពាណិជ្ជករ គឺតំណាងឲ្យក្រពះ នគរ ហើយបើចង់ឲ្យនគររីកចម្រើន ដាច់ខាតមិនអាចសម្លាប់ពួកសហគ្រិន ពួកពាណិជ្ជករបានទេ ប៉ុន្តែ ក៏មិនអាចបណ្តោយឲ្យពួកគេធ្វើអ្វីស្រេចតែចិត្តនោះដែរ វាអាចនឹងបង្កជាអំពើអនាធិបតេយ្យក្នុងការប្រកួតប្រជែងទីផ្សារ ហើយអ្នក ដែលវេទនា គឺរាស្ត្រខ្មែរ ព្រោះរកបានតិច ចំណាយច្រើន តម្លៃទំនិញឡើងកប់ពពក។
ទី៥. ព្រះសង្ឃ តំណាងឲ្យអ្នកអប់រំសីលធម៌សង្គម លើកកម្ពស់គុណធម៌ក្នុងចិត្តមនុស្ស តាមរយៈព្រះធម៌ ចុះបើសង្ឃមិនលុះក្នុង ធម៌វិន័យ ជាប់ទៅដោយកិលេស បុណ្យស័ក្តិ ឋានៈ តួនាទី និងលាភសក្ការៈ តើសីលធម៌សង្គមនឹងទៅជាយ៉ាងណា? គួរឲ្យស្តាយ! ពិតជាគួរឲ្យស្តាយ! ស្តាយដែលវត្តអារាម ត្រូវហ៊ុមព័ទ្ធដោយនយោបាយ បុគ្គលសង្ឃមួយចំនួនទ្រុស្តធម៌ ការងារគួរធ្វើមិនធ្វើ ចេះតែ នាំគ្នាធ្វើរឿងមិនគួរធ្វើ ដែលនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសសង្ឃដទៃក្នុងនគរ។
សម័យពុទ្ធកាល ព្រះពុទ្ធទ្រង់ដើរតួនាទីជាគ្រូបង្រៀន ជាអ្នកកាសែត ជាអ្នកអភិវឌ្ឍ សហគមន៍ ជាអ្នកដោះស្រាយ ជម្លោះ ជាអ្នកអភិរក្សធម្មជាតិ ជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ជាអ្នកការពារយុត្តិធម៌ ដូចនេះ នៅពេល សង្ឃអង្គណាប្រណិប័តន៍ក្នុងផ្លូវនេះ គឺគួរទទួលបានការគោរព ការសរសើរ មិនមែនការប្រមាថ មើលងាយ ដោយចាត់ទុកថា ធ្វើខុសនឹងវិន័យសាសនា ទៅតាមតែថេរដីការបស់មេសង្ឃអង្គខ្លះ ដែលធ្វើឲ្យបាយបិណ្ឌទៅជាបាយបាត្រ អង្គុយលើធម៌ សិង ឆាន់ក្នុងសាសនា បង្ហិនតែអង្ករ ពុទ្ធបរិស័ទនោះទេ។ បាត្រលោក នៅជាប់នឹងឆ្នាំងបាយរាស្ត្រ។ ទុក្ខរបស់រាស្ត្រ ជាទុក្ខរបស់សង្ឃ។ បើមិនឲ្យលោកចូលរួម តើឲ្យលោកធ្វើអ្វីវិញ?សម្រាប់ខ្ញុំ កំណែទម្រង់សាសនាគឺគួរតែជារបៀបវារៈធំ មួយរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងអាណត្តិ ទី៥ នេះ ដើម្បីលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គម និង គុណធម៌ក្នុងចិត្តរាស្ត្រពិតប្រាកដ។ សួរថា ហេតុអ្វី បានត្រូវកែ? បើកែវាទាល់តែធ្លាប់ខុស? ចុះកន្លងទៅតើមានអ្វីកើតឡើងខ្លះ ក្នុងវត្តអារាម?
អ្វីដែលខ្ញុំបានឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែកនៅក្នុងវត្តជិត ១០ ឆ្នាំ នៅវត្តមួយក្នុងរាជធានី ភ្នំពេញ គឺមានសង្ឃ អង្គខ្លះឆាន់យប់ លេងបៀក្នុងកុដិ នាំញាតិញោមស្រីៗជាកម្មករកាត់ដេរទៅលេងកុដិ ហើយប្រព្រឹត្តទង្វើផ្តេសផ្តាស មើលរឿងអាសអាភាស នាំស្រីម៉ាស្សាចូលកុដិ ពុករលួយបច្ច័យបុណ្យ។ល។ ហើយខ្ញុំចេះតែចាំមើលថា តើមេសង្ឃឬគ្រូសូត្រឆ្វេង គ្រូសូត្រស្តាំវត្តហ្នឹង ចាត់ការយ៉ាងម៉េច? តែការចាំមើល គឺអត់ប្រយោជន៍។ ផ្ទុយទៅវិញ បើសង្ឃនាំគ្នាចូលរួមបាតុកម្ម រកយុត្តិធម៌ ការពាររាស្ត្រ ការពារសហគមន៍ ប្រែក្លាយជាសត្រូវរបស់រដ្ឋ ជាចំណាប់ខ្មាំង របស់មេសង្ឃ ហើយរកកុដិគង់នៅលែងបានទៅវិញ។ នេះជាការបំផ្លាញដល់ឫសគល់មួយរបស់សង្គមខ្មែរ។
តើអ្នកណាជា អ្នកបំផ្លាញ? តើអ្នកណាត្រូវដោះស្រាយ? តើអ្នកណាត្រូវទទួលខុសត្រូវ ចំពោះមុខប្រវត្តិសាស្ត្រ? បើសាសនាដួលរលំ តើជាតិយើងអនាគតនឹងទៅជាយ៉ាងណា?
និស្សិតក្មេងវត្ត កូនអ្នកស្រែ ខេត្ត កំពង់ឆ្នាំង, សូរ សមយុទ្ធ Sosamyuth@gmail.com
ប្រភពពី ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍
No comments:
Post a Comment