Friday, December 20, 2013

ប្រវត្តិ​នៃ​ពិធីបុណ្យ​អ៊ុំ​ទូក ​ ​

ភ្នំពេញ​៖ នៅ​ខែ​ក​ក្តិ​កមាន​ពិធីបុណ្យ​ជាច្រើន ដែល​ក្នុងនោះ​មាន​ពិធីបុណ្យ​ធំៗ​ចំនួន ៣​គឺ​ពិធីបុណ្យ​ប្រណាំងទូក អកអំបុក សំពះ​ព្រះ​ខែ និង​បណ្តែតប្រទីប ដែល​គេ​តែង​រៀបចំ​ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ​នៅ ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​។ ពិធីបុណ្យ​ទាំងនេះ​គេ​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​ទន្លេចតុមុខ មាន​រយះពេល ៣​ថ្ងៃ គឺ​ចាប់ពី ថ្ងៃទី ១៤, ១៥​កើត ដល់​ថ្ងៃ ១​រោច ខែ​ក​ក្តិ​ក នៅពេល​យប់​មានការ​បណ្តែតប្រទីប​។ រីឯ​ពិធីបុណ្យ​អកអំបុក សំពះ​ព្រះ​ខែ​វិញ គេ​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​នៅ​ពាក់​កណ្តាលរាត្រី ១៥​កើត ខែ​ក​ក្តិ​ក តែប៉ុណ្ណោះ​។​ ​

យោងតាម​ឯកសារយោង​របស់​គេហ​ទំព័រ http://km.wikipedia.org បាន​ឲ្យ​ដឹងថា ពិធីបុណ្យ​អុំទូក ត្រូវបាន​គេ​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​តាំងពី​សម័យបុរាណ ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះបាទ​ជ័យ​វរ្ម័នទី​៧ ដើម្បី​រម្លឹក​ដល់​គំរូ​វីរភាព​ដ៏​អង់អាច​ក្លាហាន​របស់​កងទ័ពជើងទឹក ខ្មែរ ដែល​បាន​រំដោះទឹកដី​រួចផុត​ពី​ការជិះជាន់ របស់​ពួក​ខ្មាំងសត្រូវ​(​ពួក​ចាម​) ។ ពិធី​នេះ​បានទទួល​ការនិយម​គាំទ្រ​ពី​សំណាក់​ប្រជាពលរដ្ឋ​គ្រប់ទិសទី ហើយ​នាំគ្នា​ប្រារព្ធ​ធ្វើជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយមាន​ការប្រណាំង​ទូក​អុំ និង​ទូក​ចែវ​បុរស​-​នារី បណ្ដែតប្រទីប អកអំបុក និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ ឆ្លុះបញ្ចាំង​ពី​ជំនឿ​សាសនា​យ៉ាង​មុតមាំ ។

ក្នុងឱកាស​នោះ គេ​សង្កេតឃើញ​ប្រជាពលរដ្ឋ​មកពី​បណ្ដា​ខេត្ត ក្រុង​មួយចំនួន​យក​ទូ​កមក​ប្រណាំង​ដណ្ដើមយក​ជ័យជម្នះ ឱ្យ​ខេត្ត​របស់ខ្លួន​ទៀតផង ។ នៅ​អំឡុង​ឆ្នាំ ១១៧៧ ពួក​ចាម​បាន​លើកទ័ព​មក​ធ្វើការ​លុក​(​លុយ​) ត្រួតត្រា​ប្រទេស​កម្ពុជា​អស់​រយៈពេល​ប្រមាណ​៤​ឆ្នាំ ខណៈនោះ​ព្រះបាទ​ជ័យ​វធន (​ជ័យ​វរ្ម័នទី​៧) បានធ្វើការ​បង្រួបបង្រួម​ជាតិ ចំណាយ​ពេលវេលា​រៀបចំ​យុទ្ធសាស្ត្រ​កងទ័ព ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​ចំពោះ​ពួក​ចាម រហូត​ទទួលបាន​ជ័យជម្នះ ហើយ​ព្រះអង្គ​បាន​ឡើង​គ្រង​រាជសម្បត្តិ​ដឹកនាំ​ប្រទេសជាតិ នៅ​ឆ្នាំ​១១៨១ និង​បានធ្វើឱ្យ​ប្រទេសជាតិ​មានការ​រីកចម្រើន រុងរឿង​ដល់​កម្រិត​កំពូល​ថែម​(​ទៀត​) ។

តាម​ឯកសារ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​សិលាចារឹក នានា បាន​បញ្ជាក់ថា ព្រះបាទ​ជ័យវរ្ម័ន​ទី​៧ បាន​ឡើង​គ្រង​រាជសម្បត្តិ​នៅ​រាជធានី​សោធ​បុ​រៈ និង​រៀបចំ​កសាង​ប្រទេសជាតិ​ឡើងវិញ ដូចជា កសាង​ប្រាសាទ សាលាសំណាក់ មន្ទីរពេទ្យ ផ្លូវថ្នល់ ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ​ពាសពេញ​ផ្ទៃ​ប្រទេស ។​ ​តាមរយៈ​ចម្លាក់​នៅ​ប្រាសាទបាយ័ន គេ​សង្កេតឃើញ​មាន​ប្រាង្គ​ប្រាសាទ​មុខ​បួន​បែរ​នៅ​គ្រប់​ទិស ដែល​ធ្វើឱ្យ​អ្នកប្រាជ្ញ​ជាតិ អន្តរជាតិ​មួយចំនួន​យល់ថា "​ប្រាសាទបាយ័ន ជា​វិមាន​ទេព ក្នុង​រឿងព្រេង​និទាន​មាន​លក្ខណៈ​អច្ឆរិយ​ខ្លាំងណាស់ " ។ នៅតាម​ជញ្ជាំង​នៃ​ប្រាសាទ មាន​ចម្លាក់​ទាក់ទង​ទៅនឹង​ជីវភាព​រស់នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ទំនៀមទម្លាប់​ប្រពៃណី សាសនា សិល្បៈ កីឡា ជាពិសេស​ការធ្វើ​សឹកសង្គ្រាម​ជាមួយ​ពួក​ចាម ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​ព្រះបាទ​ជ័យ​វរ្ម័នទី​៧ ទទួលបាន​ជ័យជម្នះ​យ៉ាង​ធំធេង​តាមរយៈ​ចម្បាំង​កងទ័ពជើងទឹក ។

អ្វីដែល​គួរ​ឲ្យ​កត់សម្គាល់​នោះ គឺ​ចម្បាំង​កងទ័ពជើងទឹក ដែល​ត្រូវបាន​គេ​ឆ្លា​ក់ជាប់​នឹង​ជញ្ជាំង​យ៉ាង​ល្អ​ប្រណីត​គួរ​ឲ្យ​គយគន់ ខ្លាំងណាស់ ។ ចម្លាក់​នៃ​កងទ័ពជើងទឹក​នេះ​ត្រូវបាន​កុលបុត្រ​ខ្មែរ​ជំនាន់​ក្រោយ ចងចាំ​ពី​គុណបំណាច់​របស់​បុព្វបុរស​ខ្លួន ដែល​បាន​រំដោះទឹកដី​ឲ្យ​រួច​ពី​ការត្រួតត្រា​របស់​ខ្មាំងសត្រូវ ហើយ​នាំគ្នា​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​ពិធី​អុំទូក​រម្លឹក​គុណបំណាច់​ដ៏​ថ្លៃថ្លា នេះ​ជា​រៀងរល់​ឆ្នាំ ។

ពិធី​នេះ មាន​តាំងពី​សម័យ​មហា​អង្គរ រហូតមក ហើយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​តែង​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​ពិធី​បុណ្យអុំទូក ដើម្បី​ធ្វើការ​ប្រលង​ប្រណាំងទូក​គ្រប់​ប្រភេទ ទាំង​បុរស និង​ស្ត្រី ដែល​មកពី​គ្រប់​ខេត្ត​ក្រុង ។​ ​ចំណែក​បងប្អូន​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម ដែលមាន​ឈាមជ័រ​ដូចគ្នា ទោះបីជា​សព្វថ្ងៃនេះ​បាន​ឃ្លាតឆ្ងាយ​ពី​យើង ហើយ​រស់នៅ​ក្រោម​ការត្រួត​ត្រា​របស់​ប្រទេស​វៀតណាម យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏​ពួកគាត់​នៅតែ​រក្សា​នូវ​ទំនៀមទម្លាប់​ប្រពៃណី​ខ្មែរ​ដដែល គេ​តែងតែ​នាំគ្នា​ប្រារព្ធ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក​ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ​មិនដែល ខកខាន​នោះទេ ។ ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ​បងប្អូន​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម នៅ​ខេត្ត​ឃ្លាំង​បាន​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​ពិធី​នេះ ដើម្បី​រម្លឹក​ដល់​គំរូ​វីរភាព​របស់​កងទ័ព​ខ្មែរ​នា​សម័យ​មហានគរ ដែល​ដណ្ដើម​ជ័យជម្នះ​ពី​ពួក​ចាម ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះបាទ​ជ័យ​វរ្ម័នទី​៧ ហើយ​រៀបចំ​ប្រទេសជាតិ​ឲ្យ​មានការ​រីកចម្រើន​រុងរឿង​ដល់​កម្រិត​កំពូល ។

តាម​ឯកសារ​ស្រាវជ្រាវ​ជ្វ្រា​វ​តន្ត្រី និង​ជីវិត​របស់​អ្នកស្រី​កែវ ណា​រុំ បាន​បញ្ជាក់ថា ស្ដេច​ក្រាញ់ នៅ​កម្ពុជា​ក្រោម ស្រុក​បាសាក់​បានរៀបចំ​កងទ័ព​ជា​៣​ក្រុម ដើម្បី​ការពារ​ភូមិសាស្ត្រ​របស់ខ្លួន គឺ​១-​ទ័ពស្រួច​ហាត់​ច្បាំង​នឹង​ទូក​ដែលមាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ដូច​សព្វថ្ងៃ ។ ២-​ទ័ព​ជំនួយ​ហាត់​ច្បាំង​នឹង​ទូក​ចែវ​មាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ដូច​ទូក​សព្វថ្ងៃ​ដែរ និង ទី​៣-​ទ័ព​បាសាក់ គឺ​ទូក​ធំ​មាន​ដំបូល​ចែវ​ក្ដោង​រាង​ស្រួច​ដំបូល កាត់មុខ​ឥត​ជញ្ជាំង​សម្រាប់​ផ្ទុក​ស្បៀង​កងទ័ព ។ របៀប​បង្ហាត់​ទូក​ចម្បាំង​នេះ ស្ដេច​ក្រាញ់​នៅ​កម្ពុជា​ក្រោម តែង​ឲ្យ​មន្ត្រី​នៅក្រោម​ឱវាទ ធ្វើ​ការប្រលង​ប្រណាំងទូក​នៅ​ថ្ងៃទី​១៥​កើត ខែកត្តិក ដោយ​ឲ្យ​កេណ្ឌ​ទាហានជើងគោក និង​ជើង​ទឹក​មក​ធ្វើការ​សមយុទ្ធ​ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ រយៈពេល​មួយ​យប់​មួយថ្ងៃ និង​បាន​ក្លាយជា​ទំនៀមទម្លាប់​ដ៏ មាន​សារសំខាន់​សម្រាប់​ជនជាតិខ្មែរ ។​ ​ក្នុង​ពិធី​នេះ មានការ​លយប្រទីប ដើម្បី​ឧទ្ទិស​កុសល​ដល់​ព្រះ​គង្គា និង​ព្រះធរណី​ដែល​បាន​ផ្ដល់នូវ​សេចក្ដីសុខ​សប្បាយ ភោគផល​ក្នុង​ការងារ​កសិកម្ម របរ​ចិញ្ចឹមជីវិត​ប្រចាំថ្ងៃ ។

នៅពេល​យប់ តាម​ក្រសួង​នីមួយៗ មាន​បណ្ដែតប្រទីប​លម្អ​ទៅដោយ​ភ្លើង​ចម្រុះ​ពណ៌​គួរ​ជាទី​គយគន់ និង​បាញ់​កាំជ្រួច​ព្រោងព្រាត ដែលមាន​មនុស្សម្នា​ចូលរួម​ទស្សនា​យ៉ាងច្រើន​កុះករ បញ្ចេញ​នូវ​ស្នាមញញឹម​គ្រប់គ្នា ។ ចំណែកឯ​ពិធី​អកអំបុក និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ​ត្រូវបាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ធ្វើឡើង ដើម្បី​រម្លឹក​ដល់​ព្រះ​ពោធិសត្វ ដែល​យកកំណើត​ជា​ទន្សាយ​បាន​លះបង់​អាយុសង្ខារ​ក្នុងការ​បំពេញ​បារមី​ទាន ដល់​ឥន្ទ្រ​ព្រាហ្មណ៍​។ ការគិត​របស់​ព្រះ​ពោធិសត្វ នេះ បាន​ក្ដៅ​ដល់​ឥន្ទ្រ​ព្រាហ្មណ៍ ហើយ​ព្រះអង្គ​បាន​និយាយថា "​ជីវិត​ខ្ញុំ​នឹង​ក្ស័យ​ជាមិនខាន​ធ្វើ​ម្ដេចនឹងបាន​អាហារ​បរិភោគ​" ។

ពេលនោះ​ទន្សាយ​ពោធិសត្វ បាន​ពោលថា "​ខ្ញុំ​មានតែ​សាច់ និង​ឈាម​ត្រូវការ​ឲ្យ​ជា​ទាន បើ​អ្នក​ចង់បាន​ចូរ​រក​អុស​មក​បង្កាត់ភ្លើង​ទៅ​ចុះ ខ្ញុំ​នឹង​លោត​ចូលក្នុង​ភ្លើង​ឲ្យ​បានជា​អាហារ​បរិភោគ​" ។ ឥន្ទ្រ​ព្រាហ្មណ៍​គ្រាន់តែ​ឮដូច្នេះ ក៏​ទៅ​បង្កាត់ភ្លើង​ចំណែកឯ​ទន្សាយ ក៏​លោត​ចូល​ភ្លើង​ភ្លាម​ប៉ុន្តែ ដោយ​អំណាច​នៃ​សេចក្ដី​ជ្រះថ្លា ព្រះឥន្ទ្រ​ក៏​ហោះ​ទៅ​ទ្រ​មិន​ឲ្យ​ភ្លើង​ឆេះ​រោម​មួយ​សរសៃ​ឡើយ ។

ឃើញ​ដូច្នេះ ព្រះឥន្ទ្រ​ក៏​ហោះ​ទៅ​ឋាន​លើ យក​ថ្មកែវ​មនោសិលា​គូស​រូប ទន្សាយ​នៅក្នុង​រង្វង់​ព្រះ​ចន្ទ ជាប់​តាំងពី​នោះ​រហូតមក ហើយ​មនុស្ស​គ្រប់រូប​ឃើញ​រូប​ទន្សាយ​ច្បាស់​នៅ​ថ្ងៃ​១៥​កើត ។ ចំណែក​អ្នកស្រុក​តែង​រៀបចំ​ប្រារព្ធ​ពិធី​នេះ​ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ ដើម្បី​រម្លឹក​ដល់​ព្រះ​ពោធិសត្វ នៅតាម​វត្ត​អារាម ភូមិ​ស្រុក និង​ទីប្រជុំជន​នានា ដោយមាន​ចេក អំបុក ទឹកដូង ផ្លែឈើ ៕ ​

No comments: