ដោយមានបទពិសោធន៍ជាច្រើនក្នុងវិស័យ
សិក្សាធិការ លោកបណ្ឌិត ឯក មនោសែន
សកលវិទ្យាធិការរងនៃសាកលវិទ្យាល័យធនធានមនុស្សបានចូលរួមចែករំលែក
ជាមួយ Sabay ក្នុងប្រធានបទ ការត្រៀមខ្លួនចូលមហាវិទ្យាល័យ។
Sabay៖
ជម្រាបប្រសាសន៍ លោកបណ្ឌិត
ជាដំបូងសូមលោកមេត្តានិយាយជារួមពីទិដ្ឋភាពរបស់យុវវ័យក្រោយប្រឡង
បាក់ឌុបរួច តាមការសង្កេតរបស់លោកផ្ទាល់ចា៎?
បណ្ឌិត៖ បាទ! ទោះបីជាមិនសូវមានពេលច្រើនអង្កេតឲ្យបានទូលំទូលាយ តែយើងឃើញថា មានពីរជំពូក។ និស្សិតខ្លះ គាត់បានសម្រេចចិត្ត ដាក់ចិត្តថា ជាប់ឬមិនជាប់គាត់ត្រូវតែបន្តថ្នាក់មហាវិទ្យាល័យ ខ្ញុំមានន័យថា គាត់បានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេច ព្រោះដូចយើងដឹងស្រាប់ហើយ ទោះបីជាធ្លាក់ក៏អាចរៀនបរិញ្ញាបត្ររងបានដែរ ខណៈដែលនិស្សិតមួយក្រុមទៀត បែរជារង់ចាំកំណត់វាសនាក្រោយការចេញលទ្ធផល ហើយមានអ្នកខ្លះមិនទាន់ខ្វល់ខ្វាយអ្វីទាំងអស់គិតតែពីដើរ កម្សាន្ត ជប់លៀងសប្បាយនៅឡើយនោះ។
Sabay៖ ជាទូទៅ និស្សិតភាគច្រើនតែងមិនធ្វើអ្វីទាំងអស់ក្រោយថ្ងៃបញ្ចប់ការប្រឡង ដោយចាំអ៊ុតលទ្ធផលសិន។ តើចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតយល់បែបណាដែរ?
បណ្ឌិត៖ សម្រាប់ខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំយល់ថា ការចាំអ៊ុតលទ្ធផលក៏ជាការចាំបាច់មួយសម្រាប់ពួកគាត់ដែរ។ ហេតុអ្វីបានថាល្អ? ព្រោះតាមខ្ញុំដឹងឆ្នាំនេះ ក្រសួងមានផ្ដល់អាហារូបករណ៍ច្រើន (ដូចជាជាង៤០០០ កន្លែង) និងនៅមានអាហារូបករណ៍កន្លែងផ្សេងៗទៀត។ អីចឹងហើយ ទើបពួកគាត់រង់ចាំអ៊ុតថាតើគាត់បាននិទ្ទេសអ្វី? កាលណាគាត់ដឹងពីនិទ្ទេសរបស់ខ្លួន និងដឹងលទ្ធផលអាហារូបករណ៍រដ្ឋហើយ ទើបពួកគាត់មានការសម្រេចចិត្តមួយបាន។ នេះជារឿងត្រឹមត្រូវមួយ តែទន្ទឹមនឹងនោះ ក៏យើងឃើញថាមាននិស្សិតមួយចំនួនបែរបណ្ដែតបណ្ដោយខ្លួន មិនខ្វល់ឬក៏ធ្វើការសម្រេចចិត្តដែលនាំឲ្យមានផលមិនល្អសម្រាប់ ខ្លួនទៅវិញ។
Sabay៖ លោកបណ្ឌិតអាចចែករំលែកបានទេថា តើយុវវ័យគួរធ្វើអ្វីខ្លះក្រោយការប្រឡងនោះ?
បណ្ឌិត៖ មានទិដ្ឋភាពពីរកើតឡើង។ មានប្អូនខ្លះ គាត់បានសម្រេចចិត្តទៅរៀនជំនាញខ្លីណាមួយ ដែលចំណាយពេលតិច ឬថវិកាតិច ដើម្បីបង្កើតអាជីពណាមួយសម្រាប់ជីវិត ព្រោះគាត់គិតថាគាត់គ្មានលទ្ធភាពបន្តការសិក្សាថ្នាក់ មហាវិទ្យាល័យ ដោយឡែកមានប្អូនខ្លះ គាត់បានសម្រេចចិត្តមកបន្តយកជំនាញពិតប្រាកដមួយនៅថ្នាក់ ឧត្ដមសិក្សា។ ចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំយល់ថា ពួកគាត់ធ្វើអ្វីធ្វើចុះ សុំតែកុំបង្ហិនប្រាក់ និងពេលវេលាជាមួយអ្វីដែលមិនច្បាស់លាស់ ដែលអាចនាំទៅរកសេចក្ដីវិនាសនិងប៉ះពាល់ដល់អនាគតរបស់ខ្លួន។
Sabay៖ លោកបណ្ឌិតលើកឡើងនេះគឺមានន័យសំដៅច្រើនទៅអ្នកជាប់ ចុះប្រសិនបើក្រោយការប្រឡង យុវជននោះមិនមានសង្ឃឹមថា ខ្លួនជាប់វិញ តើពួកគេគួរធ្វើអ្វីខ្លះ?
បណ្ឌិត៖ ខ្ញុំសូមជម្រាបអីចេះ! អ្នកដែលប្រឡងធ្លាក់បាក់ឌុបនេះ មានន័យថាអ្នកដែលធ្លាក់កម្រិតចំណេះដឹងទូទៅ ដូចនេះគាត់មានលក្ខខណ្ឌពីរ ទី១ អ្នកខ្លះគាត់ត្រូវរៀនឡើងវិញ រហូតប្រឡងបានសញ្ញាប័ត្របាក់ឌុប ទើបបន្តការសិក្សានៅថ្នាក់មហាវិទ្យាល័យ ឯអ្នកខ្លះក៏អាចមករៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររងសិន និងអាចបន្តថ្នាក់បរិញ្ញាបត្របានដូចគ្នា គ្រាន់តែតាមយោបល់ខ្ញុំ ការមករៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររង វាចំណេញពេលសម្រាប់គាត់ ហើយមិនមែនមានន័យថា គាត់អត់មានសញ្ញាប័ត្របាក់ឌុប ហើយមករៀនមិនកើតទេ ជាក់ស្ដែងតាមបទពិសោធន៍នៅសាលាខ្ញុំគឺ មាននិស្សិតដែលគាត់ធ្លាក់បាក់ឌុប តែគាត់អាចចាប់យកជំនាញបរិញ្ញាបត្ររងពូកែ និងអាចរកការងារធ្វើបានទៀត។ ខ្ញុំចង់បន្ថែមមួយទៀតសម្រាប់អ្នក ដែលធ្លាក់និងទៅរៀនសងវិញដើម្បីប្រឡងឲ្យជាប់នោះ តើប្រាកដឬអត់ថាទៅរៀនដោយយកចិត្តទុកដាក់ មានអារម្មណ៍និងប្រឹងប្រែងរៀនឲ្យជាប់នោះទេ? ដូចនេះ ការបង្កើតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររងនេះ ក៏ល្អប្រសើរដែរសម្រាប់អ្នកប្រឡងធ្លាក់ តែក៏មិនមែន សម្រាប់ឲ្យយុវជនគិតថា មិនបាច់ប្រឹងប្រែង ក៏អាចរៀនមហាវិទ្យាល័យដូចគេបាននោះទេ គឺនេះគ្រាន់តែជាការបង្កឱកាសឲ្យនិស្សិតមានជម្រើសនិងអាចសិក្សា បានតាមលទ្ធភាព សមត្ថភាពប៉ុណ្ណោះ។
Sabay៖ មានអាណាព្យាបាលមួយចំនួន មិនមានបំណងឲ្យកូនស្រីមកបន្តការសិក្សានៅឆ្ងាយផ្ទះ ឬមានអាណាព្យាបាល ខ្លះនៅតែមានគំនិតថាកូនស្រីជាប់ត្រឹមបាក់ឌុប គឺជារឿងប្រសើរហើយ មិនបាច់រៀនតទៀតក៏បានដែរ។ ត្រង់នេះតើលោកបណ្ឌិតមានអ្វីថ្លែងទៅកាន់ពួកគាត់?
បណ្ឌិត៖ ទាំងនេះជាកត្តាបរិបទសង្គមខ្មែរយើង តែយើងឃើញថា ឥឡូវមានការកែប្រែល្អច្រើនជាងមុន មានការផ្លាស់ប្ដូរប្លែកច្រើន តែក៏នៅតែមានគ្រួសារខ្លះមិនបានបង្កលក្ខណៈឲ្យកូនស្រីបានបន្ត ការសិក្សា ដោយគាត់មានហេតុផលខ្លាចកូន ទៅរៀនឆ្ងាយងាយចាញ់បោកគេជាដើម។ ប្រសិនបើគាត់គិតបែបនេះមានន័យថា គាត់បានផ្ដល់ជម្រើសដល់កូនរបស់គាត់ថាអន់ គាត់គិតថាកូនស្រីមិនអាចប្រឈមមុខបាន គាត់គិតថាកូនគាត់ចាញ់បោកគេ តែហេតុអ្វីបានជាគាត់មិនបានជឿជាក់លើកូនរបស់គាត់ មិនព្រមផ្ដល់ឱកាសធំឲ្យកូន។ ខ្ញុំសូមលើកយកពាក្យស្លោកមួយមកបញ្ជាក់គឺ “បើចង់ឲ្យអនាគតប្រទេសជាតិមួយរីកចម្រើន(ខ្លាំង) ត្រូវឲ្យយុវជនខ្លាំង” ហើយដើម្បីឲ្យយុវជនខ្លាំង ត្រូវផ្ដល់លក្ខខណ្ឌបីឲ្យយុវជន ទី ១ ចំណេះដឹងល្អ ទី ២ សុខភាពល្អ និងទី៣ ផ្ដល់នូវសិល្បៈនៃការរស់នៅ ការសេពគប់ត្រូវ សម្រាប់យុវជន។ ដូចគ្នាដែរបើយើងប្រៀបធៀបទៅគ្រួសារមួយដែលខ្លាំងបាន លុះត្រាតែកូនខ្លាំងទាំងបីចំណុចនេះដែរ ហើយតើកូននោះខ្លាំងបានលុះត្រាតែយ៉ាងម៉េច? គឺលុះត្រាតែ ជ្រើសរើសជំនាញត្រូវ សេពគប់ត្រូវ និងរៀនត្រូវ!។
Sabay ៖ សម្រាប់ការជ្រើសរើសមុខវិជ្ជាសិក្សាក៏ជាបញ្ហាប្រឈមខណៈដែលមាន និស្សិតជាច្រើនបានសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសតាមគ្នា ជ្រើសរើសសាលាដែលជិត សាលាដែលមានតម្លៃថោកជាដើម។ល។ តើក្នុងនាមលោកបណ្ឌិតជាគណៈគ្រប់គ្រងគ្រឹះស្ថានមួយរូប និងជាបុគ្គលដែលមានបទពិសោធន៍ច្រើនជុំវិញវិស័យអប់រំយល់ថា ទាំងអស់នេះមានផលប៉ះពាល់បែបណាខ្លះដល់យុវជន?
បណ្ឌិត៖ បាទ! ពិតប្រាកដណាស់ យើងឃើញហើយថា សិស្សឬក៏អាណាព្យាបាលសិស្សមួយចំនួនគាត់រង់ចាំថាតើជាប់ឬធ្លាក់ ហើយបើគាត់ជាប់ គាត់នឹងបន្តរង់ចាំលទ្ធផលអាហារូបករណ៍រដ្ឋទៀត ។ បើជាប់គាត់រៀន បើមិនជាប់ទើបគាត់ដើរប្រឡងតាមមហាវិទ្យាល័យផ្សេងៗ។ ការប្រឡងនេះ គឺបើជាប់មួយណារៀនមួយហ្នឹង មានន័យថាគាត់អត់មានបានកំណត់គោលដៅមួយនៅឡើយ។ តែត្រង់ចំណុចនេះ ក៏អាចមកពីកត្តាជីវភាពដែរ។ តែគាត់មិនបានគិតថា ការជ្រើសរើសជំនាញ គឺជាការជ្រើសរើសអាជីពឬមុខរបរដែលគាត់ត្រូវរស់នៅជាមួយអស់មួយ ជីវិតទេ។ ចំពោះខ្ញុំ បើសិនជាជីវភាពមិនអំណោយផល គាត់គួរតែផ្អាកមួយរយៈស្វែងរកប្រាក់ដើម្បីបានរៀនជំនាញដែលពេញ ចិត្ត រៀនកន្លែងដែលយើងចង់ ទើបជាការប្រសើរ ជៀសវាងការធ្វើការខុសជំនាញដែលជាគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់ខ្លួន។
Sabay៖ តើយុវវ័យធ្វើបែបណាទើបដឹងថាគ្រឹះស្ថានណាល្អជាងគ្រឹះស្ថានណាចា៎?
បណ្ឌិត៖ ក្នុងការជ្រើសរើសគ្រឹះស្ថានដែលល្អ គឺយើងត្រូវពិចារណាស្វែងរកព័ត៌មានមួយចំនួនជាចាំបាច់ដូចជា ១. តើសាលានោះ គ្រឹះស្ថាននោះមានច្បាប់ទទួលស្គាល់ មានចុះបញ្ជីត្រឹមត្រូវដែរឬទេ? ២. តើគ្រឹះស្ថាននោះដំណើរការណ៍បានរយៈពេលប៉ុន្មានហើយ ហើយការដំណើរការណ៍កន្លងមកនេះ រីកចម្រើនឬយ៉ាងណា? តើគ្រឹះស្ថាននោះមានបានឆ្លងកាត់ការចុះត្រួតពិនិត្យនិងទទួល ស្គាល់ពីគណៈកម្មការទទួលស្គាល់គុណភាពអប់រំនៅកម្ពុជាទេ? ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់យ៉ាងម៉េចដែរ? តើនិស្សិតដែលធ្លាប់សិក្សានៅទីនោះចេញមកវិញគេទទួលស្គាល់ទេ? មានទីផ្សារការងារទេ? តើកម្មវិធីសិក្សាត្រឹមត្រូវទៅនឹងមុខជំនាញឬទេ? តើបញ្ហាគ្រូដែលបណ្ដុះបណ្ដាលហ្នឹងរបៀបម៉េចដែរ? ពិនិត្យទៅលើព័ត៌មានរបស់សាលានោះ តើធ្លាប់មានរឿងអាស្រូវមិនល្អទេ? អាចប៉ះពាល់ដល់សង្គមទេ? ហើយដូចថ្មីៗនេះមានការផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្ដាញព័ត៌មាន ពីស្ថាប័នរបស់ខ្លួន សួរថាតើការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មនេះមានទិដ្ឋាការពីក្រសួងអប់រំដែរឬ ទេ? (កន្លងមកមានករណីបែបនេះ) ប្រសិនបើមិនមានទិដ្ឋាការទេ គឺមានន័យថារាល់ព័ត៌មាន(មានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ មានអាហារូបករណ៍…) នោះមិនបានឆ្លងកាត់ការត្រួតពិនិត្យ ទាំងរូបភាព សំឡេង…ហើយព័ត៌មាននោះក៏មិនអាចទុកចិត្តនិងទទួលយកបានដែរ។ ទាំងអស់នោះហើយជាកត្តានិស្សិតត្រូវពិចារណា មុនសម្រេចចិត្តចូលមហាវិទ្យាល័យមួយ។ ខ្ញុំបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើគាត់បានជាជ្រុលជ្រើសរើសខុសទៅហើយនោះ គាត់គួរតែផ្លាស់ប្ដូរចេញទៅជាការប្រសើរឡើងវិញ។
Sabay ៖ និយាយដល់ចំណុចនេះ តើក្នុងទស្សនៈលោកបណ្ឌិតផ្ទាល់ លោកយល់យ៉ាងណាដែរពីគ្រឹះស្ថានសិក្សានៅតាមខេត្ត និងនៅភ្នំពេញ?
បណ្ឌិត៖ នេះជាការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំដោយមិនមែន និយាយវាយប្រហារទៅលើគ្រឹះស្ថានណាមួយឡើយ គឺបើយើងនិយាយដល់ចំណុចនេះយើងគួរពិចារណាថា ការសិក្សាមិនមែនមានតែជំនាញមួយមុខទេ គឺមានន័យថាទាំងជំនាញដែលយើងជ្រើសរើស និងជំនាញជីវិត ដែលសំដៅលើការសម្របនឹងសង្គម ការសេពគប់ ទំនាក់ទំនងជាដើម ហើយសួរថាបើគាត់ទៅរៀននៅសាលាក្បែរផ្ទះ តើគាត់អាចទទួលបានអ្វីខ្លះក្រៅពីមុខជំនាញនោះ? យើងដឹងស្រាប់ហើយថា ប្រភពព័ត៌មាន ឱកាសការងារ ការប្រជុំមនុស្ស(នាំមកជាមួយវប្បធម៌ សិល្បៈនៃការរស់នៅ…) គឺមានតែនៅទីក្រុងទេ។ មនុស្ស២៤ខេត្តក្រុងមកជួបគ្នា ហើយបរិយាកាសនៅទីក្រុងគឺខុសគ្នាណាស់ជាមួយនៅខេត្ត អ្នកនៅទីក្រុងមានឱកាសច្រើន អ្នករស់នៅទីក្រុងគឺអ្នករស់នៅក្នុងតំបន់ដែលប្រកួតប្រជែង ជាកន្លែងបន្ស៊ាំ ជាកន្លែងដែលអ្នកអាចបង្កើតភាពខ្លាំង ពង្រឹងសមត្ថភាព ដោយការរស់នៅក្នុងតំបន់សំបូរបែប ជាប្រជុំនៃទីផ្សារ ក្រុមហ៊ុន ស្ថាប័នដែលនាំមកឱកាសការងារទៀតផង។ ជារួមយើងមើល ទាំងចំណេះដឹងសង្គម ពិបាករកគ្រូល្អទៅឧទ្ទេសនាមនៅតាមខេត្តណាស់ ហើយពេលចប់ទៀតសោត តើទៅចុះកម្មសិក្សានៅឯណា? ពិបាករកការងារ បើយើងប្រៀបធៀបនៅភ្នំពេញ។ ចំណុចទាំងនេះ អាណាព្យាបាល និងនិស្សិតអាចពិចារណាមើល ថ្លឹងថ្លែងនឹងហេតុផល សេដ្ឋកិច្ច ហេតុផលកូនស្រីមិនគួរទៅឆ្ងាយផ្ទះ ឬហេតុផលការសម្រេចចិត្តតាមគ្នាជាដើម។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ការលើកឡើងទាំងនេះ គ្រាន់ជាការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំ ដោយមិនសំដៅនិយាយវាយប្រហារចំពោះគ្រឹះស្ថានណាមួយឡើយ។
Sabay៖
តើយុវវ័យគួរធ្វើបែបណាទើបដឹងថាមុខជំនាញណាមួយត្រូវនឹងខ្លួន?
សូមលោកបណ្ឌិតជួយលើកជាឧទាហរណ៍ដើម្បីឲ្យយុវវ័យបានយល់ច្បាស់ផង
ចា៎!
បណ្ឌិត៖ ដូចខ្ញុំបានបញ្ជាក់ខាងលើម្ដងហើយថា ការរើសជំនាញគឺជាការជ្រើសរើសមុខរបរមួយសម្រាប់ជីវិត មានន័យថាប្រសិនជាអ្នកជ្រើសរើសខុសឬជ្រើសរើសជំនាញដែលអ្នកមិនពេញ ចិត្ត វាស្មើនឹងអ្នកត្រូវធ្វើការនូវមុខរបរឬការងារដែលអ្នកមិនពេញ ចិត្តនេះអស់មួយជីវិត។ ក្នុងការជ្រើសរើសជំនាញនេះ គឺខ្ញុំសុំបញ្ជាក់បន្តិចថា យើងត្រូវសិក្សាពីមុខជំនាញនេះ សម្រាប់បួនឆ្នាំទៅមុខទៀត (មានទីផ្សារការងារទេនៅពេលរៀនចប់) ហើយជំនាញនេះត្រូវជាមួយនិស្ស័យរបស់អ្នក និងជាពិសេស គឺសិក្សាពីលក្ខខណ្ឌសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនយើង តែសម្រាប់ចំណុចនេះ មិនមែនជាបញ្ហាចោទទេសម្រាប់និស្សិតឆ្នាំ២០១១នេះ ព្រោះដោយសារតែក្រសួងអប់រំបាននិងកំពុងតែធ្វើដំណើរលើផ្លូវដែល ត្រឹមត្រូវមួយ ដោយបានបង្រួមផ្លូវ បង្កភាពងាយស្រួលដល់និស្សិតបែងចែកមុខជំនាញសិក្សាតាំងពីថ្នាក់ វិទ្យាល័យយ៉ាងច្បាស់លាស់គឺមុខវិជ្ជាពិត និងសង្គម។ កត្តានេះក៏ជាចំណុចមួយតម្រង់ផ្លូវនិស្សិតក្នុងការជ្រើសរើសមុខ ជំនាញសិក្សាបន្តថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សា។ “មិនមែនលឺតែគេថាល្អ ក៏រៀនតាមគេទេ សំខាន់ផ្ទៀងផ្ទាត់នឹងនិស្ស័យខ្លួនយើង សមត្ថភាពយើង…!”
Sabay៖ តើយុវវ័យ(ជាពិសេសយុវវ័យមកពីជនបទ) អាចស្វែងរកព័ត៌មានពីការសិក្សានេះតាមរយៈអ្វីខ្លះ ព្រោះជាទូទៅពួកគេតែងជួបបញ្ហាខ្វះប្រភពព័ត៌មាន?
បណ្ឌិត៖ ខ្ញុំសោកស្ដាយណាស់ដែលនៅសង្គមខ្មែរ និស្សិតឬក៏យុវវ័យហាក់នៅមានគម្លាតឆ្ងាយពីប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក។ ជាទូទៅ បច្ចេកវិជ្ជាអេឡិចត្រូនិកតែងតែផ្ដល់គ្រប់ព័ត៌មានដល់ពួកគាត់ តែក្នុងករណីនេះ ក៏តម្រូវឲ្យគាត់មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយមិត្តភ័ក្ដិឲ្យបានច្រើន ជាពិសេសនិស្សិតជំនាន់មុនដែលធ្លាប់រៀននៅគ្រឹះស្ថាននោះ ព្យាយាមស្គាល់គ្រូបង្រៀនតាមសាកលវិទ្យាល័យ និងមួយទៀតត្រូវចុះស៊ើបសួរនិងប្រៀបធៀបគ្នារវាងសាកលវិទ្យាល័យទាំង នោះ។
Sabay៖ ចុងក្រោយលោកបណ្ឌិតមានអ្វីបន្ថែមទៀតទៅកាន់យុវវ័យ ក្រៅពីអ្វីដែលបានលើកឡើងខាងលើចា៎?
បណ្ឌិត៖ បាទជាចុងក្រោយខ្ញុំសូមក្រើនរំលឹកដល់ និស្សិត ប្អូនៗដែលកំពុងត្រៀមខ្លួនបន្តអនាគតថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សា ត្រូវតែប្រាកដក្នុងចិត្តថាខ្លួនឯងចង់បានអ្វី? ហើយសូមកុំធ្វើការសម្រេចចិត្តណាមួយដែលគ្មានមូលដ្ឋានត្រឹមត្រូវ គ្មានការពិចារណាឡើយ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា “តម្លៃ! ប្រាកដជាបញ្ជាក់ពីគុណភាព” ដូចនេះ សូមជ្រើសរើសកន្លែងដែលត្រឹមត្រូវ ទោះបីជាសាលានោះមានតម្លៃថ្លៃ ឬវិន័យតឹងតែងក៏ដោយ និស្សិតត្រូវទ្រាំនឹងការលំបាកក្នុងរយៈពេលខ្លី ប្រសើរជាងលំបាកក្នុងរយៈពេលវែង។ បាទ សូមអរគុណ! សូមជម្រាបលា!
Sabay៖ សូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះលោកបណ្ឌិត ដែលបានចំណាយពេល និងបានចូលរួមចែករំលែកនូវមតិ និងបទពិសោធន៍ល្អៗជាច្រើនទៅដល់យុវជន ជាពិសេសអ្នកដែលកំពុងត្រៀមខ្លួនចូលមហាវិទ្យាល័យ។ សូមជូនពរលោកបណ្ឌិតជួបនឹងសំណាងល្អ ទន្ទឹមនឹងនេះ Sabay សង្ឃឹមថា ការចែករំលែកថ្ងៃនេះ នឹងក្លាយជាព័ត៌មានសំខាន់ និងមានប្រយោជន៍សម្រាប់ការសម្រេចចិត្តក្នុងការសិក្សានិងអភិវឌ្ឍ ជីវិតយុវវ័យឆ្ពោះទៅរកភាពជោគជ័យ៕
Sabay៖
ជម្រាបប្រសាសន៍ លោកបណ្ឌិត
ជាដំបូងសូមលោកមេត្តានិយាយជារួមពីទិដ្ឋភាពរបស់យុវវ័យក្រោយប្រឡង
បាក់ឌុបរួច តាមការសង្កេតរបស់លោកផ្ទាល់ចា៎?បណ្ឌិត៖ បាទ! ទោះបីជាមិនសូវមានពេលច្រើនអង្កេតឲ្យបានទូលំទូលាយ តែយើងឃើញថា មានពីរជំពូក។ និស្សិតខ្លះ គាត់បានសម្រេចចិត្ត ដាក់ចិត្តថា ជាប់ឬមិនជាប់គាត់ត្រូវតែបន្តថ្នាក់មហាវិទ្យាល័យ ខ្ញុំមានន័យថា គាត់បានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេច ព្រោះដូចយើងដឹងស្រាប់ហើយ ទោះបីជាធ្លាក់ក៏អាចរៀនបរិញ្ញាបត្ររងបានដែរ ខណៈដែលនិស្សិតមួយក្រុមទៀត បែរជារង់ចាំកំណត់វាសនាក្រោយការចេញលទ្ធផល ហើយមានអ្នកខ្លះមិនទាន់ខ្វល់ខ្វាយអ្វីទាំងអស់គិតតែពីដើរ កម្សាន្ត ជប់លៀងសប្បាយនៅឡើយនោះ។
Sabay៖ ជាទូទៅ និស្សិតភាគច្រើនតែងមិនធ្វើអ្វីទាំងអស់ក្រោយថ្ងៃបញ្ចប់ការប្រឡង ដោយចាំអ៊ុតលទ្ធផលសិន។ តើចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិតយល់បែបណាដែរ?
បណ្ឌិត៖ សម្រាប់ខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំយល់ថា ការចាំអ៊ុតលទ្ធផលក៏ជាការចាំបាច់មួយសម្រាប់ពួកគាត់ដែរ។ ហេតុអ្វីបានថាល្អ? ព្រោះតាមខ្ញុំដឹងឆ្នាំនេះ ក្រសួងមានផ្ដល់អាហារូបករណ៍ច្រើន (ដូចជាជាង៤០០០ កន្លែង) និងនៅមានអាហារូបករណ៍កន្លែងផ្សេងៗទៀត។ អីចឹងហើយ ទើបពួកគាត់រង់ចាំអ៊ុតថាតើគាត់បាននិទ្ទេសអ្វី? កាលណាគាត់ដឹងពីនិទ្ទេសរបស់ខ្លួន និងដឹងលទ្ធផលអាហារូបករណ៍រដ្ឋហើយ ទើបពួកគាត់មានការសម្រេចចិត្តមួយបាន។ នេះជារឿងត្រឹមត្រូវមួយ តែទន្ទឹមនឹងនោះ ក៏យើងឃើញថាមាននិស្សិតមួយចំនួនបែរបណ្ដែតបណ្ដោយខ្លួន មិនខ្វល់ឬក៏ធ្វើការសម្រេចចិត្តដែលនាំឲ្យមានផលមិនល្អសម្រាប់ ខ្លួនទៅវិញ។
Sabay៖ លោកបណ្ឌិតអាចចែករំលែកបានទេថា តើយុវវ័យគួរធ្វើអ្វីខ្លះក្រោយការប្រឡងនោះ?
បណ្ឌិត៖ មានទិដ្ឋភាពពីរកើតឡើង។ មានប្អូនខ្លះ គាត់បានសម្រេចចិត្តទៅរៀនជំនាញខ្លីណាមួយ ដែលចំណាយពេលតិច ឬថវិកាតិច ដើម្បីបង្កើតអាជីពណាមួយសម្រាប់ជីវិត ព្រោះគាត់គិតថាគាត់គ្មានលទ្ធភាពបន្តការសិក្សាថ្នាក់ មហាវិទ្យាល័យ ដោយឡែកមានប្អូនខ្លះ គាត់បានសម្រេចចិត្តមកបន្តយកជំនាញពិតប្រាកដមួយនៅថ្នាក់ ឧត្ដមសិក្សា។ ចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំយល់ថា ពួកគាត់ធ្វើអ្វីធ្វើចុះ សុំតែកុំបង្ហិនប្រាក់ និងពេលវេលាជាមួយអ្វីដែលមិនច្បាស់លាស់ ដែលអាចនាំទៅរកសេចក្ដីវិនាសនិងប៉ះពាល់ដល់អនាគតរបស់ខ្លួន។
Sabay៖ លោកបណ្ឌិតលើកឡើងនេះគឺមានន័យសំដៅច្រើនទៅអ្នកជាប់ ចុះប្រសិនបើក្រោយការប្រឡង យុវជននោះមិនមានសង្ឃឹមថា ខ្លួនជាប់វិញ តើពួកគេគួរធ្វើអ្វីខ្លះ?
បណ្ឌិត៖ ខ្ញុំសូមជម្រាបអីចេះ! អ្នកដែលប្រឡងធ្លាក់បាក់ឌុបនេះ មានន័យថាអ្នកដែលធ្លាក់កម្រិតចំណេះដឹងទូទៅ ដូចនេះគាត់មានលក្ខខណ្ឌពីរ ទី១ អ្នកខ្លះគាត់ត្រូវរៀនឡើងវិញ រហូតប្រឡងបានសញ្ញាប័ត្របាក់ឌុប ទើបបន្តការសិក្សានៅថ្នាក់មហាវិទ្យាល័យ ឯអ្នកខ្លះក៏អាចមករៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររងសិន និងអាចបន្តថ្នាក់បរិញ្ញាបត្របានដូចគ្នា គ្រាន់តែតាមយោបល់ខ្ញុំ ការមករៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររង វាចំណេញពេលសម្រាប់គាត់ ហើយមិនមែនមានន័យថា គាត់អត់មានសញ្ញាប័ត្របាក់ឌុប ហើយមករៀនមិនកើតទេ ជាក់ស្ដែងតាមបទពិសោធន៍នៅសាលាខ្ញុំគឺ មាននិស្សិតដែលគាត់ធ្លាក់បាក់ឌុប តែគាត់អាចចាប់យកជំនាញបរិញ្ញាបត្ររងពូកែ និងអាចរកការងារធ្វើបានទៀត។ ខ្ញុំចង់បន្ថែមមួយទៀតសម្រាប់អ្នក ដែលធ្លាក់និងទៅរៀនសងវិញដើម្បីប្រឡងឲ្យជាប់នោះ តើប្រាកដឬអត់ថាទៅរៀនដោយយកចិត្តទុកដាក់ មានអារម្មណ៍និងប្រឹងប្រែងរៀនឲ្យជាប់នោះទេ? ដូចនេះ ការបង្កើតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររងនេះ ក៏ល្អប្រសើរដែរសម្រាប់អ្នកប្រឡងធ្លាក់ តែក៏មិនមែន សម្រាប់ឲ្យយុវជនគិតថា មិនបាច់ប្រឹងប្រែង ក៏អាចរៀនមហាវិទ្យាល័យដូចគេបាននោះទេ គឺនេះគ្រាន់តែជាការបង្កឱកាសឲ្យនិស្សិតមានជម្រើសនិងអាចសិក្សា បានតាមលទ្ធភាព សមត្ថភាពប៉ុណ្ណោះ។
Sabay៖ មានអាណាព្យាបាលមួយចំនួន មិនមានបំណងឲ្យកូនស្រីមកបន្តការសិក្សានៅឆ្ងាយផ្ទះ ឬមានអាណាព្យាបាល ខ្លះនៅតែមានគំនិតថាកូនស្រីជាប់ត្រឹមបាក់ឌុប គឺជារឿងប្រសើរហើយ មិនបាច់រៀនតទៀតក៏បានដែរ។ ត្រង់នេះតើលោកបណ្ឌិតមានអ្វីថ្លែងទៅកាន់ពួកគាត់?
បណ្ឌិត៖ ទាំងនេះជាកត្តាបរិបទសង្គមខ្មែរយើង តែយើងឃើញថា ឥឡូវមានការកែប្រែល្អច្រើនជាងមុន មានការផ្លាស់ប្ដូរប្លែកច្រើន តែក៏នៅតែមានគ្រួសារខ្លះមិនបានបង្កលក្ខណៈឲ្យកូនស្រីបានបន្ត ការសិក្សា ដោយគាត់មានហេតុផលខ្លាចកូន ទៅរៀនឆ្ងាយងាយចាញ់បោកគេជាដើម។ ប្រសិនបើគាត់គិតបែបនេះមានន័យថា គាត់បានផ្ដល់ជម្រើសដល់កូនរបស់គាត់ថាអន់ គាត់គិតថាកូនស្រីមិនអាចប្រឈមមុខបាន គាត់គិតថាកូនគាត់ចាញ់បោកគេ តែហេតុអ្វីបានជាគាត់មិនបានជឿជាក់លើកូនរបស់គាត់ មិនព្រមផ្ដល់ឱកាសធំឲ្យកូន។ ខ្ញុំសូមលើកយកពាក្យស្លោកមួយមកបញ្ជាក់គឺ “បើចង់ឲ្យអនាគតប្រទេសជាតិមួយរីកចម្រើន(ខ្លាំង) ត្រូវឲ្យយុវជនខ្លាំង” ហើយដើម្បីឲ្យយុវជនខ្លាំង ត្រូវផ្ដល់លក្ខខណ្ឌបីឲ្យយុវជន ទី ១ ចំណេះដឹងល្អ ទី ២ សុខភាពល្អ និងទី៣ ផ្ដល់នូវសិល្បៈនៃការរស់នៅ ការសេពគប់ត្រូវ សម្រាប់យុវជន។ ដូចគ្នាដែរបើយើងប្រៀបធៀបទៅគ្រួសារមួយដែលខ្លាំងបាន លុះត្រាតែកូនខ្លាំងទាំងបីចំណុចនេះដែរ ហើយតើកូននោះខ្លាំងបានលុះត្រាតែយ៉ាងម៉េច? គឺលុះត្រាតែ ជ្រើសរើសជំនាញត្រូវ សេពគប់ត្រូវ និងរៀនត្រូវ!។
Sabay ៖ សម្រាប់ការជ្រើសរើសមុខវិជ្ជាសិក្សាក៏ជាបញ្ហាប្រឈមខណៈដែលមាន និស្សិតជាច្រើនបានសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសតាមគ្នា ជ្រើសរើសសាលាដែលជិត សាលាដែលមានតម្លៃថោកជាដើម។ល។ តើក្នុងនាមលោកបណ្ឌិតជាគណៈគ្រប់គ្រងគ្រឹះស្ថានមួយរូប និងជាបុគ្គលដែលមានបទពិសោធន៍ច្រើនជុំវិញវិស័យអប់រំយល់ថា ទាំងអស់នេះមានផលប៉ះពាល់បែបណាខ្លះដល់យុវជន?
បណ្ឌិត៖ បាទ! ពិតប្រាកដណាស់ យើងឃើញហើយថា សិស្សឬក៏អាណាព្យាបាលសិស្សមួយចំនួនគាត់រង់ចាំថាតើជាប់ឬធ្លាក់ ហើយបើគាត់ជាប់ គាត់នឹងបន្តរង់ចាំលទ្ធផលអាហារូបករណ៍រដ្ឋទៀត ។ បើជាប់គាត់រៀន បើមិនជាប់ទើបគាត់ដើរប្រឡងតាមមហាវិទ្យាល័យផ្សេងៗ។ ការប្រឡងនេះ គឺបើជាប់មួយណារៀនមួយហ្នឹង មានន័យថាគាត់អត់មានបានកំណត់គោលដៅមួយនៅឡើយ។ តែត្រង់ចំណុចនេះ ក៏អាចមកពីកត្តាជីវភាពដែរ។ តែគាត់មិនបានគិតថា ការជ្រើសរើសជំនាញ គឺជាការជ្រើសរើសអាជីពឬមុខរបរដែលគាត់ត្រូវរស់នៅជាមួយអស់មួយ ជីវិតទេ។ ចំពោះខ្ញុំ បើសិនជាជីវភាពមិនអំណោយផល គាត់គួរតែផ្អាកមួយរយៈស្វែងរកប្រាក់ដើម្បីបានរៀនជំនាញដែលពេញ ចិត្ត រៀនកន្លែងដែលយើងចង់ ទើបជាការប្រសើរ ជៀសវាងការធ្វើការខុសជំនាញដែលជាគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់ខ្លួន។
Sabay៖ តើយុវវ័យធ្វើបែបណាទើបដឹងថាគ្រឹះស្ថានណាល្អជាងគ្រឹះស្ថានណាចា៎?
បណ្ឌិត៖ ក្នុងការជ្រើសរើសគ្រឹះស្ថានដែលល្អ គឺយើងត្រូវពិចារណាស្វែងរកព័ត៌មានមួយចំនួនជាចាំបាច់ដូចជា ១. តើសាលានោះ គ្រឹះស្ថាននោះមានច្បាប់ទទួលស្គាល់ មានចុះបញ្ជីត្រឹមត្រូវដែរឬទេ? ២. តើគ្រឹះស្ថាននោះដំណើរការណ៍បានរយៈពេលប៉ុន្មានហើយ ហើយការដំណើរការណ៍កន្លងមកនេះ រីកចម្រើនឬយ៉ាងណា? តើគ្រឹះស្ថាននោះមានបានឆ្លងកាត់ការចុះត្រួតពិនិត្យនិងទទួល ស្គាល់ពីគណៈកម្មការទទួលស្គាល់គុណភាពអប់រំនៅកម្ពុជាទេ? ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់យ៉ាងម៉េចដែរ? តើនិស្សិតដែលធ្លាប់សិក្សានៅទីនោះចេញមកវិញគេទទួលស្គាល់ទេ? មានទីផ្សារការងារទេ? តើកម្មវិធីសិក្សាត្រឹមត្រូវទៅនឹងមុខជំនាញឬទេ? តើបញ្ហាគ្រូដែលបណ្ដុះបណ្ដាលហ្នឹងរបៀបម៉េចដែរ? ពិនិត្យទៅលើព័ត៌មានរបស់សាលានោះ តើធ្លាប់មានរឿងអាស្រូវមិនល្អទេ? អាចប៉ះពាល់ដល់សង្គមទេ? ហើយដូចថ្មីៗនេះមានការផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្ដាញព័ត៌មាន ពីស្ថាប័នរបស់ខ្លួន សួរថាតើការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មនេះមានទិដ្ឋាការពីក្រសួងអប់រំដែរឬ ទេ? (កន្លងមកមានករណីបែបនេះ) ប្រសិនបើមិនមានទិដ្ឋាការទេ គឺមានន័យថារាល់ព័ត៌មាន(មានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ មានអាហារូបករណ៍…) នោះមិនបានឆ្លងកាត់ការត្រួតពិនិត្យ ទាំងរូបភាព សំឡេង…ហើយព័ត៌មាននោះក៏មិនអាចទុកចិត្តនិងទទួលយកបានដែរ។ ទាំងអស់នោះហើយជាកត្តានិស្សិតត្រូវពិចារណា មុនសម្រេចចិត្តចូលមហាវិទ្យាល័យមួយ។ ខ្ញុំបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើគាត់បានជាជ្រុលជ្រើសរើសខុសទៅហើយនោះ គាត់គួរតែផ្លាស់ប្ដូរចេញទៅជាការប្រសើរឡើងវិញ។
Sabay ៖ និយាយដល់ចំណុចនេះ តើក្នុងទស្សនៈលោកបណ្ឌិតផ្ទាល់ លោកយល់យ៉ាងណាដែរពីគ្រឹះស្ថានសិក្សានៅតាមខេត្ត និងនៅភ្នំពេញ?
បណ្ឌិត៖ នេះជាការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំដោយមិនមែន និយាយវាយប្រហារទៅលើគ្រឹះស្ថានណាមួយឡើយ គឺបើយើងនិយាយដល់ចំណុចនេះយើងគួរពិចារណាថា ការសិក្សាមិនមែនមានតែជំនាញមួយមុខទេ គឺមានន័យថាទាំងជំនាញដែលយើងជ្រើសរើស និងជំនាញជីវិត ដែលសំដៅលើការសម្របនឹងសង្គម ការសេពគប់ ទំនាក់ទំនងជាដើម ហើយសួរថាបើគាត់ទៅរៀននៅសាលាក្បែរផ្ទះ តើគាត់អាចទទួលបានអ្វីខ្លះក្រៅពីមុខជំនាញនោះ? យើងដឹងស្រាប់ហើយថា ប្រភពព័ត៌មាន ឱកាសការងារ ការប្រជុំមនុស្ស(នាំមកជាមួយវប្បធម៌ សិល្បៈនៃការរស់នៅ…) គឺមានតែនៅទីក្រុងទេ។ មនុស្ស២៤ខេត្តក្រុងមកជួបគ្នា ហើយបរិយាកាសនៅទីក្រុងគឺខុសគ្នាណាស់ជាមួយនៅខេត្ត អ្នកនៅទីក្រុងមានឱកាសច្រើន អ្នករស់នៅទីក្រុងគឺអ្នករស់នៅក្នុងតំបន់ដែលប្រកួតប្រជែង ជាកន្លែងបន្ស៊ាំ ជាកន្លែងដែលអ្នកអាចបង្កើតភាពខ្លាំង ពង្រឹងសមត្ថភាព ដោយការរស់នៅក្នុងតំបន់សំបូរបែប ជាប្រជុំនៃទីផ្សារ ក្រុមហ៊ុន ស្ថាប័នដែលនាំមកឱកាសការងារទៀតផង។ ជារួមយើងមើល ទាំងចំណេះដឹងសង្គម ពិបាករកគ្រូល្អទៅឧទ្ទេសនាមនៅតាមខេត្តណាស់ ហើយពេលចប់ទៀតសោត តើទៅចុះកម្មសិក្សានៅឯណា? ពិបាករកការងារ បើយើងប្រៀបធៀបនៅភ្នំពេញ។ ចំណុចទាំងនេះ អាណាព្យាបាល និងនិស្សិតអាចពិចារណាមើល ថ្លឹងថ្លែងនឹងហេតុផល សេដ្ឋកិច្ច ហេតុផលកូនស្រីមិនគួរទៅឆ្ងាយផ្ទះ ឬហេតុផលការសម្រេចចិត្តតាមគ្នាជាដើម។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ការលើកឡើងទាំងនេះ គ្រាន់ជាការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំ ដោយមិនសំដៅនិយាយវាយប្រហារចំពោះគ្រឹះស្ថានណាមួយឡើយ។
បណ្ឌិត៖ ដូចខ្ញុំបានបញ្ជាក់ខាងលើម្ដងហើយថា ការរើសជំនាញគឺជាការជ្រើសរើសមុខរបរមួយសម្រាប់ជីវិត មានន័យថាប្រសិនជាអ្នកជ្រើសរើសខុសឬជ្រើសរើសជំនាញដែលអ្នកមិនពេញ ចិត្ត វាស្មើនឹងអ្នកត្រូវធ្វើការនូវមុខរបរឬការងារដែលអ្នកមិនពេញ ចិត្តនេះអស់មួយជីវិត។ ក្នុងការជ្រើសរើសជំនាញនេះ គឺខ្ញុំសុំបញ្ជាក់បន្តិចថា យើងត្រូវសិក្សាពីមុខជំនាញនេះ សម្រាប់បួនឆ្នាំទៅមុខទៀត (មានទីផ្សារការងារទេនៅពេលរៀនចប់) ហើយជំនាញនេះត្រូវជាមួយនិស្ស័យរបស់អ្នក និងជាពិសេស គឺសិក្សាពីលក្ខខណ្ឌសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនយើង តែសម្រាប់ចំណុចនេះ មិនមែនជាបញ្ហាចោទទេសម្រាប់និស្សិតឆ្នាំ២០១១នេះ ព្រោះដោយសារតែក្រសួងអប់រំបាននិងកំពុងតែធ្វើដំណើរលើផ្លូវដែល ត្រឹមត្រូវមួយ ដោយបានបង្រួមផ្លូវ បង្កភាពងាយស្រួលដល់និស្សិតបែងចែកមុខជំនាញសិក្សាតាំងពីថ្នាក់ វិទ្យាល័យយ៉ាងច្បាស់លាស់គឺមុខវិជ្ជាពិត និងសង្គម។ កត្តានេះក៏ជាចំណុចមួយតម្រង់ផ្លូវនិស្សិតក្នុងការជ្រើសរើសមុខ ជំនាញសិក្សាបន្តថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សា។ “មិនមែនលឺតែគេថាល្អ ក៏រៀនតាមគេទេ សំខាន់ផ្ទៀងផ្ទាត់នឹងនិស្ស័យខ្លួនយើង សមត្ថភាពយើង…!”
Sabay៖ តើយុវវ័យ(ជាពិសេសយុវវ័យមកពីជនបទ) អាចស្វែងរកព័ត៌មានពីការសិក្សានេះតាមរយៈអ្វីខ្លះ ព្រោះជាទូទៅពួកគេតែងជួបបញ្ហាខ្វះប្រភពព័ត៌មាន?
បណ្ឌិត៖ ខ្ញុំសោកស្ដាយណាស់ដែលនៅសង្គមខ្មែរ និស្សិតឬក៏យុវវ័យហាក់នៅមានគម្លាតឆ្ងាយពីប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក។ ជាទូទៅ បច្ចេកវិជ្ជាអេឡិចត្រូនិកតែងតែផ្ដល់គ្រប់ព័ត៌មានដល់ពួកគាត់ តែក្នុងករណីនេះ ក៏តម្រូវឲ្យគាត់មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយមិត្តភ័ក្ដិឲ្យបានច្រើន ជាពិសេសនិស្សិតជំនាន់មុនដែលធ្លាប់រៀននៅគ្រឹះស្ថាននោះ ព្យាយាមស្គាល់គ្រូបង្រៀនតាមសាកលវិទ្យាល័យ និងមួយទៀតត្រូវចុះស៊ើបសួរនិងប្រៀបធៀបគ្នារវាងសាកលវិទ្យាល័យទាំង នោះ។
Sabay៖ ចុងក្រោយលោកបណ្ឌិតមានអ្វីបន្ថែមទៀតទៅកាន់យុវវ័យ ក្រៅពីអ្វីដែលបានលើកឡើងខាងលើចា៎?
បណ្ឌិត៖ បាទជាចុងក្រោយខ្ញុំសូមក្រើនរំលឹកដល់ និស្សិត ប្អូនៗដែលកំពុងត្រៀមខ្លួនបន្តអនាគតថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សា ត្រូវតែប្រាកដក្នុងចិត្តថាខ្លួនឯងចង់បានអ្វី? ហើយសូមកុំធ្វើការសម្រេចចិត្តណាមួយដែលគ្មានមូលដ្ឋានត្រឹមត្រូវ គ្មានការពិចារណាឡើយ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា “តម្លៃ! ប្រាកដជាបញ្ជាក់ពីគុណភាព” ដូចនេះ សូមជ្រើសរើសកន្លែងដែលត្រឹមត្រូវ ទោះបីជាសាលានោះមានតម្លៃថ្លៃ ឬវិន័យតឹងតែងក៏ដោយ និស្សិតត្រូវទ្រាំនឹងការលំបាកក្នុងរយៈពេលខ្លី ប្រសើរជាងលំបាកក្នុងរយៈពេលវែង។ បាទ សូមអរគុណ! សូមជម្រាបលា!
Sabay៖ សូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះលោកបណ្ឌិត ដែលបានចំណាយពេល និងបានចូលរួមចែករំលែកនូវមតិ និងបទពិសោធន៍ល្អៗជាច្រើនទៅដល់យុវជន ជាពិសេសអ្នកដែលកំពុងត្រៀមខ្លួនចូលមហាវិទ្យាល័យ។ សូមជូនពរលោកបណ្ឌិតជួបនឹងសំណាងល្អ ទន្ទឹមនឹងនេះ Sabay សង្ឃឹមថា ការចែករំលែកថ្ងៃនេះ នឹងក្លាយជាព័ត៌មានសំខាន់ និងមានប្រយោជន៍សម្រាប់ការសម្រេចចិត្តក្នុងការសិក្សានិងអភិវឌ្ឍ ជីវិតយុវវ័យឆ្ពោះទៅរកភាពជោគជ័យ៕
No comments:
Post a Comment